Κάρολος Παπούλιας: Η άγνωστη ζωή του Προέδρου

«Οποια πέτρα κι αν σήκωνες τον έβρισκες από κάτω! Επαναστάτης, δημοφιλής, λάτρης του αθλητισμού και με αρχηγικές τάσεις». Ετσι περιγράφουν τον Κάρολο Παπούλια ως παιδί και έφηβο οι φίλοι και οι συγγενείς που τον έζησαν από κοντά στο νησάκι των Ιωαννίνων όπου έμενε επί χρόνια. Σας παρουσιάζουμε σήμερα άγνωστες πτυχές της ζωής του πρώτου πολίτη της χώρας μέσα από μαρτυρίες ανθρώπων που τον έζησαν πολύ κοντά.

Ο 81χρονος ανώτατος πολιτειακός άρχοντας δεν είναι μόνο πολιτικός με πλούσια δράση εντός και εκτός συνόρων αλλά και ένας πολίτης με μακρά ιστορία. Οι δικοί του άνθρωποι θυμούνται τις στιγμές που πέρασαν τότε που ήταν παιδιά, μιλούν για τις συνήθειές του, τα χόμπι του αλλά και τις ιδιοτροπίες του.

Υπέρμαχος της φύσης και των σπορ αλλά και πολέμιος του καπνίσματος, ο Γιαννιώτης Πρόεδρος με την επανεκλογή του αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο ότι η απήχηση που έχει στον κόσμο μόνο τυχαία δεν μπορεί να είναι.

Ο Αλέξανδρος Γκαλαβιάρης, ξάδερφος του κ. Παπούλια και συνομήλικός του, νοσταλγεί τις ανέμελες στιγμές που έζησε μαζί του στο νησάκι των Ιωαννίνων όπου μεγάλωσαν: «Ο Κάρολος ήταν πάντα η ψυχή της παρέας. Αρκετά ζωηρός και πολύ αγαπητός, ήθελε να περνάει το μεγαλύτερο μέρος της μέρας του κολυμπώντας στη λίμνη, ενώ του άρεσε και να ψαρεύει χέλια. Πολλές φορές όμως χανόταν μέσα στις σελίδες των βιβλίων και δεν ξεκολλούσε από εκεί. Ηταν άριστος μαθητής και στις εκδηλώσεις του σχολείου πάντα πρώτος».

Ο κ. Γκαλαβιάρης τόνισε ότι ο παλιόφιλος δεν τους ξεχνάει και πηγαίνει στη γενέτειρά του αρκετά συχνά: «Ερχεται να μας δει και να ξεκουραστεί. Είμαι πολύ περήφανος που επανεξελέγη. Αλλωστε, δεν θα μπορούσε να έχει καλύτερο Πρόεδρο η χώρα. Τον περιμένουμε πώς και πώς να έρθει στις 21 Φεβρουαρίου που είναι η επέτ

τειος της Απελευθέρωσης των Ιωαννίνων».

Ενας άλλος παιδικός φίλος του, ο Διαμαντής Τσιτώνης, θυμάται με συγκίνηση τα χρόνια της αθωότητας: «Τα σπίτια μας ήταν σχεδόν δίπλα, απείχαν μόνο δέκα μέτρα το ένα από το άλλο. Λάτρευε το κολύμπι. Μία μέρα λείπαμε τόσες πολλές ώρες στη λίμνη, που τον έψαχνε σε όλο το χωριό η γιαγιά του, η κυρά-Μαρία, για να του δώσει να φάει. Ομορφα χρόνια! Ηταν ζωηρός, ένας μικρός αντάρτης. Οποια πέτρα κι αν σήκωνες από κάτω θα τον έβρισκες» λέει χαρακτηριστικά ο 86χρονος άνδρας και χαρακτηρίζει τον παιδικό του φίλο καλό άνθρωπο που πονάει για τους φτωχούς: «Δεν δίσταζε να μοιραστεί το φαγητό του με παιδιά που πεινούσαν. Τα θυμόμαστε όλα αυτά όταν μας επισκέπτεται. Μαζευόμαστε στο σπίτι του, εδώ στη Λίμνη και τα λέμε».

Για την επανεκλογή του, ο κ. Τσιτώνης αναφέρει ότι του αξίζει όσο δεν αξίζει σε κανέναν άλλο να είναι Πρόεδρος της Δημοκρατίας «γιατί είναι απλός, αξιοπρεπής και ικανότατος. Του εύχομαι να είναι γερός και να μας ξαναέρθει σύντομα».

Παιδικός φίλος του κ. Παπούλια υπήρξε και ο κ. Θανάσης Θαυμαστός, πρώην δήμαρχος του νησιού των Ιωαννίνων: «Ηταν αναμενόμενο να επανεκλεγεί για δεύτερη πενταετία και αυτό μας τιμά και μας κάνει περήφανους ως Ηπειρώτες και ως Ελληνες. Οταν ανακοινώθηκε η επανεκλογή του, μαζευτήκαμε όλοι οι φίλοι και οι συγγενείς του στο παραδοσιακό καφενείο και ήπιαμε τσίπουρο στην υγειά του» πρόσθεσε πανευτυχής ο κ. Θαυμαστός.

Ο νυν δήμαρχος του νησιού των Ιωαννίνων κ. Γιώργος Τζιαφάς μιλώντας με τη σειρά του στην «Espresso της Κυριακής» αναφέρθηκε στην αξιοπρέπεια και την απλότητα που διακατέχει τον κ. Παπούλια: «Τον έζησα και ως συγχωριανός και ως εκδότης εφημερίδας και θυμάμαι ότι παρά την εντονότατη κριτική που του είχα ασκήσει μέσω της εφημερίδας για το ζήτημα της Βορείου Ηπείρου -την εποχή που ήταν υπουργός Εξωτερικών- εκείνος δεν είχε αντιδράσει ποτέ με άσχημο τρόπο». Μάλιστα, επισήμανε πως όταν επισκέπτεται το χωριό, γίνεται πάντα προς τιμήν του ένα μικρό τσιμπούσι: «Του αρέσει να πίνει τσιπουράκι με καλή παρέα στον παραδοσιακό καφενέ του Νησιού και να τρώει κυπρίνο πλακί, χέλι και διάφορα παραδοσιακά εδέσματα. Τις περισσότερες ώρες όμως τις περνάει διακριτικά στο σπίτι του, καθισμένος στη βεράντα. Να σημειώσω πως όταν έρχεται προτιμάει να καταφτάνει από το ανάχωμα της Τραμπάτοβας με ένα παλιό καϊκάκι που το έχει ονομάσει “Αννα” (το όνομα της πρωτότοκης κόρης του). Είμαστε υπερήφανοι και ως Ηπειρώτες και ως Νησιώτες για την επανεκλογή του».

Τα χρόνια στα φιλέ

Από νεαρή ηλικία ο πρώτος πολίτης της χώρας δεν έκρυψε την αγάπη του για τον αθλητισμό και ιδιαίτερα για το βόλεϊ. Αθλητής του Εθνικού Γυμναστικού Συλλόγου, συμμετείχε σε όλες τις ομάδες οι οποίες από το 1953 μέχρι το 1957 κατέκτησαν τα πανελλήνια πρωταθλήματα και υπήρξε διεθνής παίκτης του βόλεϊ από το 1955 έως και το 1960.

Η Αντίσταση και το όραμα για την εξωτερική πολιτική

Τον Δεκέμβριο του 2008, όταν η Αθήνα συνταρασσόταν από τα γεγονότα που επακολούθησαν τη δολοφονία του 15χρονου Αλέξη Γρηγορόπουλου, ο επικεφαλής των ανδρών ασφαλείας του Προέδρου της Δημοκρατίας ζήτησε να μιλήσει εσπευσμένα με τον κ. Κάρολο Παπούλια. «Κύριε Πρόεδρε, για τη δική σας προστασία προτείνω να κοιμηθείτε αυτές τις ημέρες στο Προεδρικό Μέγαρο και να μην πάτε σπίτι σας στα Εξάρχεια. Η περιοχή είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη και γεμάτη αντιεξουσιαστές. Μπορεί να έχουμε πρόβλημα». Ο πρώτος πολίτης της χώρας κρυφογέλασε. «Θα πάμε σπίτι» αποκρίθηκε! Εχει περάσει τόσα στη ζωή του, που οι μολότοφ δεν φάνηκε να τον πτοού

ν...

Αρκεί να σκεφτεί κανείς πως όταν οι ναζί κατέλαβαν τη χώρα μας, εκείνος μαθήτευε ακόμη στο γυμνάσιο Πωγωνιανής. Παρ’ όλα αυτά, ήταν από τους πρώτους που πήρε όπλο στο χέρι και εντάχθηκε στην Αντίσταση κατά του εισβολέα.

Ο Κάρολος Παπούλιας γεννήθηκε στις 4 Ιουνίου 1929 στα Γιάννινα, γενέθλιο τόπο της μητέρας του. Ο πατέρας του, υποστράτηγος Γρηγόρης Παπούλιας, ήταν εύελπις της ηρωικής τάξεως του 1911 και μετείχε στη Μικρασιατική εκστρατεία του 1921. Τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο Πωγωνιανής και φοίτησε στα Γυμνάσια Πωγωνιανής, Ζωσιμαίας Ιωαννίνων, Παλαιού Φαλήρου και 7ου Παγκρατίου Αθηνών.

Το κύριο επάγγελμά του ήταν η δικηγορία. Σπούδασε νομικά στα Πανεπιστήμια Αθηνών, Μιλάνου και Κολωνίας όπου και αναγορεύθηκε διδάκτωρ της Νομικής Σχολής.

Το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1967 τον βρήκε στην Ομοσπονδιακή Γερμανία. Εκεί πρωτοστάτησε στην οργάνωση της Σοσιαλιστικής Δημοκρατικής Ενωσης Εξωτερικού, η οποία οργάνωσε και κινητοποίησε τους Ελληνες εργαζομένους, φοιτητές και επιστήμονες της Δυτικής Ευρώπης εναντίον της χούντας των συνταγματαρχών. Υπήρξε επίσης ιδρυτικό μέλος της πρώτης συνδικαλιστικής αντιστασιακής οργάνωσης και ήταν ένας από τους τακτικότερους συνεργάτες της Ντόιτσε Βέλε.

Το 1974 έλαβε μέρος στις εθνικές εκλογές ως υποψήφιος του ΠΑΣΟΚ στον νομό Ιωαννίνων. Δεν εξελέγη, αν και κατετάγη πρώτος σε αριθμό ψήφων του κόμματός του. Ορκίζεται για πρώτη φορά βουλευτής μετά τις εκλογές του 1977 και από τότε μέχρι και το 2004 εκλεγόταν ανελλιπώς. Από το 1981 έως το 1985, επί κυβερνήσεων Ανδρέα Παπανδρέου, διετέλεσε υφυπουργός και αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, ενώ από το 1985 έως το 1989 και από το 1993 έως το 1996 ήταν υπουργός Εξωτερικών. Ηταν ένας από τους στενότερους συνεργάτες του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος ζητούσε τακτικά τη γνώμη του για τα πάντα. Κατά τη διάρκεια της οικουμενικής κυβέρνησης διατέλεσε αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Αμυνας (1989-1990). Επί πρωθυπουργίας Κώστα Σημίτη διετέλεσε πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Αμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων.

Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης υπουργικής θητείας του ταυτίστηκε με μια διορατική και πολυεπίπεδη εξωτερική πολιτική. Τη δεκαετία του 1980 πρωταγωνίστησε σε όλες τις προσπάθειες επίλυσης του Μεσανατολικού με κορυφαίο γεγονός την επιτυχή διαμεσολάβησή του για την ασφαλή αποχώρηση των εγκλωβισμένων μαχητών της παλαιστινιακής αντίστασης και του ίδιου του Αραφάτ με ελληνικά πλοία από την Τρίπολη του Λιβάνου (1983).

Απέδωσε ιδιαίτερη σημασία στη δημιουργία στέρεων σχέσεων με τον αραβικό κόσμο. Είναι δε ενδεικτική η εξομάλυνση των ελληνοαιγυπτιακών σχέσεων και η θεσμοθέτηση της τριμερούς συνεργασίας Ιράν-Αρμενίας-Ελλάδος. Συνομίλησε με δώδεκα συνολικά υπουργούς Εξωτερικών της Τουρκίας (!) και ήταν σταθερά προσανατολισμένος στη διαρκή και επίπονη προσπάθεια εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η προσπάθεια αυτή κορυφώθηκε με την υπογραφή του Μνημονίου Παπούλια - Γιλμάζ το 1988. Υποστήριξε την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας υπό τον όρο του σεβασμού του διεθνούς δικαίου και του κοινοτικού συστήματος αξιών, κάτι το οποίο επαναλαμβάνει και τώρα στις ομιλίες του ως πρώτος πολίτης της χώρας. Την τριετία 1993-96 υπήρξε σημαντική η συμβολή του στην έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εκλέχθηκε για πρώτη φορά Πρόεδρος της Δημοκρατίας με 279 ψήφους στις 8 Φεβρουαρίου 2005, ύστερα από πρόταση του τότε πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή. Κατά τη διάρκεια της θητείας του προασπίστηκε θερμά και σε όλους τους τόνους τα συμφέροντα της χώρας, ενώ δεν δίστασε να καταγγείλει φαινόμενα και 

συμπεριφορές στο πολιτικό σύστημα που προσβάλλουν το περί δικαίου αίσθημα των πολιτών. «Η κρίση είναι βαθιά, κυρίως επειδή έχει τρωθεί ο αξιακός κώδικας» είχε δηλώσει χαρακτηριστικά πέρυσι. Είναι ο πρώτος Πρόεδρος που άνοιξε τις πύλες του Προεδρικού Μεγάρου στους αντιστασιακούς, δηλώνοντας πως «οι δεξιώσεις και οι κοσμικότητες είναι ασύμβατες προς το πνεύμα του αντιδικτατορικού αγώνα, προκαλούν το κοινό αίσθημα και προσβάλλουν το μέτρο που οφείλει να καθορίζει τη συμπεριφορά του πολιτικού κόσμου».

Σε πολλές ομιλίες του έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την οικονομία, υπογραμμίζοντας πως η δύσκολη οικονομική συγκυρία απειλεί «την κοινωνική συνοχή στον αναπτυγμένο κόσμο», ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί -σε κάθε ευκαιρία που του δόθηκε- στην ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, ζητώντας να δημιουργηθεί ένα νέο πλαίσιο διεθνούς δικαίου «που θα ανακόψει τον δρόμο προς την καταστροφή». 

Γνωρίζει τρεις ξένες γλώσσες (γερμανικά, γαλλικά, ιταλικά), είναι παντρεμένος με τη Μαρία Πάνου και έχουν αποκτήσει μαζί τρεις κόρες. Τον περισσότερο καιρό η οικογένειά του ζει στη Γερμανία. Ωστόσο, «πετάγεται» με την πρώτη ευκαιρία και τους βλέπει από κοντά, ενώ και εκείνοι με τη σειρά τους έρχονται τακτικά στην Ελλάδα.

Δημοσίευση: Φεβρουαρίου 07, 2010