ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΤΟΥΣ ΤΟΠΙΚΟΥΣ ΑΡΧΟΝΤΕΣ - Antanas Mockus

Μια φορά κι έναν καιρό, υπήρχε μια πολύ άσχημη πόλη.

Βία, εγκλήματα, κυκλοφοριακό, ατυχήματα, ναρκωτικά, βρωμιά και γκρίζοι δυστυχισμένοι πολίτες.

Και δεν ήταν καμιά μικρή πόλη, είχε έξι εκατομμύρια κατοίκους που είχαν παραδοθεί εντελώς στην μαυρίλα.

Ένα πρωί, ο διευθυντής του Πανεπιστημίου της πόλης που ήταν μαθηματικός και φιλόσοφος,εκεί που πήγαινε στη δουλειά του και βλέποντας την κατάντια της πόλης του, πήρε μια πολύ κουφή απόφαση.

Δήλωσε την παραίτησή του στο Πανεπιστήμιο, λέγοντας πως ήθελε να διευρύνει την διδασκαλία του και στα έξι εκατομμύρια κατοίκους.

Στους μαθητές του στο Πανεπιστήμιο, ο καθηγητής αυτός ήταν γνωστός για τους περίεργους τρόπους διδασκαλίας του.

Για παράδειγμα, μια φορά που επικρατούσε χάβρα στο μάθημα, κατάφερε να επαναφέρει την τάξη κατεβάζοντας τα βρακιά του.

Γενικά δηλαδή, εφεύρισκε αστείους και εντελώς ανορθόδοξους τρόπους για να πετυχαίνει το σκοπό του και περιέργως, πάντα τα κατάφερνε.

Για την προεκλογική καμπάνια του λοιπόν, φόρεσε μια στολή σούπερμαν, αυτοχρίστηκε 'υπερπολίτης' και αμολύθηκε στους δρόμους βάζοντας ταυτόχρονα υποψηφιότητα για δήμαρχος.

Έφερε πολύ γέλιο στον κόσμο αλλά επειδή όπως έλεγαν, είχε αρκετά ειλικρινή φάτσα, τον ψήφισαν.

Ο καινούργιος δήμαρχος όμως δεν είχε καμία σχέση με τους προηγούμενους.

Η πρώτη του κίνηση ήταν να προσλάβει 20 μίμους και να τους σκορπίσει στους δρόμους της πόλης.

Η δουλειά τους ήταν να χλευάζουν όσους παραβίαζαν τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας.Σιγά, θα μου πείτε.

Οι πολίτες όμως (που εννοείται στα τέτοια τους οι κανόνες οδικής συμπεριφοράς), άρχισαν να συμμορφώνονται γιατί αποδείχτηκεπως τους πείραζε πολύ περισσότερο η δημόσια κοροϊδία, παρά τα πρόστιμα.

Αμέσως μετά, βγήκε σε διάφορες τηλεοπτικές εκπομπέςκαι έκανε ντους κατατσίτσιδος live, κλείνοντας την παροχή νερού ενώ σαπουνιζόταν, για να δείξει στους πολίτες πώς μπορούννα εξοικονομούν νερό. Η κατανάλωση νερού αμέσως έπεσε.

Όρισε Ημέρα Γυναίκας όπου οι άντρες θα φρόντιζαν τα παιδιά και οι γυναίκες θα έβγαιναν βόλτα στην πόλη.

Αυτό, ήταν ανήκουστο γιατί η συγκεκριμένη πόλη ήταν πολύ επικίνδυνο μέρος τα βράδια, ενώ οι γυναίκες δεν έβγαιναν βόλτες σχεδόνποτέ ως τότε.. 700.000 γυναίκες γέμισαν τους δρόμους πανηγυρίζοντας ενώ ακόμη και o αρχηγός της αστυνομίας ήταν γυναίκα εκείνο το βράδι.

Το καλύτερο;

Μοίρασε στους πολίτες ταμπέλες με thumbs up και thumbs down για να επιδοκιμάζουν ή να αποδοκιμάζουν δημόσια τις πράξεις των συμπολιτών τους.

Πράγμα φυσικά που δεν έχασαν την ευκαιρία να το ξεφτιλίσουν δεόντως αλλά όλως περιέργως, ειρηνικά.

Το ομαδικό κράξιμο ήταν ό,τι έπρεπε τελικά.

Γενικώς σκαρφιζόταν αστείες ή περίεργες καμπάνιες για κάθε τί που ήθελε να πετύχει, όπως όταν ζήτησε να του τηλεφωνήσειόποιος πολίτης συναντούσε έστω κι έναν υποδειγματικό ταξιτζή.

Σύντομα, 150 τηλεφωνήματα συντέλεσαν στο να δημιουργηθεί ομάδα ταξιτζίδωνπου ο δήμαρχος ονόμασε Ιππότες της Ζέβρας και είχαν την προσωπική του υποστήριξη.

Ίδρυσε επίσης ταμείο εθελοντικών φόρωνγια όσους ήθελαν να δώσουν παραπάνω χρήματα (!) στο δημοτικό ταμείο.

Φυσικά και μάζεψε χρήματα.

Τέλος, προσπαθώντας να δείξει πόσο σημαντική είναι η ανθρώπινη ζωή, ζωγράφισε αστέρια σε κάθε σημείο θανάτου από τροχαίο στην πόλη,πράγμα εξαιρετικά έξυπνο γιατί το αποτέλεσμα ήταν πανέμορφο αλλά και ιδιαίτερα σοκαριστικό.Όχι, δεν είναι παραμύθι.

Πρόκειται για τον Κολομβιανό Antanas Mockus, τον δήμαρχο της Μποκοτά το 1993. Μετά το πέρας της θητείας του, ο παράξενος αυτός δήμαρχος,ξεκίνησε διαλέξεις αναλύοντας τα συμπεράσματά του από το κοινωνικό του πείραμα.

Ένα από τα συμπεράσματά του είναι πως η γνώση δίνει δύναμηαρκεί να καταφέρεις να τη μεταδώσεις μέσω της τέχνης, του χιούμορ και της δημιουργικότητας.

Μόνο έτσι οι άνθρωποι αποδέχονται τις αλλαγές.

HARVARD GAZETTE ARCHIVES για τον Antanas Mockus

Από ομιλία του Antanas Mockus
… κανείς δεν γεννιέται πολίτης. Μαθαίνει να είναι πολίτης όταν τον μεταχειρίζονται
ως πολίτη.
… η πολιτική στη Μπογκοτά από το 1995 μέχρι το 2003 ήταν:
α. πολιτιστικοί κανονισμοί σε αλληλεπίδραση μεταξύ ξένων και μεταξύ ξένων και
κρατικών λειτουργών και
β. βασικό σύνολο συμμετοχικών κανονισμών για την ωφέλεια (και την
ευχαρίστηση) από πολιτισμική και ηθική διαφορετικότητα.
… αντικειμενικοί στόχοι ήταν η εθελουσία συμμόρφωση στους κανόνες, οι πολίτες
να προτρέπουν ειρηνικά και τους άλλους να συμμορφώνονται στους κανόνες, η
ειρηνική λύση συγκρούσεων με τη βοήθεια ενός κοινού οράματος και η επικοινωνία
(έκφραση και ερμηνεία) μεταξύ των πολιτών μέσω των τεχνών, της κουλτούρας,
της αναψυχής και του αθλητισμού.
Παραδείγματα των παραπάνω:
… τρεις κατηγορίες ατιμωρησίας:
Άνθρωποι στη φυλακή (στις Η.Π.Α. 715 ανά 100.000 κατοίκους στην Κολομβία 140),
Η επιβολή του Νόμου επικεντρωμένη στην ποινή είναι πολύ δαπανηρή, ο κυνισμός
για τα κίνητρα των άλλων ανθρώπων τείνει να παράγει μια αυτοεπιβεβαιούμενη
προφητεία.
… υπάρχουν τρία συστήματα κανονισμών: Μπορείτε να χρησιμοποιείτε κανόνες με
την παραδοχή ότι ισχύουν και για σας, μπορείτε να χρησιμοποιείτε κανόνες για να
επηρεάσετε τη συμπεριφορά άλλων, μπορείτε να συμμετέχετε στον μετασχηματισμό
των κανόνων.
Μερικά κρίσιμα βήματα:
… προτεραιότητα στη ζωή - «Η ζωή είναι ιερή» (σ.σ. η Μπογκοτά αντιμετώπιζε
σημαντικό πρόβλημα ανθρωποκτονιών). Υιοθέτηση επιδημιολογικής προσέγγισης.
Ενοποίηση δεδομένων ανθρωποκτονιών, δημοσίευση ανά μήνα, στόχος η ανάπτυξη
συστήματος πληροφόρησης. Εργασία σε παράγοντες κινδύνων (όπλα,
οινοπνευματώδη, οικογενειακή βία).
… φιλοσοφία της αστυνομίας «οι πολίτες εκπαιδεύουν πολίτες». Αύξηση
επενδύσεων σε τηλεπικοινωνίες και εκπαίδευση των αστυνομικών, εκπαίδευση της
Αστυνομίας και της Δικαστικής Αστυνομίας, σύστημα Πληροφόρησης.
… εναλλακτικοί διακανονισμοί διαφορών, βελτίωση των φυλακών, συμφωνητικά
μεταξύ Άμεσης Δράσης και Δικηγόρων, καλύτερες Υπηρεσίες στους πολίτες,
απελευθέρωση των δημόσιων χώρων από παράνομη διαφήμιση, αξιοπρεπή
πεζοδρόμια, διάδρομοι για ποδήλατα, πόλεμος κατά του εθισμού στο αυτοκίνητο,
δημόσια πάρκα – βιβλιοθήκες – σχολεία.
Αρχές:

Δεν υπάρχει μόνο ένα σύστημα κανονισμών, αλλά τρία.

Δεν υπάρχει μόνο νομική ατιμωρησία, υπάρχουν τρεις ατιμωρησίες. Δεν υπάρχουν μόνο ποινές, υπάρχουν επίσης λόγοι και θετικοί μηχανισμοί για να μας κάνουν να δεχθούμε τους
κανόνες.

Η ισχύς και η συνέπεια των κανόνων διευκολύνουν συμφωνίες.
Μαθαίνοντας από την Τέχνη:

Αισθητικά αποτελέσματα. Όπως λέει η Doris Sommer:
«Ανακαίνισε, κάνε το γνώριμο άγνωστο – Δημιούργησε δημόσια κρίση – Ανάγγειλε
πιθανές αρμονίες – Πρόσφερε μοντέλα και ρόλους – Κάνε συνειδητή την αυθαιρεσία
των κοινωνικών κατασκευών – Δώσε κίνητρα, ενέπνευσε άλλες πρακτικές».
Μερικές τέχνες μπορούν να απελευθερώσουν από συμφέροντα, να δημιουργήσουν
συναισθήματα, και να ανοίξουν χώρους για λογική.

Κάτι παρόμοιο με την Τέχνη
υπάρχει στην αποδοχή ηθικών και νομικών περιορισμών.

Η Τέχνη έχει βοηθήσει να
γίνεται η ηθική αυτο-ρύθμιση βαθύτερη και πιο πολύπλοκη. Το να κάνει κανείς
ορατή την αυτο-ρύθμιση και να τη βελτιώσει μπορεί να είναι ένα έργο που
αναλαμβάνεται μέσω της τέχνης.

Όταν το συμφέρον είναι πολύ πιεστικό, όταν
μπερδεύεστε σε στρατηγικούς κόμπους ή όταν δεν έχετε πειστικές δικαιολογίες, η
Τέχνη μπορεί να βοηθήσει.
Στο σημείο αυτό κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί μια περιγραφή των
χαρακτηριστικών του Mockus που έγραψε σε μορφή παραινέσεων η Rosemary
Thorp:
Να υιοθετείς συγκεκριμένες προτεραιότητες αλλαγής, αλλά να αναζητάς το
φαινόμενο της χιονοστιβάδας
Να επιτίθεσαι στην ηττοπάθεια (με παραδείγματα και δείκτες). Δίνε πληροφορίες
για αλλαγές στις συμπεριφορές. Χρησιμοποίησε θετικούς δείκτες.
Να χρησιμοποιείς πλάγια ανάλυση (με πρακτικές εφαρμογές, π.χ. επιδημιολογία).
Να επιτίθεσαι στις πολλαπλές όψεις του ίδιου προβλήματος.
Να χρησιμοποιείς ένα οπτικό σοκ (ονειροβασία, αστέρια στο έδαφος)
Απλά έργα για τους ανθρώπους (σφύριξε…)
Φήμη ότι μπορούν να σε εμπιστευθούν (πιθανώς αυτό υπογραμμίζει όλα τα άλλα).

Δημοσίευση: Ιουνίου 04, 2009