Νισάφι πια, ξερόλες δημοσιογράφοι

Του Κωνσταντίνου Ζούλα

Όποιος προσπαθεί να παρακολουθήσει ψύχραιμα τον τρόπο που περιγράφεται στα ελληνικά ΜΜΕ η κυπριακή κρίση, μάλλον θα συμφωνήσει: Η τελευταία εβδομάδα είναι case study της συλλογικής μας παράνοιας και εξηγούμαι: Η πρώτη αντίδραση μετά το Eurogroup του προηγούμενου Σαββάτου ήταν η κατακραυγή των Ευρωπαίων, και κυρίως της Γερμανίας. Το «εκδικητική συμπεριφορά» ήταν η ηπιότερη κριτική, καθώς οι «αναλύσεις» της Κυριακής ανέδειξαν τη Μέρκελ και τον Σόιμπλε σε στυγνούς σαδιστές, που καταστρέφουν την Κύπρο. Η πληροφορία της Καθαράς Δευτέρας, ότι δηλαδή η κυπριακή ηγεσία και όχι το... ευρωιερατείο επέμεινε να φορολογηθούν και οι «μικροκαταθέτες», αποδόθηκε αρχικώς σε διεθνή προπαγάνδα. Ακόμη δε και όταν επιβεβαιώθηκε η «λεπτομέρεια» αυτή, οι εγχώριοι αναλυτές εξακολούθησαν να χαρακτηρίζουν την απόφαση «καταστροφική».

Την Τρίτη το δράμα κορυφώθηκε. Εμπλεοι θαυμασμού, οι αναλυτές εξήραν το γενναίο «όχι» των Κυπρίων καταγγέλλοντας επιπλέον τις ελληνικές κυβερνήσεις ως δωσίλογες. Την περίσκεψη που επακολούθησε την Τετάρτη κατάπιαν τα γεγονότα της Πέμπτης. Μετά τη φημολογία για πιθανή κατάρρευση της Λαϊκής Τράπεζας, παρακολουθήσαμε πια το ανήκουστο: Τους ίδιους αναλυτές που καθίβρυζαν ως σαδιστές τους Ευρωπαίους, να ειρωνεύονται τους Κύπριους επειδή δεν είχαν εναλλακτικό σχέδιο. «Μα, αν ήταν να χαθούν όλες οι καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ, γιατί δεν δέχθηκαν το ευρωπαϊκό σχέδιο;» ρωτούσαν ακόμη και όσοι λίγες ώρες νωρίτερα το χαρακτήριζαν καταστροφικό.

Δεν είναι η πρώτη φορά που καταγράφονται οβιδιακές μεταπτώσεις στον τρόπο που ενημερώνεται η κοινή γνώμη. Αλλά, καθώς τα πράγματα έχουν πλέον φτάσει σε οριακό σημείο, όσοι εξ επαγγέλματος έχουμε δημόσιο λόγο, οφείλουμε πια να το συνειδητοποιήσουμε. Συνάδελφοι και συναδέλφισσες –και ζητώ την κατανόηση των αναγνωστών για τη συντεχνιακή παρένθεση–, η ευθύνη μας για τη συλλογική παράκρουση της χώρας είναι τεράστια. Ουδείς μας ζήτησε να έχουμε άποψη επί παντός του επιστητού, πόσω μάλλον, να δραματοποιούμε τα γεγονότα με συναισθηματικές κορώνες. Πουθενά στον κόσμο δεν συμβαίνει αυτό που καθημερινά παρακολουθούμε όχι μόνο στις περισσότερες εκπομπές, αλλά ακόμη και στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων με τη μεγαλύτερη τηλεθέαση. Δηλαδή την παρουσιάστρια να προαναγγέλλει ως αυτονόητο ότι όλες τις εξελίξεις θα τις αναλύσει μόνο με δημοσιογράφους!

Θα το πω ακόμη πιο απλά: Στις τόσο δυσπρόβλεπτες συνθήκες που δοκιμάζουν όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, είναι τουλάχιστον τραγελαφικό το σινάφι μας να διατείνεται κάθε μέρα πως έχει άποψη και μάλιστα τεκμηριωμένη και αλάθητη για όσα συμβαίνουν. Σε όλα τα διεθνή μέσα ενημέρωσης οι συνάδελφοί μας απευθύνονται στους ειδικότερους. Τις δικές τους απόψεις αναδεικνύουν, τις δικές τους προβλέψεις αντιπαραβάλλουν, ζητώντας διευκρινίσεις και υποβάλλοντας ερωτήσεις που εκτιμούν ότι έχουν οι πολίτες – αυτή είναι η δουλειά μας.

Προφανώς και υποχρέωση των δημοσιογράφων είναι να εκφράζουν και τη δική τους γνώμη – αυτό συμβαίνει και σε τούτες τις γραμμές. Αλλά το να πρωταγωνιστούμε στον δημόσιο λόγο ως ειδήμονες ακόμη και για ζητήματα που είναι εξόφθαλμο ότι αγνοούμε εις βάθος, είναι άλλη μια εγχώρια ιδιομορφία. Μόνο στην Ελλάδα δημοσιογράφοι συνεντευξιάζουν δημοσιογράφους όχι για να μεταφέρουν ειδήσεις, αλλά για να διατυπώνουν τις προσωπικές τους απόψεις!

Είμαστε αναπόσπαστο μέρος της κρίσης ήδη από τη στιγμή που εμείς πρώτοι δεν την προβλέψαμε, όπως οφείλαμε. Η δε ευθύνη μας είναι κορυφαία και για τον καθ’ όλα υπερβολικό τρόπο που αντιμετωπίζεται έκτοτε κάθε εξέλιξη. Διότι, ενώ πια είναι πασίδηλο πόσο δύσκολα θα είναι τα επόμενα χρόνια, εμείς αντί δημοσιογραφικά να αναδεικνύουμε τις όποιες κοινές οπτικές των κυβερνώντων για να συνδιαμορφωθεί, επιτέλους, ένα εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης, τροφοδοτούμε την εθνική διχόνοια με τις αφοριστικές κρίσεις μας. Ας συνειδητοποιήσουμε, επιτέλους, την ανάγκη σύνεσης και ψυχραιμίας που το ίδιο το επάγγελμά μας επιτάσσει. Και κυρίως ότι σε περίπτωση που, ο μη γένοιτο, έρθουν τα ακόμη χειρότερα στην Ελλάδα, την ίδια κοινή και μοιραία τύχη θα έχουμε. Και οι μνημονιακοί και οι αντιμνημονιακοί που κηρύττουμε καθημερινά ως αλάνθαστες τις αντίθετες αλήθειες μας...

Δημοσίευση: Μαρτίου 24, 2013