Ο ρόλος της συναισθηματικής νοημοσύνης στην ευτυχία - Πώς οι έξυπνοι είναι ευτυχισμένοι

Βασισμένος στα θεμέλια της νευρολογίας των συναισθημάτων o Daniel Goleman έκανε μια έρευνα γύρω από δεξιότητες των ανθρώπων όπως η αυτογνωσία, ο έλεγχος των συναισθημάτων, η επιτυχία στα κοινωνικά και η εύρεση κινήτρων, οι οποίες καθορίζουν την επαγγελματική επιτυχία πολύ περισσότερο απ' ότι ο Δείκτης Νοημοσύνης.

Ένα από αυτά που ανακάλυψε ήταν ότι δεν υπάρχει κανένας συσχετισμός μεταξύ των εξετάσεων στα σχολεία και της επαγγελματικής επιτυχίας. Οι εξετάσεις έχουν ως σκοπό απλά και μόνο να προβλέπουν το πώς θα τα πάνε οι μαθητές στα πρώτα έτη των μετέπειτα σπουδών τους.

Γι' αυτόν τον λόγο οι περισσότερες πετυχημένες εταιρίες και οργανισμοί χρησιμοποιούν το Μοντέλο Ικανοτήτων, σύμφωνα με το οποίο μελετούν τα χαρακτηριστικά των πιο πετυχημένων υπαλλήλων τους και με βάση αυτά προσλαμβάνουν νέους υπαλλήλους.

Οι εταιρίες αυτές, λοιπόν, ανακάλυψαν ότι τα περισσότερα χαρακτηριστικά που είχαν οι κορυφαίοι υπάλληλοί τους έχουν να κάνουν με τα συναισθήματα, και κυρίως με αυτά που αναφέρθηκαν στα προηγούμενα άρθρα. Το 80-90% των ξεχωριστών ικανοτήτων τους είχαν σχέση με την συναισθηματική νοημοσύνη. Όπως είναι φανερό, χρειάζεται να είναι έξυπνος κανείς για να μπει στο παιχνίδι, αλλά θα χρειαστεί άλλες δεξιότητες που σχετίζονται σχεδόν αποκλειστικά με τα συναισθήματα για να παραμείνει σε αυτό.

Ακόμη, σύμφωνα με το socialdynamics.gr, ο μηχανισμός των συναισθημάτων είναι τέτοιος, που όταν ερχόμαστε σε επαφή με ένα ερέθισμα, το μεγαλύτερο μέρος του πηγαίνει στην περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τις αισθήσεις, και ένα άλλο μέρος του περνάει από μια περιοχή που λέγεται Αμυγδαλή. Η Αμυγδαλή ανήκει στο συναισθηματικό κομμάτι του εγκεφάλου, και σχετίζεται με τα συναισθήματα του φόβου, της οργής και της σεξουαλικής επιθυμίας.

Την στιγμή, λοιπόν, που το ερέθισμα φτάνει στην Αμυγδαλή, αναγνωρίζεται ως απειλητικό ή όχι. Στην περίπτωση που είναι απειλητικό, ενεργοποιούνται αυτόματα κάποια συγκεκριμένα συναισθήματα και πράξεις, και ο οργανισμός μπαίνει σε «κατάσταση πολέμου», με αποτέλεσμα να εκκρίνονται στρεσογόνες ορμόνες. Ο οργανισμός, ως ανταπόκριση στον κίνδυνο, ανεβάζει την πίεση του αίματος, προσαρμόζει αναλόγως την στάση του σώματος, αλλάζει τα ενδοκρινικά επίπεδα και άλλα παρόμοια. Όλη αυτή η διαδικασία περνάει απ' τον προμετωπιαίο μυελό, το κομμάτι του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τις σκέψεις μας και για την μείωση των συναισθηματικών μας αντιδράσεων.

Όλες αυτές οι λειτουργίες είχαν αναπτυχθεί στον εγκέφαλό μας για να μας βοηθήσουν να επιβιώσουμε σε ένα επιθετικό περιβάλλον, όπως για παράδειγμα στην ζούγκλα με τα θηρία, εκατομμύρια χρόνια πριν. Παρ' όλ' αυτά, όλοι αυτοί οι μηχανισμοί είναι μέρος του πως λειτουργεί ό εγκέφαλός μας ακόμα και σήμερα. Για παράδειγμα, μια γυναίκα μπορεί να μπει σε «κατάσταση πολέμου» επειδή ο σύντροφός της δεν της δίνει όση σημασία θα ήθελε. Αντίστοιχα, ένας άντρας μπορεί να αντιδράσει έτσι όταν οδηγάει.

Το πρόβλημα είναι ότι σε τέτοιες «καταστάσεις πολέμου» η Αμυγδαλή αναλαμβάνει δράση και παραμερίζει τον προμετωπιαίο μυελό, με αποτέλεσμα να λειτουργούμε αποκλειστικά βάση συναισθημάτων. Ακόμα και οι πιο συναισθηματικά ευφυείς άνθρωποι πέφτουν σε αυτήν την παγίδα και παίρνουν αποφάσεις βασισμένοι αποκλειστικά και μόνο στο συναισθηματικό κομμάτι του εγκεφάλου τους.

Τα συναισθήματα του φόβου και του θυμού, λοιπόν, είναι αυτά που απενεργοποιούν τον προμετωπιαίο μυελό και οδηγούν σε λανθασμένες αποφάσεις και συμπεριφορές. Παράλληλα, όσο μεγαλύτερος είναι κάποιος φόβος στο μυαλό μας, τόσο αδυνατούμε να σκεφτούμε παραγωγικά για να λύσουμε κάποιο πρόβλημα, καθώς οι τρομοκρατημένες σκέψεις μας ενισχύουν και το άγχος μας. Επομένως, δεν μπορούμε πλέον να σκεφτούμε λογικά.

Αυτό συμβαίνει και με τα παιδιά που είναι εξαιρετικά πετυχημένα στο σχολείο και στις εξετάσεις. Παρ' όλο που έχουν υψηλό Δείκτη Νοημοσύνης, είναι εξαιρετικά δύσκολο για τον προμετωπιαίο μυελό τους να χειριστεί τα θλιβερά και αγχωτικά τους συναισθήματα.

Και καθώς ο ρόλος του τελευταίου είναι να μειώνει τις συναισθηματικές μας αντιδράσεις, είναι εξαιρετικά επικίνδυνο τα πράγματα να ξεφύγουν απ' τον έλεγχο, και ο προμετωπιαίος μυελός να προσπαθήσει να μας συνεφέρει δευτερόλεπτα πριν φωνάξουμε στο αφεντικό μας ή μπλεχτούμε σε έναν καυγά. Απ' την άλλη, το να καταφέρουμε να ελέγξουμε το άγχος μας μπορεί να λειτουργήσει πολύ παραγωγικά, καθώς χρειάζεται να συγκεντρωθούμε αποκλειστικά και μόνο σε ένα πράγμα για να το πετύχουμε.

Δημοσίευση: Δεκεμβρίου 28, 2013