Πρέπει και πώς να τιμωρούμε τα παιδιά μας;

«Καλά είναι αυτά που λένε τα βιβλία και οι παιδοψυχολόγοι, αλλά όταν φτάσει η κρίσιμη στιγμή δεν ισχύει... τίποτα! Εκεί ο κάθε γονιός κρίνει ανάλογα με την περίπτωση και αν χρειαστεί, θα ρίξει και καμιά στον ποπό. Δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου, και σίγουρα δεν διαπράττεται κανένα έγκλημα».

Η κ. Νατάσα Ντεμίρη, μητέρα δίδυμων αγοριών που είναι στην ηλικία των τεσσάρων ετών, δεν είναι οπαδός της παροιμίας που λέει ότι «το ξύλο βγήκε απ΄ τον Παράδεισο». Όπως αναφέρει όμως, τα παιδιά της βρίσκονται σε μια ιδιαίτερη ηλικία, αφού πλέον απαιτούν, κατανοούν και βεβαίως μιλούν πια κανονικά. «Δεν είμαι οπαδός του ξύλου, ούτε καν της τιμωρίας. Τις περισσότερες φορές μάλιστα αποφεύγουμε να πούμε και τη λέξη τιμωρία, και έχουμε εφεύρει άλλες λέξεις για να μπούμε στη... διαδικασία της υπακοής». Η κ. Νατάσα Ντεμίρη όταν αναγκάζεται να επιβάλει την τάξη, βάζει στην «πολυθρόνα της ηρεμίας», όπως την αποκαλεί, όποιο από τα παιδιά «πρέπει» να μείνει εκεί. «Τους έχω περάσει, τόσο εγώ όσο και ο σύζυγός μου, ότι αυτή είναι μια θέση που μας βοηθάει να σκεφτούμε με ηρεμία γιατί κάνουμε φασαρία, γιατί κλαίμε ή γιατί φωνάζουμε. Πάντα πιάνει και μάλιστα έχω να τονίσω, από την εμπειρία μου πάντα, ότι όσο πιο ήρεμα τους μιλάω τόσο πιο εύκολα υπακούουν». Φυσικά, τονίζει η κ. Ντεμίρη, όλα τα παιδιά θα έχουν και τις στιγμές που θα ξεφύγουν από τα όρια, περισσότερο μάλιστα απ΄ ό,τι πρέπει. «Εκεί ίσως αναγκαστώ να ρίξω και μια στον ποπό. Πόσω δε μάλλον αν η συμπεριφορά τους βάζει σε κίνδυνο την υγεία τους. Πρόσφατα, που ο ένας έριχνε στο κεφάλι του άλλου κάποια παιχνίδια και υπήρχε κίνδυνος να τραυματιστεί, δεν διαμαρτυρήθηκαν καθόλου ούτε για τις φωνές ούτε για τις ξυλιές στον ποπό». 

Το ερώτημα ταλανίζει τους περισσότερους γονείς σε όλο τον κόσμο: το ξύλο βγήκε απ΄ τον Παράδεισο ή μήπως όχι; Σύμφωνα με νέα έρευνα του Κολεγίου Calvin, στο Μίσιγκαν, ένα χαστούκι για να συνετίσουν οι γονείς τα παιδιά τους όχι μόνο δεν τα βλάπτει, αλλά τους κάνει καλό στην ενήλικη ζωή τους. Όπως υποστηρίζει η καθηγήτρια Ψυχολογίας και υπεύθυνη της έρευνας κ. Μάρτζορι Γκουνόε, το ξύλο ως μορφή πειθαρχίας- αυστηρά μέχρι την ηλικία των 6 ετών- κάνει τα παιδιά να βλέπουν με αισιοδοξία το μέλλον, τα βοηθά να γίνουν καλύτεροι μαθητές και παράλληλα να θέλουν να προχωρήσουν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Οι ερευνητές εξέτασαν 179 έφηβους και τους ρώτησαν εάν και πόσες φορές οι γονείς χρησιμοποίησαν το ξύλο ως «εργαλείο» πειθαρχίας. Από τις απαντήσεις, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το χαστούκι που μπορεί να έφαγαν ως παιδιά, τα βοήθησε στην εφηβική ζωή τους. 

Έγκλημα το χαστούκι 

Αν και υπάρχουν ερευνητές και ψυχολόγοι, οι οποίοι συμφωνούν με τα αποτελέσματα της νέας έρευνας, είναι πολλοί περισσότεροι εκείνοι που την αποδοκιμάζουν. Όπως επισημαίνει η οικογενειακή σύμβουλος κ. Έφη Σαρηγιαννίδου, η χρή ση σωματικής βίας, προκειμένου να τιμωρηθεί το παιδί, θα πρέπει να αποφεύγεται... διά ροπάλου. «Ακόμη και η χρήση της λέξης “τιμωρία” έχει κάτι το εκφοβιστικό, πόσω μάλλον ένα χαστούκι», λέει. 

Οι γονείς, όπως προσθέτει, δεν θα πρέπει να καταφεύγουν σε μία τέτοια τακτική. «Αντίθετα, αυτό που πρέπει να κάνουν είναι να ακούν το παιδί και τις ανάγκες του. Παράλληλα όμως, θα πρέπει να αναπτύξουν τις συναισθηματικές τους δεξιότητες, πράγμα δύσκολο να επιτευχθεί. Πολύ συχνά οι γονείς, φορτισμένοι από τα προβλήματα της δουλειάς ή τα οικονομικά ζητήματα, γυρνούν σπίτι και ξεσπούν πάνω στον αδύναμο, που είναι φυσικά το παιδί». 

Ένα χαστούκι ή ένα δυνατό χτύπημα δημιουργεί στο παιδί το αίσθημα της απόρριψης και του φόβου. «Όταν δε, η τακτική της σωματικής τιμωρίας σπάει το “ηλικιακό φράγμα” των 6 ετών και συνεχίζεται και στην εφηβεία, μετά δηλαδή τα 12 χρόνια, τότε τα ψυχικά τραύματα του παιδιού θα είναι σαφώς έντονα στη μετέπειτα ζωή του», σημειώνει η κ. Σαρηγιαννίδου. 

Απλή επίπληξη 

Οι ειδικοί, πάντως, θεωρούν απαραίτητη την επίπληξη του παιδιού, όταν αυτό κάνει μία κακή πράξη ή μία αταξία. «Ο αυστηρός τόνος της φωνής, αλλά και μια πιο επιθετική στάση σώματος είναι τα “όπλα” των γονιών, προκειμένου να καταλάβουν τα παιδιά τη διαφορά μεταξύ του καλού και του κακού. Παράλληλα, η αφαίρεση προνομίων όταν έχει κάνει κάτι κακό, το να στερήσει δηλαδή ο γονιός από το παιδί μία βόλτα ή το παιχνίδι για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αποτελεί σημαντικό τρόπο διαπαιδαγώγησης», υπογραμμίζει η οικογενειακή σύμβουλος. Τα όρια και οι κανόνες, σύμφωνα με την κ. Σαρηγιαννίδου, αλλά και η τιμωρία με την έννοια της συνέπειας, βοηθούν τα παιδιά να καταλάβουν πότε κάνουν λάθος και πότε όχι.

Μέχρι την ηλικία των 6 ετών μια ξυλιά δεν βλάπτει» 

ΕΙΝΑΙ ΒΕΒΑΙΟ ότι αν μέχρι την πρώτη παιδική ηλικία- εξι ετών- το παιδί φάει καμιά ξυλιά δεν θα πάθει τίποτα, υποστηρίζει η κ. Αγγελική Λεπατατζή, παιγνιολόγος (θεραπεία μέσω του παιχνιδιού)παιδοψυχολόγος. Αρκεί, τονίζει η κ. Λεπατατζή, το ξύλο να μην είναι ο μόνιμος τρόπος διευθέτησης των θεμάτων που υπάρχουν ανάμεσα στο παιδί και τον γονιό. «Στην εποχή μας δεν θα ήταν ρεαλιστικό να πιστεύω ότι τα παιδιά μας είναι δυνατόν να μεγαλώσουν χωρίς κάποια τιμωρία. 

Το σημαντικό που θα πρέπει να εξετάσουμε είναι πώς χρησιμοποιούμε αυτή την τιμωρία». 

Τα ερωτήματα που πρέπει να θέτουν οι γονείς συχνά, σύμφωνα με την κ. Λεπατατζή, είναι: Τιμωρούμε επειδή δεν ξέρουμε τι άλλο να κάνουμε; Για να δείξουμε τον θυμό μας; 

Τιμωρούμε γιατί φοβόμαστε ή επειδή νιώθουμε ενοχή; «Εάν στον τρόπο με τον οποίο επικοινωνεί ο γονιός με τα παιδιά του κυριαρχεί το ξύλο ή η τιμωρία, τότε δεν είναι αποτελεσματικός. Τα παιδιά χρειάζεται να ζουν με σταθερές αξίες και συγκεκριμένα όρια. Αυτά τα δύο στοιχεία τους παρέχουν ασφάλεια. Θα ήταν εξωπραγματικό αν πούμε ότι τα παιδιά δεν θα τολμήσουν να ξεφύγουν από αυτά τα όρια. Οι γονείς τότε από τη μια πρέπει να κρατήσουν σταθερά τα όρια λέγοντας “όχι”, αλλά η βάση τού “όχι” να είναι θετική. Τι σημαίνει αυτό: τονίζουμε στα παιδιά τι μπορούν να κάνουν και όχι τι δεν μπορούν να κάνουν. Αυτό είναι μια πολύ καλή βάση επικοινωνίας». 

Επηρεάζει τον δείκτη νοημοσύνης 

Η ΣΩΜΑΤΙΚΗ τιμωρία μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνη για τα παιδιά. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο Νew Ηampshire, το χαστούκι στα παιδιά μπορεί προσωρινά να έχει αποτελέσματα πειθαρχίας, ωστόσο μακροπρόθεσμα μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα. Παράλληλα διαπίστωσαν ότι η σωματική τιμωρία συνδέεται με χαμηλούς δείκτες νοημοσύνης. Οι ερευνητές εξέτασαν 806 παιδιά ηλικίας 2 έως 4 ετών και 704 παιδιά ηλικίας 5 έως 9 ετών και μέτρησαν τον δείκτη νοημοσύνης των παιδιών στην πρώτη φάση της έρευνας και μετά, τέσσερα χρόνια αργότερα. Αυτό που έδειξαν τα αποτελέσματα ήταν ότι τα μικρότερα παιδιά που είχαν υποστεί σωματική βία είχαν κατά 5 μονάδες χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης ενώ τα μεγαλύτερα κατά 2,8. 

Το ξύλο όμως βλάπτει πολύ σοβαρά την ψυχολογία των παιδιών. Βάσει δύο ερευνών που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «Child Development», τα παιδιά που έτρωγαν ξύλο από τους γονείς εμφάνιζαν προβλήματα συμπεριφοράς, επιθετικότητα, ακόμη και κατάθλιψη σε σύγκριση με εκείνα τα παιδιά στα οποία οι γονείς εφάρμοζαν άλλου είδους τιμωρία.

ΤΑ ΝΕΑ

Δημοσίευση: Μαΐου 25, 2013