Εδώ και 21 χρόνια τώρα, στο «πέτρινο καράβι» του, την Μονεμβασιά, θα αναπαύεται γαλήνια κι ευτυχισμένα (video)

της Γιόλας Αργυροπούλου - Παπαδοπούλου

Ακριβώς σαν σήμερα, πριν από 21 χρόνια, στις 11 Νοεμβρίου του 1990, έφυγε από τη ζωή – σε ηλικία 81 ετών – ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της Νεοελληνικής Ποίησης, ο Ποιητής της Ρωμιοσύνης και της Σονάτας του σεληνόφωτος, ο «Μεγάλος» κι αγαπημένος μας Γιάννης Ρίτσος…

Το τεράστιο σε ποσότητα και – κυρίως – σε ποιότητα έργο του, αποτελούμενο από περισσότερες των εκατό ποιητικές Συλλογές, εννέα μυθιστορήματα, τέσσερα θεατρικά έργα, μελέτες, μεταφράσεις και διάφορα άλλα δημοσιεύματα, απετέλεσε και θα αποτελεί, για πάντα, ένα ακατάπαυστο ερέθισμα για μελέτη και έρευνα, και – κυρίως – έναν ολόφωτο και μαγικό οδηγό για εκείνα τα μακρινά ταξίδια στους χώρους του πνεύματος και της ψυχής…

Δίχως λόγια πολλά, δίχως κάποιες αναφορές στη ζωή και στο έργο του, ας ταξιδέψουμε νοερά στην Μονεμβασιά, στην γενέτειρα του Γιάννη Ρίτσου, στο «πέτρινο καράβι», όπως το αποκαλούσε, σ’ αυτόν τον τόπο που λάτρευε από παιδί…· κι ας αποθέσουμε, εκεί, επάνω στον τάφο του ένα λουλούδι στο χρώμα που αγαπούσε, στο κατακόκκινο σαν τη φωτιά χρώμα του έρωτα και των λαϊκών αγώνων, που ύμνησε σε ολόκληρο το έργο του…

Ο Γιάννης Ρίτσος μένει στο κάστρο της Μονεμβασιάς

στου βράχου την απόκρημνη κλιτύ

παρέα έχει του πελάγου τη βουή

του ήλιου τη θωπεία.

Θαυμάζει του Αιγαίου την ιριδίζουσα νηνεμία

τα κελαηδίσματα των πουλιών,

τη συντροφιά των ψαριών και γερακιών,

των γλάρων τη μαγεία.

(Απόσπασμα από το ποίημα Ο βράχος της Μονεμβασιάς – αφιερωμένο στον Γιάννη Ρίτσο, [Λαϊκή Ποίηση]).

Εάν ο Γιάννης Ρίτσος υπήρχε σήμερα ανάμεσά μας, θα ήταν 102 ετών… Και δεν θα ήταν διόλου απίθανο αυτός ο «αιώνιος έφηβος» να έγραφε, και σ’ αυτήν ακόμη την ηλικία, ποιήματα ερωτικά, σαν το ακόλουθο απόσπασμα από την ενότητα Γυμνό σώμα της Συλλογής Τα ερωτικά (Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 1981). Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι υποστήριζε πως η συγγραφή ερωτικών ποιημάτων αποτελούσε γι’ αυτόν «αντίδοτο στην αδυσώπητη φθορά του χρόνου και τη γήρανση του σώματος…»

…Τα χέρια μου σε θυμούνται

πιο βαθιά απ’ τη θύμηση.

Τα σώματα

αρνούνται τις λέξεις.

Γυμνά κι αμίλητα

συνεννοούνται.

Οι δυο πέτρινες σφίγγες

κοιτάζονται.

Απ’ τα χείλη τους ρέει

το γαλανό νερό.

Γδυθήκαμε.

Κλείσαμε έξω απ’ την πόρτα

τα σπίτια, τα σκυλιά,

τους κήπους, τ’ αγάλματα,

το θάνατο.

Το ξέρεις;

Εκείνα τα δυο κάστανα

μένουν ακόμη

επάνω στο γυμνό τραπέζι.

Σ’ αγαπώ.

Πώς ζουν οι πεθαμένοι

χωρίς έρωτα;…

Το σίγουρο είναι πως, αν τώρα βρισκόταν ανάμεσά μας, θα προέτρεπε όλους μας να τραγουδάμε, ιδιαίτερα αυτούς τους καιρούς…, το αθάνατο Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις...

Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις

εκεί που πάει να σκύψει

με το σουγιά στο κόκαλο

με το λουρί στο σβέρκο.

Νάτη πετιέται από ’ξαρχής

κι αντρειεύει και θεριεύει

και καμακώνει το θεριό

με το καμάκι του ήλιου…

Κι έπειτα – ποιος ξέρει – ίσως αποσυρόταν για λίγο σε κάποια ερημική παραλία, για να απομονωθεί από τους ανθρώπους, να συνομιλήσει με το θαλασσινό νερό και με τον ουρανό, να καπνίσει, να σκεφθεί, να εμπνευσθεί, να γράψει ή και να ζωγραφίσει, επάνω στις αγαπημένες του πέτρες, ήλιους, πουλιά και λουλούδια…

Ο Γιάννης Ρίτσος έφυγε από κοντά μας, ναι· όμως δεν έφυγε από τη σκέψη και την ψυχή μας· κι ούτε πρόκειται να φύγει, ποτέ…

Είμαι βέβαιη πως εκεί που βρίσκεται, εδώ και 21 χρόνια τώρα, στο «πέτρινο καράβι» του, την Μονεμβασιά, θα αναπαύεται γαλήνια κι ευτυχισμένα… Και η ψυχή του θα χαμογελάει, καθώς ο ουρανός και η θάλασσα, ο ήλιος, το φεγγάρι και τ’ αστέρια, τα θαλασσοπούλια και το θαλασσινό αεράκι θα του μιλούν ακατάπαυστα για την Ευγνωμοσύνη και την Αγάπη μας…

* Η κυρία Γιόλα Αργυροπούλου – Παπαδοπούλου είναι επ. καθηγήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών και ποήτρια

Δημοσίευση: Νοεμβρίου 11, 2011