Οι συμπεριφορές μας στις δυσκολίες της ζωής, αντανακλούν την αίσθηση που έχουμε για τη ζωή μας

Η αναμονή του χειρότερου μπορεί να σας κάνει να μην αισθανθείτε καθόλου καλά όταν βρεθείτε αντιμέτωποι με μια απογοήτευση, αναφέρουν ερευνητές ψυχολογίας που έχουν μελετήσει τις πανάρχαιες συμβουλές. Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν πως η διανοητική προετοιμασία για την αρνητική έκβαση μίας εξέτασης ή ενός αγώνα, καταλαγιάζει την απογοήτευση, αν αποτύχουμε και μεγεθύνει τη χαρά αν τελικά εξελιχθεί θετικά η προσπάθειά μας. Όμως η εν λόγω αντίληψη, σπάνια είχε τεθεί ως επιστημονικό πρόβλημα. 

Η Μάργκαρετ Μάρσαλ του Πανεπιστημίου Σηάτλ Πασίφικ, και ο Τζόναθαν Μπράουν του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, έκαναν ακριβώς αυτό. Αρχικά ζήτησαν από περισσότερους των 80 σπουδαστών κολεγίων να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο που μετρά τη γενική συναισθηματική προοπτική τους για τη ζωή, ως φωτεινή ή ως σκοτεινή. Οι σπουδαστές συμμετείχαν στη συνέχεια στην επίλυση δύσκολων γριφόλεξων με τη χρήση υπολογιστή. Με βάση αυτό, εκτίμησαν πόσο καλά ανέμεναν να αποδώσουν σε ένα δεύτερο σύνολο τέτοιων προβλημάτων. Η ερευνητική ομάδα έδωσε έπειτα στους μισούς σπουδαστές προβλήματα που ήταν ελαφρώς ευκολότερα από το πρώτο σύνολο, ενώ στους άλλους μισούς δόθηκαν δυσκολότεροι γρίφοι. Αυτό εξασφάλισε πως οι αποδόσεις των σπουδαστών είτε θα υπερέβαιναν, είτε θα υπολείπονταν, των προσδοκιών τους. Κατόπιν, τα υποκείμενα συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο για να μετρήσουν τη συναισθηματική τους αντίδραση, όπως το πόσο απογοητευμένοι ή ντροπιασμένοι αισθάνθηκαν. 

Οι σπουδαστές που ανέμεναν να αποτύχουν, βρέθηκε από τους ερευνητές, πως αισθάνθηκαν πραγματικά χειρότερα όταν τα θαλάσσωσαν σε σχέση με εκείνους που ενώ προέβλεπαν πως θα τα πάνε καλά, έγραψαν ομοίως άσχημα στη δοκιμασία. Η παρατήρηση αυτή προτείνει πως οι θλιβερές προσδοκίες θα μπορούσαν πραγματικά να επιδεινώσουν το αίσθημα της κακομοιριάς, όταν ένα πρόσωπο αποτυγχάνει. Οι παλιά συμβουλή δε φαίνεται να ισχύει, σύμφωνα με τον ερευνητή ψυχολογίας Τόμας Γκίλοβιτς του Πανεπιστημίου Κόρνελλ, στη Νέα Υόρκη, του οποίου τα ερευνητικά ενδιαφέρονται περιλαμβάνουν την αισιοδοξία και την απαισιοδοξία. "Απλά γίνεστε μίζεροι", επισημαίνει. Η μελέτη, που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Cognition and Emotion, προτείνει πως η αντίδραση ενός προσώπου στην απογοήτευση ή την αποτυχία καθορίζεται κυρίως από τη γενική προοπτική της ζωής του. Εκείνοι που αναμένουν να πετύχουν έχουν την τάση να είναι περισσότερο ευδιάθετοι, υποστηρίζουν οι ερευνητές. Εάν υπολείπονται των στόχων τους, είναι πιθανό να κοιτάξουν τη θετική πλευρά και να σκεφτούν πως καλά τα έχουν πάει έως τώρα. 

Οι άνθρωποι, που βλέπουν τον κόσμο ρόδινο, έχουν επίσης την τάση να αρνιούνται την ευθύνη για τις κακές τους επιδόσεις. Οι Μάρσαλ και Μπράουν παρουσίασαν αυτά τα αποτελέσματα στο δεύτερο μέρος της μελέτης, στην οποία οι σπουδαστές επίσης ρωτήθηκαν εάν αισθάνθηκαν πως η απόδοσή τους στη δοκιμασία αποτελούσε αντανάκλαση των δυνατοτήτων τους. Η ομάδα που τα έβλεπε ρόδινα, τα πήγε άσχημα στη δοκιμασία και δεν θεώρηση τα αποτελέσματα απόδειξη των ικανοτήτων τους. Αντιθέτως, οι άνθρωποι που έχουν χαμηλές προσδοκίες τείνουν να έχουν μια κακοδιάθετη ματιά για τη ζωή και είναι λιγότερο διανοητικά οπλισμένοι ώστε να αντεπεξέλθουν της απογοήτευσης. Εάν δεν επιτύχουν στις δοκιμασίες, το παίρνουν κατάκαρδα και κατηγορούν τον εαυτό τους. Μπορεί να είναι δύσκολο για ένα άτομο να μειώσει την ένταση της αποτυχίας του. Ο Μπράουν υποστηρίζει πως ο καλύτερος τρόπος που ένα άτομο μπορεί να αντεπεξέλθει ενός εμποδίου είναι να το ξεγράψει ως ασήμαντο. "Οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι αρκετά δυνατοί για να κατανοήσουν πως η αποτυχία δεν είναι οπωσδήποτε άσχημη", αναφέρει. Κι αυτό γιατί, τουλάχιστον σε μερικές περιπτώσεις, η αρνητική σκέψη θα μπορούσε ακόμα να λειτουργήσει κι ως πλεονέκτημα. Η πρόγνωση της αποτυχίας σε μια αναμενόμενη δημόσια συζήτηση ή σε ένα τεστ μαθημάτων, θεωρείται πως μπορεί να βοηθήσει μερικούς ανήσυχους ανθρώπους ώστε να παρακινηθούν για να μελετήσουν σκληρότερα και να αποτρέψουν τις μελαγχολικές προφητείες τους. Τέτοια άτομα, ονομάζονται από τους ψυχολόγους ως "αμυντικοί πεσιμιστές". Αντιθέτως, θα μπορούσαν επίσης να υπάρξουν καταστρεπτικές συνέπειες αναμένοντας διαρκώς το καλύτερο. Εκείνοι που διαρκώς βαυκαλίζονται από τις αποτυχίες τους, ίσως αγνοούν τις μελλοντικές αρνητικές εξελίξεις. Όπως επισημαίνουν και οι επιστήμονες, δυστυχώς, δεν υπάρχει κάποια απλή συμβουλή για το πότε οφείλουμε να αναμένουμε το χειρότερο. Αυτή η μελέτη "είναι μέρος ενός πολύ μεγάλου γρίφου", καταλήγουν. 

http://www.sciencenews.gr

Δημοσίευση: Νοεμβρίου 22, 2012