Σκάει η "φούσκα" της Kirchner στην Αργεντινή

Αν κάποιος επέστρεφε σήμερα στην Αργεντινή, για πρώτη φορά μετά την πανηγυρική επανεκλογή -με ποσοστό 54,1%- της Cristina Fernandez de Kirchner στον προεδρικό θώκο της χώρας τον Οκτώβριο του 2011, θα έμενε έκπληκτος από την ταχύτητα με την οποία έχουν αλλάξει τα πράγματα στη χώρα: η ταχύτατη οικονομική ανάπτυξη έχει δώσει τη θέση της στην απότομη επιβράδυνση και η αισιοδοξία του κόσμου έχει μετατραπεί σε γενικευμένη ανησυχία… αν όχι σε πανικό. 

Αυτή είναι η εικόνα που περιγράφουν ξένοι αναλυτές για την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής, η οποία έως πρόσφατα εμφανιζόταν να συναγωνίζεται ευθέως τους φρενήρεις ρυθμούς ανάπτυξης της Κίνας. 

Απολύτως ενδεικτική του κλίματος που διαμορφώνεται υπήρξε η πρόσφατη αντικυβερνητική διαδήλωση στην πρωτεύουσα της χώρας, η οποία χαρακτηρίζεται ως η μεγαλύτερη των τελευταίων δεκαετιών. Ο υψηλός πληθωρισμός, η διαφθορά έως τα ανώτατα κυβερνητικά κλιμάκια και η υψηλή εγκληματικότητα είναι οι βασικοί λόγοι που έβγαλαν στους δρόμους «εκατοντάδες χιλιάδες» Αργεντινούς (πάνω από 200.000 σύμφωνα με αναφορές «εχθρικών» προς την Kirchner μέσων μαζικής ενημέρωσης), αν και οι αρχές της χώρας υπολογίζουν το πλήθος σε «τουλάχιστον 30.000 άτομα». 

Η «θηλιά» του πληθωρισμού 

Η οικονομική πολιτική της Kirchner, η κυβέρνηση της οποίας δέχεται τα τελευταία χρόνια «πυρά» από διεθνείς οργανισμούς και ξένους οίκους για την αξιοπιστία των στατιστικών που δίνει στη δημοσιότητα, χαρακτηρίζεται ως ανορθόδοξη: βασίζεται στην διόγκωση της κρατικής συμμετοχής σε όλο το εύρος της οικονομικής δραστηριότητας με στόχο την ενίσχυση της ανάπτυξης, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την τόνωση της εγχώριας ζήτησης. Το κόστος αυτής της πολιτικής είναι οδιψήφιος πληθωρισμός, κάτι όμως που το οικονομικό επιτελείο της Kirchner αρνείται – αντ’ αυτού, αποδίδει… ευθύνες για την αναποτελεσματικότητα του οικονομικού της σχεδιασμού στην παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση. 

Επί της ουσίας, αυτό που συμβαίνει στην Αργεντινή είναι ότι η Κεντρική Τράπεζα της χώρας έχει τυπώσει τεράστιες ποσότητες χρήματος τα τελευταία χρόνια, μεγάλο μέρος των οποίων προορίζεται να χρηματοδοτεί τα ελλείμματα που δημιουργεί η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο πληθωρισμός να έχει «εκτοξευθεί» σήμερα κοντά στο 20%-25%, εκτίμηση που προέρχεται από ανεξάρτητους οικονομολόγους, διότι τα επίσημα στοιχεία της Αργεντινής κάνουν λόγο για πληθωρισμό που από το 2007 κινείται μεταξύ 5% και 11%. 

Δεν είναι λίγοι όσοι (για την ακρίβεια είναι όλο και περισσότεροι) αποδίδουν ευθύνες προσωπικά στην Πρόεδρο Kirchner για αυτή την κατάσταση. Την κατηγορούν όχι μόνο για το περιεχόμενο και τον τρόπο άσκησης της οικονομικής της πολιτικής, αλλά και για το γεγονός ότι το μόνο που κάνει για να αντιμετωπίσει τον ραγδαία αυξανόμενο πληθωρισμό είναι να… «μαγειρεύει» τα στατιστικά στοιχεία - έχοντας φροντίσει μεταξύ άλλων, σύμφωνα με τις ίδιες κατηγορίες, να αντικαταστήσει στελέχη της Στατιστικής Υπηρεσίας της χώρας με… «ημέτερους» (υπάρχουν αναφορές ακόμα και για απειλές νομικών διώξεων κατά οικονομολόγων που δημοσιεύουν στοιχεία διαφορετικά από αυτά της κυβέρνησης). 

Δολάρια στη μαύρη αγορά 

Η -μέχρι πρόσφατα- λαοφιλής οικονομική πολιτική της Kirchner έχει υποχρεώσει σε κατακόρυφη πτώση το νόμισμα της Αργεντινής. Το peso αντιστοιχεί σήμερα σε 21 περίπου cents του αμερικανικού δολαρίου, έχοντας χάσει πάνω από το 1/3 της αξίας του από το 2009. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Goldman Sachs, έως το τέλος του 2012 αναμένεται να υποχωρήσει κάτω από τα 20 cents, ενώ στα τέλη του 2013 θα έχει βρεθεί χαμηλότερα και από τα 16 cents (περίπου 6 pesos ανά δολάριο). Αυτά, ως προς την επίσημη συναλλαγματική ισοτιμία… 

Η… κατρακύλα του peso έχει τρομοκρατήσει του Αργεντινούς, οι οποίοι εδώ και καιρό σπεύδουν να ξεφορτωθούν το εθνικό τους νόμισμα και να αγοράσουν αμερικανικό δολάριο – κάτι που φυσικά επιταχύνει την πτωτική πορεία του νομίσματος της χώρας και εξαϋλώνει τα συναλλαγματικά της αποθέματα. Μόνο το 2011, οι συνολικές εκροές κεφαλαίων από την Αργεντινή έφτασαν τα 21,5 δισ. δολάρια… Και η «απάντηση» της Προέδρου Kirchner, μέχρι στιγμής, είναι να προχωρά στην επιβολή όλο και πιο αυστηρών ελέγχων επί της ισοτιμίας, με αλλεπάλληλες απαγορεύσεις ως προς την αγορά ξένου συναλλάγματος από τους πολίτες (επιστρατεύοντας ακόμα και ειδικά εκπαιδευμένους σκύλους σε αεροδρόμια και λιμάνια για να εντοπίζονται όσοι επιχειρούν να «βγάλουν» δολάρια από τη χώρα), οι οποίοι συνεχίζουν να αναζητούν εναγωνίως τρόπους για να προστατευθούν από την ταχεία διάβρωση της αγοραστικής τους δύναμης. Έτσι, έχει δημιουργηθεί σήμερα μία μαύρη αγορά συναλλάγματος στην Αργεντινή, όπου οι Αργεντινοί είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν ακόμα και 7 pesos ή και περισσότερα, προκειμένου να αποκτήσουν 1 δολάριο… 

Αυτές οι βίαιες παρεμβάσεις εκ μέρους της κυβέρνησης της Αργεντινής, όχι μόνο στην αγορά συναλλάγματος αλλά και στο επιχειρηματικό πεδίο, έχουν επιφέρει σοβαρό πλήγμα στην καταναλωτική εμπιστοσύνη στο εσωτερικό της χώρας, και στην επιχειρηματική εμπιστοσύνη τόσο εντός όσο και (αναπόφευκτα) εκτός συνόρων. 

Κωμικοτραγικές καταστάσεις 

Ένα από τα πιο πρόσφατα και χαρακτηριστικά «επεισόδια» της… περιπετειώδους οικονομικής πολιτικής της Αργεντινής υπήρξε η απόφαση της Kirchner να εθνικοποιήσει την πετρελαϊκή YPF, θυγατρική της ισπανικής Repsol. Δύο ημέρες αργότερα, έγινε γνωστό ότι μέρος της εθνικοποίησης θα αποτελούσε και η θυγατρική φυσικού αερίου της Repsol, προκαλώντας την οργή όχι μόνο της Ισπανίας, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Πρόεδρος της Αργεντινής ωστόσο δεν περιόρισε τις κινήσεις της στον κλάδο της ενέργειας. Υπό την πίεση στελεχών της εγχώριας βιομηχανίας κρέατος αλλά και αγροτών, αποφάσισε να «παγώσει» τις εισαγωγές ισπανικού ζαμπόν, για να βρεθεί τελικά αντιμέτωπη με προσφυγή της Ε.Ε. στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. 

Σφοδρά «πυρά» δέχεται η Αργεντινή και για το νέο σύστημα που έχει θεσπίσει ως προς τη χορήγηση αδειών για εισαγωγές, και έχει στρέψει εναντίον της περίπου 20 κράτη, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία που έχουν ήδη προσφύγει στον ΠΟΕ. Πρόκειται για ένα σύστημα μέσω του οποίου το οικονομικό επιτελείο της Kirchner επιδιώκει να ελέγξει το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας, οδηγώντας ωστόσο σε κωμικοτραγικές καταστάσεις. 

Από το Μάρτιο του 2011, η κυβέρνηση της Αργεντινής αποφάσισε ότι οι εισαγωγείς αυτοκινήτων της χώρας είναι υποχρεωμένοι να προχωρούν σε εξαγωγές εγχώριων προϊόντων ίσης αξίας με τις εισαγωγές τους. Προ ημερών έγινε γνωστό ότι ο επικεφαλής της BMW Group στην Αργεντινή χρειάστηκε να αναλωθεί σε μήνες διαπραγματεύσεων με τις αρχές της χώρας, προκειμένου να εκτελωνίσει περίπου 500 οχήματα που στοιβάζονταν σε λιμάνι έξω από το Μπουένος Άιρες. Τελικά τα κατάφερε, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να εξάγει από την Αργεντινή ίσης αξίας (με τις 500 BMW) ποσότητες κατεργασμένου ρυζιού, καθώς και δερμάτινες ταπετσαρίες και εξαρτήματα αυτοκινήτων. 

Σε παρόμοιες περιπέτειες έχουν μπλέξει και άλλες μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες: η Porsche συμφώνησε να εξάγει από την Αργεντινή ελιές και κρασί, προκειμένου να εισάγει στη χώρα οχήματα αξίας 8 εκατ. δολαρίων. Η Subaru συμφώνησε να εξάγει ζωοτροφές για ορνιθοτροφεία, η Hyundai άρχισε να πουλάει αλεύρι σόγιας στο Βιετνάμ, ενώ η Mitsubishi άρχισε να πουλάει… φιστίκια. 

Και αν αυτές οι καταστάσεις προκαλούν, ίσως, το γέλιο, τα πράγματα αρχίζουν να γίνονται πιο σοβαρά. Αυτοί οι ασφυκτικοί περιορισμοί έχουν οδηγήσει σε ελλείψεις προϊόντων από την αγορά της Αργεντινής: σύμφωνα με το Bloomberg BusinessWeek, οι κούκλες Barbie έχουν εξαφανιστεί από τα ράφια, όπως και το αλκοολούχο ποτό Jägermeister. Εταιρείες όπως οι Ralph Lauren, Cartier και Louis Vuitton έχουν κλείσει τα καταστήματά τους στο Μπουένος Άιρες, ενώ μεταξύ των προϊόντων που είναι σχεδόν αδύνατο να βρεθούν είναι οι… ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες. Άλλες ελλείψεις, σε φάρμακα και ιατρικές συσκευές, είναι σαφώς σοβαρότερες: οι αυτόματες ενέσεις επινεφρίνης (που χρησιμοποιούνται π.χ. σε περιπτώσεις αλλεργικού σοκ) της εταιρείας EpiPen αποτελούν είδος προς εξαφάνιση. 

Θύμα της πολιτικής της 

Μία από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν λίγο πριν η Πρόεδρος της Αργεντινής συμπληρώσει τους πρώτους 12 μήνες της δεύτερης θητείας της, έδειξε ότι η δημοτικότητα της Cristina Fernandez de Kirchner έχει υποχωρήσει στο 30%. Το ποσοστό αυτό, ένα μήνα πριν τις εκλογές του Οκτωβρίου του 20011, βρισκόταν στο 64,1%. 

Το 44,5% των 2.259 ερωτηθέντων θεωρεί την Kirchner υπεύθυνη για την οικονομική κατάσταση της Αργεντινής. Πολιτικοί αναλυτές σχολιάζουν ότι η 59χρονη Πρόεδρος έχει πέσει θύμα της παρεμβατικής πολιτικής η οποία της χάρισε την τελευταία εκλογική νίκη της, ενώ οι εντεινόμενες αντιδράσεις και η ραγδαία επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών στη χώρα αρχίζουν να δημιουργούν αμφιβολίες για το αν θα καταφέρει να ολοκληρώσει την τετραετή θητεία της.

capital.gr

Δημοσίευση: Νοεμβρίου 12, 2012