Έφηβος πολιτισμός

Του Γιώργου Σταματόπουλου

Δυο λόγια (προσωπικά) για τον πολιτισμό. Ο πολιτισμός είναι τρόπος ζωής, η ανώτατη βαθμίδα της πνευματικής πορείας του ανθρώπου. 

Είναι η κορύφωση των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από την καθημερινή σύγκρουση που αναδύεται στις ανθρώπινες σχέσεις. 

Δεν είναι ισχύς, είναι απόφαση για συνύπαρξη, η λεωφόρος του συνανήκειν. 

Ο Πολιτισμός δεν είναι πόζα, είναι υψηλόφρων ταπεινότης, ψυχική γενναιοδωρία, ορθόφρων κριτική. Πάνω απ’ όλα είναι αντίσταση στην κάθε μορφής εξουσία, πολιτικής, αστυνομικής, στρατιωτικής και κυρίως, εσωτερικής. 

Όλοι κρύβουμε έναν Φάουστ μέσα μας, εναπόκειται στον καθένα να το συνειδητοποιήσει, να το αντιμετωπίσει, να το εκδιώξει. Τότε μόνο παύει να είναι υπήκοος και μετατρέπεται (αναγεννάται) σε πολίτη, τότε μόνο μπορεί να διαβεί το πρόπυλον της Δημοκρατίας. 

Ο Πολιτισμός είναι αναπόσπαστα δεμένος με την πολιτική και την απαραίτητη αλληλεγγύη – συμπάθεια – συνοδοιπορία διότι εμπεριέχει όλες τις έννοιες που εξανθρωπίζουν περαιτέρω τον άνθρωπο. Ο πολιτισμός είναι το πεδίον βεβαιότητας εντός του οποίου κινείται το ατελές, πεπερασμένον είδος του ανθρώπου, η απλοσύνη του νου, τα πέρατα της ψυχής που είναι ανεύρετα. 

Επιτέλους, ο πολιτισμός μπορεί επάξια να αντικαταστήσει, υποκαταστήσει τη μεγαλύτερη βιομηχανία μίας χώρας με όχημα τους πνευματικούς ανθρώπους, τα πνευματικά έργα, τα μνημεία της (τα οποία όμως οφείλει να διατηρεί ζωντανά). 

Η Ελλάδα εξακολουθεί να υφίσταται όχι λόγω των ικανών ανθρώπων που την κυβέρνησαν, όλους αυτούς τους αιώνες, αλλά από τον Παρθενώνα, την Ολυμπία, τις Μυκήνες κλπ, όχι από τη σταφίδα, τα εσπεριδοειδή, τα κινητά κλπ αλλά από τους λογοτέχνες που διέσωσαν την ελληνική γλώσσα, το ελληνικό ήθος. Ο λόρδος Μπάυρον ξεσήκωσε την Ευρώπη και όχι τόσο ο ηρωισμός του Καραϊσκάκη, του Παπαφλέσσα κ.ά.

Συγγραφείς και σκηνοθέτες ήσαν οι αίτιοι της εισροής συναλλάγματος στην Ελλάδα κατά την μετεμφυλιακή περίοδο και όχι υπουργοί, είτε πρωθυπουργοί, τεχνοκράτες και λοιποί.

Το μεγαλύτερο κεφάλαιο αυτής της χώρας είναι το συμβολικό, που είναι το φαντασιακό κάθε έθνους: δίκαιο – δημοκρατία – αντίσταση – πολιτισμός. 

Αυτό είναι το υπόβαθρο των πολιτιστικών εκδηλώσεων και όχι «πολιτιστικά πανηγυράκια» υπερφίαλες ματαιοδοξίες, τσαλαβουτήματα στον χώρο του «πνεύματος». Το υπόβαθρο αυτό είναι οντολογικό – φιλοσοφικό – ιδεολογικό. Όχι με τη ματιά και την κοσμοθεωρία των διοργανωτών, αλλά των συμμετεχόντων, με την βιοανάδραση, δηλαδή τη βαθιά επικοινωνία, που είναι το θεμέλιο της θέσμισης, της δημοκρατίας. 

Εκφράζουν τινές αγωνία για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις, ότι πρέπει – λένε – να είναι καινοτόμες και ριζοσπαστικές, να ελκύουν τους νέους και λοιπά. Ίσως δεν μπήκαν ποτέ στον κόπο να κατανοήσουν ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο καινοτόμο από την ανανεωμένη, φιλτραρισμένη στο σήμερα και το αύριο, παράδοση. Οι Έλληνες έχουν διασωθεί δια της αντιστάσεως (Σβορώνος) έχουν σωθεί εννοώ από τη μικρότητα που επιδεικνύουν σε ειρηνικές περιόδους. 

Πολιτισμός είναι ο τρόπος που στέκεται το σώμα, το κάθε του βήμα, η κάθε του κίνηση, ο κάθε του μορφασμός. Η γλώσσα του πολιτισμού είναι η γλώσσα του σώματος που με τη σειρά της είναι η ενύλωση του πνεύματος (ή η πνευμάτωση της ύλης για τους αμφισβητίες...)

Όσοι (τυχεροί!) παρευρέθησαν στην ομιλία του Γλέζου (26/11/2011) στο Δημοτικό Θέατρο θα εννοήσουν καλύτερα: το σφρίγος, την ζωντάνια, την οξύνοια, την ευθυκρισία, την καθαρή πολιτική ματιά, τον αείχρονο, έφηβο πολιτισμό. Ναι, ο πολιτισμός είναι έφηβος!

Δημοσίευση: Δεκεμβρίου 05, 2011