Θυμήσου δάσκαλε…

“Σμίλεψε πάλι, δάσκαλε ψυχές… Σκάψε βαθιά. Τι κι αν πολλοί σ΄έχουνε λησμονήσει;” – Κωστής Παλαμάς

Με κάποια μελαγχολία – είναι αλήθεια – περιμένω να αρχίσει η σχολική χρονιά. ‘Οχι, δε νιώθω κανένα ενθουσιασμό που θα βλέπω τις γοργονίτσες να δρασκελίζουν το κατώφλι του σχολείου. Φέτος νιώθω πως πολλά έχουν αλλάξει σε βάθος και πως – αργά ή γρήγορα – θα αναγκαστούμε όλοι να αντιμετωπίσουμε κατάματα ό,τι τόσα χρόνια ανεχόμαστε και, ίσως, εξωραϊζαμε σε κάποιο βαθμό για ν΄αντέχουμε. Είμαι απολύτως σίγουρη πως το βάρος θα πέσει στις πλάτες των λίγων, αυτών που κάτω απ΄όλες τις συνθήκες θα κάνουν, έτσι κι αλλιώς, το καλύτερο που μπορούν. Αφιερώνω λοιπόν το πολυδιαβασμένο και επίκαιρο όσο ποτέ κείμενο της Ελενας Ακρίτα στους δασκάλους με ψυχή, που θα κάνουν με πίστη και πάθος τη δουλειά τους, παρά την υποτίμηση, την αδιαφορία, την επιτίμηση και τη γενικευμένη απαξίωση που κόβει φτερά, τραυματίζει ψυχές και υπονομεύει αξιοπρέπειες…

Τώρα που αρχίζει η σχολική χρονιά, θυμήσου, δάσκαλε. Θυμήσου γιατί έγινες δάσκαλος. Γιατί στα δεκαοκτώ σου, διάλεξες αυτόν τον δρόμο. Θυμήσου, δάσκαλε, όλα όσα ξέρεις καλύτερα από μένα. Όλα όσα η ζωή, η ρουτίνα, η μιζέρια συνωμοτούν να ξεχάσεις.

Θυμήσου δάσκαλε…

Θυμήσου το χαμόγελο. Κανένα παιδί δεν μπορεί να αντισταθεί σ’ ένα χαμόγελο. Μην μπαίνεις στην τάξη με τη μουράκλα. Ναι, έχεις και συ προβλήματα. Ο άνθρωπός σου, ο σπιτονοικοκύρης σου, η πεθερά σου. Έχεις δίκιο. Όμως το δίκιο σου μην το ξεσπάς στο παιδί. Το παιδί δεν είναι ούτε ο άνθρωπός σου ούτε ο σπιτονοικοκύρης σου ούτε η πεθερά σου. Δε φταίει. Δεν πρέπει να το χρεωθεί.

Θυμήσου το «μπράβο». Πες το με την καρδιά σου. Ένα «μπράβο» μπορεί να είναι πιο αποδοτικό από όλα τα «διδακτέα» μαζί. Άσε το παιδί που σηκώνει το χέρι του να πάει για τσίσα. Όντως, μπορεί να κάνει ψιλοκοπάνα του πεντάλεπτου. Όντως, μπορεί να θέλει να αποφύγει το μάθημα. Όμως αν πρέπει πραγματικά να πάει; Όχι, δεν κάνω πλάκα. Σοβαρολογώ. Καλύτερα να κάνει λούφα ένα παιδί, παρά να αγωνιά ένα άλλο.

Αλλο «κάνω παρατήρηση» και άλλο «ξεφτιλίζω». Ποτέ μην ξεφτιλίζεις ένα παιδί μπροστά στους συμμαθητές του. Ποτέ μην ειρωνεύεσαι, μη σαρκάζεις, μη γελοιοποιείς εκ του ασφαλούς κάποιον που δεν μπορεί να σου απαντήσει. Είσαι μεγάλος, είσαι ετοιμόλογος, είσαι από θέση ισχύος. Μη χρησιμοποιείς αυτά τα όπλα. Ποτέ. Πάνω από τα μαθήματα, πάνω από οτιδήποτε, το σημαντικότερο για ένα παιδί είναι η αξιοπρέπειά του μπροστά στους συμμαθητές του.

‘Εχεις στα χέρια σου ένα κάκιστο βιβλίο. Καλείσαι να το διδάξεις. Ξέχνα το. Όσο μπορείς. Ξέχνα το και θυμήσου την ουσία. Η ουσία περνάει στα παιδιά. Η

ουσία καταγράφεται. Ποτέ η σελίδα 121 του κεφαλαίου 9.

Άνθρωπος είσαι, κάποιους μαθητές σου τους γουστάρεις περισσότερο από κάποιους άλλους. Μην το δείχνεις. Το ξέρω δεν προφταίνεις, το ξέρω είσαι κουρασμένος, έχεις να διορθώσεις πενήντα ανορθόγραφες εκθέσεις , αλλά ψάξτο καλύτερα. Μπορεί το σπαστικό με τα γυαλάκια, στο πίσω θρανίο, που μοιάζει να αδιαφορεί, να είναι απλά πιο ντροπαλό. Πιο ανασφαλές.

Τα παιδιά έχουν ελαττώματα. Το ίδιο κι εσύ. Η διαφορά είναι ότι εσύ είσαι ενήλικος. Τα παιδιά βαριούνται το μάθημα.Το ίδιο κι εσύ. Η διαφορά είναι ότι εσύ είσαι ενήλικος. Τα παιδιά θα ήθελαν να είναι οπουδήποτε αλλού εκτός από μια αίθουσα φουλ στα ημίτονα και στους Βουλγαροκτόνους. Το ίδιο κι εσύ. Η διαφορά είναι ότι εσύ είσαι ενήλικος.

Τα παιδιά δεν έχουν μόνο υποχρεώσεις. Έχουν και δικαιώματα. Άσχετο αν εμείς οι μεγάλοι, επειδή δεν μας συμφέρει,φροντίζουμε επιμελώς να τους αποκρύπτουμε το γεγονός. Και τελικά φίλε δάσκαλε: Τα παιδιά θέλουν να σε γνωρίσουν. Τα παιδιά θέλουν να σε αγαπήσουν. Μπορείς να τα βοηθήσεις, να σταθείς δίπλα τους. Μπορείς να δώσεις σχήμα στο παρόν, το μέλλον τους, στη ζωή τους ολόκληρη. Φτάνει να τους δώσεις μια ευκαιρία. Να τους απλώσεις το χέρι. Φτάνει να θυμηθείς γιατί έγινες δάσκαλος, δάσκαλε…

Πηγή: Ελενα Ακρίτα, Και οι ξανθιές έχουν ψυχή (Καστανιώτης, 2004)

Δημοσίευση: Σεπτεμβρίου 11, 2013