Τέλος παιχνιδιού για την Ελλάδα

Διαβάστε ένα άρθρο (συμμετοχή στις "Γνώμες" του NEWS 247) για τα χρήματα που έπρεπε να είχε πάρει ήδη η Ελλάδα, την αποδόμηση του κράτους και την ανάγκη μεταμόρφωσης του ΣΥΡΙΖΑ. Θα σωθούμε τελικά;

Τις επόμενες ημέρες θα γνωρίζουμε το ακριβές χρονοδιάγραμμα της εκταμίευσης των περίπου 44δις που η τρόικα έχει υποσχεθεί στην Ελλάδα.

Να υπενθυμίσουμε πως τα χρήματα αυτά έπρεπε να τα είχε πάρει η Ελλάδα αμέσως μετά την επιτυχή έκβαση του PSI και την εφαρμογή των συμπεφωνημένων διαρθρωτικών αλλαγών.

Η καθυστέρηση οφείλεται στις διπλές εκλογές που προκάλεσε η εμμονή του προέδρου της ΝΔ Σαμαρά να βάλει στο κατά τα άλλα ανεπαρκές και κενό βιογραφικό του, την πρωθυπουργία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα χρήματα θα εκταμιευθούν ίσως με κάποιους επιπρόσθετους όρους.

Είναι όμως τα χρήματα αυτά ικανά να σώσουν την Ελλάδα; Θα σωθεί η κυβέρνηση συνεργασίας και ο κ. Σαμαράς με τα χρήματα αυτά; Αυτές είναι μερικές από τις ερωτήσεις που ακούγονται.

Μπορεί να σωθεί η Ελλάδα με τα χρήματα αυτά;

Αυτή είναι η ερώτηση που ακούγεται όλο και πιο συχνά. Έχει πολλές παραλλαγές όπως "θα σωθούμε" ή "θα φύγουμε από το ευρώ" κλπ.

Όμως η πρωταρχική ή θεμελιώδης ερώτηση που πρέπει να κάνουμε είναι "Τι ακριβώς αξίζει να σωθεί;". Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση θα σώσει και χρήματα και πιθανόν πολλές ζωές.

Διαβάζοντας λοιπόν το δημοσιευμένο σχέδιο της Τρόικας για την Ελλάδα η άποψη που διαμορφώνεις και η αίσθηση που αποκομίζεις είναι πως προσπαθούν να δομήσουν μία νέα χώρα, ένα καινούργιο κράτος.

Είναι πολύ δύσκολο να βρεις οργανισμό ή τομέα στην Ελλάδα που δεν χρήζει διαρθρωτικών αλλαγών ή κατάργηση. Αν κάποιος στο μέλλον θέλει να χτίσει μία νέα χώρα από το μηδέν τα κείμενα της ΕΕ και του ΔΝΤ θα του είναι ιδιαιτέρως χρήσιμα.

Η λεπτομέρεια των δράσεων και των συμβουλών είναι τρομακτική, είτε πρόκειται για την οικονομία, τα εργασιακά, την υγεία η τον τομέα της εκπαίδευσης (μέχρι και δράση για σφαγεία ζώων υπάρχει).

Με άλλα λόγια η απάντηση της Τρόικας σε αυτή την ερώτηση αν και έμμεση είναι αδιαμφισβήτητη "Δεν υπάρχει τίποτα που να αξίζει να σωθεί". Τα πάντα πρέπει να αλλάξουν και σε αυτό το "πάντα" συμπεριλαμβάνεται και το πολιτικό σύστημα.

Μέχρι στιγμής έχουν κατορθώσει να εκτελέσουν το ΠΑΣΟΚ και σειρά τώρα έχει η ΝΔ και μετά η αριστερά με το ΣΥΡΙΖΑ.

Η αλλαγή των πάντων σε μία χώρα δεν είναι εύκολη δουλειά. Για να πετύχει χρειάζονται δύο προαπαιτούμενα. Πρώτον πρέπει να έχεις την στήριξη μεγάλου μέρους του λαού και δεύτερον να έχεις ένα κόμμα ικανό να δώσει όραμα και να εμπνεύσει. Τίποτα από αυτά δεν υπάρχει στην τωρινή Ελλάδα.

Όλα τα κόμματα της βουλής αντιτίθενται στις αλλαγές και αυτά που τις ψηφίζουν το κάνουν ομολογώντας πως ο μόνος λόγος είναι να πάρουν τα λεφτά από την Ευρώπη. Πώς λοιπόν οι πολίτες να μην νιώθουν προδομένοι, αδικημένοι ή να μην πιστεύουν σε εκτρωματικές θεωρίες συνωμοσίας;

Τα χρήματα λοιπόν αυτά δεν πρόκειται να σώσουν την Ελλάδα. Απλώς αγοράζουμε λίγο ακόμα χρόνο.

Θα σώσουν τα χρήματα αυτά την κυβέρνηση συνεργασίας και τον Σαμαρά;

Η κυβέρνηση συνεργασίας ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ εξωτερικά φαίνεται εύθραυστη. Αυτό είναι και η μεγαλύτερη της δύναμη. Όλα τα μέλη της συγκυβέρνησης γνωρίζουν πως εκλογές ισοδυναμούν με τον πολιτικό τους θάνατο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ πιθανότητα θα είναι ο ξεκάθαρος νικητής με την πιθανότητα της ναζιστικής ΧΑ να είναι τρίτο, ίσως και δεύτερο κόμμα αν η κατάσταση ξεφύγει.

Αυτό είναι ισχυρότατο αντικίνητρο για τα κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση. Η μόνη τους ελπίδα είναι να περνούν χρήματα από την Ευρώπη έως ότου να βρουν έξοδο διαφυγής και σωτηρίας.

Αίνιγμα

Εδώ λοιπόν βρίσκεται και το αίνιγμα. Για να αποτραπούν τα χειρότερα και η Ελλάδα να επανασυνδεθεί στον κύριο κορμό της Ευρώπης χρειάζεται ένα νέο φίλο-ευρωπαικό κόμμα απαλλαγμένο από τις αμαρτίες του παρελθόντος.

Αλλά η πολιτική αλλαγή αυτή την στιγμή περνά από τον κήπο του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν υπάρχει ένα κεντρώο κόμμα ικανό να ανασυντάξει και να τραβήξει την χώρα μπροστά.

Με λίγα λόγια ο κίνδυνος βρίσκεται στην μεταβατική περίοδο. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μεταλλαχθεί σύντομα σε ένα φιλικό προς την Ευρώπη και την Τρόικα κόμμα τότε όλα τα πιθανά σενάρια αποκτούν σημασία. Η έξοδος από το Ευρώ μπορεί να είναι το καλύτερο από τα χειρότερα σενάρια. Η έξοδος από την Ευρώπη, ο διχασμός και η μετάβαση σε αποτυχημένο κράτος (Failed state) δεν είναι απίθανες καταλήξεις.

Ερχόμαστε έτσι σε μια δεύτερη διαπίστωση. Στην Ελλάδα δεν έχουν ριζώσει θεσμοί ή οργανισμοί ούτε και πολιτική κουλτούρα που να είναι σε θέση να εγγυηθούν πολιτικές μεταβάσεις χωρίς τριγμούς. Η δημοκρατία όπως και ο καπιταλισμός και η ελεύθερη αγορά δυσλειτουργούν ή λειτουργούν μόνο για όφελος των ολίγων και των φαύλων. Η ιστορία πολιτικών αλλαγών στην Ελλάδα δεν είναι ενθαρρυντική.

Οι περισσότερες πολιτικές αλλαγές συνέβησαν ή μετά ή λόγω καταστροφικών γεγονότων (διχασμός καταστροφή 1922, εμφύλιος 1946-49, δικτατορία 1967, πτώση δικτατορίας με τίμημα την εισβολή και διχοτόμηση της Κύπρου). Για αυτούς ακριβώς τους λόγους το 1979 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επεδίωξε την σύνδεση της Ελλάδος με την τότε ΕΟΚ παρά της λυσσαλέες αντιδράσεις του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ. Ο βασικός λόγος ήταν η πολιτική σταθερότητα και όχι η οικονομική ανάπτυξη. Δυστυχώς η εξέλιξη των γεγονότων τον διέψευσαν. 

Συμπερασματικά, η Ευρώπη θα συνεχίσει να στηρίζει την κυβέρνηση Σαμαρά έως ότου ο ΣΥΡΙΖΑ υποκύψει η έως ότου εμφανιστεί ένα καινούργιο κεντρώο κόμμα.

Η Ελλάδα φαίνεται να βρίσκεται πολύ κοντά στο τέλος μιας μεγάλης παρτίδας σκακιού. Ουδείς μπορεί να προβλέψει πως θα εξελιχθούν τα γεγονότα επειδή οι άγνωστοι είναι πολλοί και νέοι παίχτες μπαίνουν συνεχώς στο παιχνίδι. Για παράδειγμα θα μπορούσε μία ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή να αλλάξει για άλλη μια φορά την γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδος; Θα αντέξει ο κόσμος ένα βαρύ χειμώνα;

Το 2013 θα είναι σημείο καμπής για την Ελλάδα. Η ελπίδα που πολλοί καλλιεργούν πως το πρόβλημα της Ελλάδος μπορεί να λυθεί σε μια ή δύο συναντήσεις κορυφής είναι απλώς γελοία. Καμία διαφωνία μεταξύ Λαγκάρντ και Σόιμπλε δεν μπορεί να επιλύσει τα υπαρξιακά και θεμελιώδη προβλήματα της Ελλάδος. Μόνο οι Έλληνες μπορούν να δώσουν την λύση, καλή ή κακή.

Ανδρέας Κούτρας

*Ο Ανδρέας Κούτρας εργάζεται στο Λονδίνο ως αναλυτής του Ευρωπαϊκού χρέους και τραπεζικών προϊόντων στην ITC Markets. Ως φυσικός ειδικεύεται στην Γενική θεωρία της Σχετικότητας και την Κοσμολογία.

Δημοσίευση: Νοεμβρίου 22, 2012