Φαινόμενα

Εξωτικό τοπίο ανθρωπιάς

Πίσω από τη σκιά του φακού των «Πρωταγωνιστών» που έκρυβαν διακριτικά τα αλλοιωμένα από το βιτριόλι χαρακτηριστικά της αναδύθηκε η δύναμη ενός εσωτερικού πολιτισμού που συγκλόνιζε
«Ράγισε» η οθόνη. Όχι από ψευτοσυγκίνηση για μια γυναίκα- σύμβολο, την Κωνσταντίνα Κούνεβα, που μιλούσε στη σκιά, με πρόσωπο κατεστραμμένο από το βιτριόλι, αλλά από τον καθαρό της λόγο. Από την ανθρωπιά της σκέψης και των συναισθημάτων της. Από το δέος που προκαλούσε η αξιοπρέπειά της. Από το μάθημα εναντίον κάθε προκατάληψης που έδωσε, αν και έπεσε θύμα της τις πρώτες ώρες που ακολούθησαν τη δολοφονική επίθεση εναντίον της. Γιατί αντιμετωπίστηκε με προκατάληψη όχι μόνο από τις αστυνομικές αρχές, αλλά και από τον σχολιασμό στα τηλεπαράθυρα, ο οποίος μέσα στην αβάσταχτη ελαφρότητά του αποδεικνύει ότι παραμένει φορέας των πιο ακραίων συντηρητικών αντιλήψεων και των πιο σκληρών προκαταλήψεων. Πράξη ερωτικής εκδίκησης είπαν οι Αρχές. Το ίδιο είχαν σχολιάσει και παρουσιαστές (η σκέψη γνωστή: Γυναίκα. Μετανάστρια! Ποιος ξέρει πού είναι μπλεγμένη! Έχουμε δει και πολύ σινεμά). Ακριβώς όμως αυτοί οι αυτοματισμοί της σκέψης είναι που φανερώνουν τις πραγματικές νοοτροπίες, την κοινωνική προκατάληψη που σφραγίζει μια κουλτούρα. Μέχρι σήμερα ανακριτής δεν της έχει πάρει κατάθεση.

Εκείνη όμως με φόντο στο πλάνο μια γκρίζα πόλη, την οποία έτσι κι αλλιώς δεν μπορεί να δει καθαρά- η όρασή της έχει υποστεί βλάβη- ξεδίπλωσε στον φακό των «Πρωταγωνιστών» τη δική της ανθρωπιά, τη δική της σοφία. Η φωνή της κοφτή. Η ανάσα δύσκολη, λαχανιασμένη αφού κάηκαν τα σωθικά της και αναπνέει με μηχάνημα. Δεν εμποδίζει όμως τις λέξεις, οι οποίες βγαίνουν ήρεμες και συντάσσουν από την αρχή την έννοια της ανθρωπιάς και της δίνουν τη δική της φιγούρα. Σπούδασε εθνογραφία. Είναι η επιστήμη που μελετά τους πολιτισμούς των ανθρώπων. Τι ειρωνεία! Για μας. Που βαυκαλιζόμαστε για τον «μεγάλο πολιτισμό» μας. Κι όμως, αν δεν τον αποδεικνύουν αυτοματισμοί του επίσημου κράτους (αν και από τις πρώτες αποφάσεις του υπουργού Ανδρέα Λοβέρδου ήταν και η διάθεση ενός σπιτιού στην οικογένειά της και ενέργειες ώστε να χαρακτηριστεί «εργατικό ατύχημα» η απόπειρα εναντίον της) τον αποδεικνύουν άνθρωποι καθημερινοί. Εκείνοι που έτρεξαν να τη βοηθήσουν, που την έπλυναν με λάστιχο για να φύγει το οξύ πριν τη σκοτώσει, ο νοσοκόμος που της έβγαλε τα ρούχα για να τη σώσει. Θέλει να του πει ένα ευχαριστώ. Νιώθει καλά στην Ελλάδα. Δεν θέλει να φύγει. Βρέθηκαν πολλοί στο πλευρό της. Γράφτηκαν στους τοίχους συνθήματα για εκείνη. «Εγώ τους λέω να μη λερώνουν τους τοίχους, να μην καίνε αυτοκίνητα, να μη χαλούν τίποτε που δεν μπορούν να φτιάξουν οι ίδιοι» είπε. Λίγες οι στιγμές που ο φακός πλησίαζε το σημαδεμένο πρόσωπο. Ο σκοπός δεν ήταν το σοκ. Ούτε η εύκολη συγκίνηση. Άλλωστε δεν προκαλούσε οίκτο στη σχέση που έχτιζε με τον θεατή η φιγούρα της. Υπήρχε μόνο περηφάνια. Και δέος. Τι της λείπει; Τα βιβλία της. Δεν μπορεί να διαβάσει. Και η οικογένειά της. Ο γιος της.

Ο λόγος της είχε την ποίηση μιας σκέψης καθαρής, χωρίς δεσμεύσεις, διεκδικήσεις και γι΄ αυτό διεκδικούσε το απόλυτο. Κανένα μίσος. Εκείνος που της επιτέθηκε από τη σκιά του δρόμου; «Άνθρωπος φοβισμένος, δυστυχισμένος». Αυτά λέει και στον γιο της. Για να μην έχει μίσος. Τον βλέπει που πονάει με τον δικό του τρόπο. Δεν θέλει όμως να μεγαλώσει με θυμό.


Ξεδίπλωσε τον κόσμο της

Στο πλάνο μόνο εκείνη, καθισμένη σε ένα κρεβάτι του νοσοκομείου και ο δημοσιογράφος. Αρκούσαν.

Γιατί ξεδίπλωνε κόσμους η Κωνσταντίνα Κούνεβα.

Τους δικούς της. Τους ζηλέψαμε. Για την πνευματική ισορροπία που της χάριζαν. «Είμαι άνθρωπος των λίγων επιθυμιών». Η απόλαυση; Δημιουργεί εξαρτήσεις. Δεν την ενδιαφέρει. Ο συνδικαλισμός; Για το δίκιο. Είχαν υπογράψει συμβάσεις ως καθαρίστριες με τον ΗΣΑΠ για μισθό 700 ευρώ. Ήταν ευχαριστημένες. Μετά τους εμφάνισαν κάτι χαρτιά, στατιστικές τούς είπαν. Πόσες γλώσσες μιλούν, τέτοια. Υπέγραψαν. Και αυτές οι υπογραφές εμφανίστηκαν σε συμβάσεις εργασίας όπου ο μισθός έπεφτε στα 520 ευρώ. Ξεσηκώθηκαν για την απάτη. Κατάληξη των αγώνων; Το βιτριόλι που θα τη σκότωνε.

Όχι απλώς πρωταγωνίστρια. Ηρωίδα. Για την ηρεμία της ψυχής της. Για τη δύναμη του λόγου της. Για τις επιλογές της. Για τον γιο που έφερε στην Ελλάδα να χειρουργηθεί για την καρδιά του και δούλεψε στις αποθήκες και στα τρένα καθαρίστρια για να γίνει καλά. Και έγινε. Για το παράδειγμά της. Του ανθρώπου που θέλει να ζήσει. Και σέβεται τη ζωή.
Της Πόπης Διαμαντάκου diaman@dolnet.gr
TA NEA

Δημοσίευση: Νοεμβρίου 13, 2009