Κατασχέσεις και απογυμνωμένη ζωή

Tου Γιώργου Μ. Χατζηστεργίου

Αυτή την περίοδο στην Ελλάδα ένας εξολοθρευτής άγγελος πλανάται πάνω από τα κτίρια, με αιχμή το επαπειλούμενο πλυμμηρικό κύμα κατασχέσεων, ακόμα και της πρώτης κατοικίας, μετατρέποντας έτσι όσους έμειναν άνεργοι τώρα και σε άστεγους –ρίχνοντάς τους πρακτικά στην κοινωνική χωματερή. Οι εξελίξεις είναι δραματικές. Αλλά τί συμβαίνει ακριβώς στη χώρα μας με τη γη και τα ακίνητα;

Αναρωτιούνται πολλοί, μες στη σκόνη και τα χαλάσματα: «Σε τι μπορεί να φανεί χρήσιμο σε μια τράπεζα ή στο κράτος ένα παλιωμένο διαμέρισμα στην Κυψέλη ή στο Παγκράτι;», «Μήπως θέλουν να αποκτήσουν τα παλιά κτίρια για να κερδοσκοπήσουν, γκρεμίζοντάς τα και ξαναχτίζοντας καινούργιες πολυτελείς πόλεις για "τους δικούς τους";». Όμως, ακόμα και η πιθανότητα να κατεδαφιστούν οι ελληνικές πόλεις – με πρώτη την Αθήνα – ώστε να ξανακτιστούν με ελκυστικό τρόπο για τους εύπορους του πλανήτη μοιάζει σενάριο επιστημονικής φαντασίας, τουλάχιστον για επεμβάσεις μεγάλης κλίμακας.

Είναι κρίσιμο να κατανοηθεί ότι η παραγωγή έχει περάσει σε κατώτερη μοίρα την εποχή του «καπιταλισμού του καζίνου». Η παραγωγή –και η παραγωγή κτιρίων– απαιτεί οργάνωση, προγραμματισμό, κάποιου είδους συντεταγμένη συνεννόηση με τους «από κάτω» και πάντως αποδίδει, εάν αποδώσει, μεσοπρόθεσμα, όχι άμεσα.

Οπότε, τι θα κάνουν με τα κατασχεμένα διαμερίσματα της Κυψέλης ή του Παγκρατίου; Το πιθανότερο είναι να λειτουργήσουν ως το υλικό υπόβαθρο άυλων τίτλων που θα πωλούνται ως «ακίνητα Αθηνών» στα χρηματιστήρια του πλανήτη. Με άλλα λόγια, θα περιφερόμαστε ανάμεσα σε χαλάσματα, τα οποία δεν θα μας ανήκουν! Είναι χαρακτηριστικό της φύσης αυτής της εξέλιξης ότι οι νομικοί ονομάζουν αυτή τη διαδικασία «εξαΰλωση του εμπράγματος δικαιώματος»!

Τι επιδιώκουν με αυτό;

Οι κατασχέσεις συνδέονται στενά με την ήδη σε πλήρη εξέλιξη ισοπέδωση της ελληνικής οικονομίας. Συγκεκριμένα, η βιομηχανία και η αγορά της οικοδομής έχουν καταρρεύσει – όχι εξ αιτίας της λειτουργίας της αγοράς, καθώς μάλιστα οι κατασκευές στην Ελλάδα συνδέονται πολύ περισσότερο με την πραγματική οικονομία από ότι π.χ. οι «φούσκες» στις ΗΠΑ, αλλά με κυβερνητικούς νόμους στα πλαίσια των μνημονίων – και οι κάτοχοι γης ή ακινήτων διώκονται με την επιβολή χαρατσιών επί της ιδιοκτησίας, με τακτικές που προσομοιάζουν με τον τρόπο που η τουρκική κυβέρνηση έπληξε καίρια τις κοινότητες ελλήνων, αρμενίων και εβραίων, μεσούντος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου με το ληστρικό νόμο της περιουσίας Βαρλίκ Βεργκισί.

Δεδομένου όμως ότι η οικοδομή υπήρξε η σπονδυλική στήλη της οικονομίας, τόσο με την έννοια της παραγωγής και των απασχολούμενων σ’ αυτή όσο και της λειτουργίας της ως βάσης για τις συναλλαγές και ως υπόβαθρου της "περιουσίας" των νοικοκυριών, η ολοσχερής καταστροφή της συνεπάγεται τόσο την καταστροφή της μέχρι τώρα παραγωγικής βάσης και της συνακόλουθης τεχνογνωσίας (χωρίς προώθηση οποιουδήποτε άλλου αναπτυξιακού προτύπου), όσο και της καταστροφής του ισχύοντος «ισοδύναμου νομίσματος συναλλαγών», που ήταν η οικοδομή, στο εσωτερικό της χώρας. Πρόκειται για μια δραματική εξέλιξη, από πολλές απόψεις χειρότερης και από μία βαριά υποτίμηση του νομίσματος της Ελλάδας.

Να βγούμε από το φαύλο κύκλο

Ζούμε στην Ελλάδα, αλλά και παντού στην Ευρώπη – όχι μόνο στις χώρες του μνημονίου – μία κατάσταση περικύκλωσης, η οποία δεν αποσκοπεί απλά στο «να μας πάρουν τα λεφτά, τα σπίτια, τα πολύτιμα μέταλλα ή την ενέργεια», αλλά στο να δημιουργηθούν μόνιμες συνθήκες που δεν θα επιτρέπουν στους κατοίκους αυτής της χώρας να παράγουν προς το συμφέρον τους.

Με την εργασία και την παραγωγή να έχουν χάσει την κεντρικότητά τους, μεγάλα ποσοστά του πληθυσμού, ακόμα και στην Ευρώπη, αποστερημένα από την ιδιοκτησία του χώρου κατοίκησής τους – κατάκτηση των αστικών επαναστάσεων κατά της φεουδαρχίας, κάποιους αιώνες πριν – βρίσκονται εξαιρετικά εκτεθειμένοι ως «γυμνοί άνθρωποι», κατά τον ιταλό φιλόσοφο Αγκάμπεν, στις όποιες ορέξεις της εξουσίας. Πρόκειται για μια βίαια –πολεμικής φύσης, αλλά χωρίς χρήση συμβατικών όπλων– διαδικασία υπερσυγκέντρωσης πόρων και εξουσίας, η οποία σε επίπεδο διαχείρισης των ανθρώπων δεν μπορεί παρά να αντιστοιχεί σε ένα καθεστώς παροξυσματικού ολοκληρωτισμού. Δεν είναι μια συνηθισμένη κρίση, αλλά μια άγρια τομή μετά την οποία τίποτα δεν θα μοιάζει με το «πριν».

Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως η κατάσταση δεν είναι κανονική. Είναι κατεπείγον να πάρουμε την πρωτοβουλία από τα χέρια ενός συστήματος που έφερε τη χώρα μας και τον κόσμο ολόκληρο σ’ αυτή τη δεινή θέση, προτείνοντας – με βάση τις εμπειρίες μας και τις γνώσεις μας– ένα συγκεκριμένο σχέδιο ανάταξης της ελληνικής οικονομίας, που δεν θα έχει σχέση με το πρόγραμμα λαφυραγώγησης που μας προτείνουν με το περιτύλιγμα της «ανάπτυξης». Μαζί με το σχέδιο όμως, πρέπει να σπάσουμε εδώ και τώρα το σπιράλ του θανάτου, τραβώντας μία «κόκκινη γραμμή» που να σταματάει όχι μόνο τις κατασχέσεις, αλλά και τα χαράτσια λαφυραγώγησης του πλούτου της χώρας.

Παράλληλα, έχουμε ανάγκη να δουλέψουμε συστηματικά για να χτίσουμε ισχυρές συμμαχίες πανευρωπαϊκά με την πλειοψηφία του πληττόμενου πληθυσμού της ηπείρου, στη βάση όχι ενός γενικού προγράμματος που μπορεί να μην έλθει ποτέ, αλλά καθιστώντας αναπαλλοτρίωτα τα στοιχειώδη δικαιώματα κάθε ανθρώπου στην τροφή, τη στέγαση, την παιδεία, την υγεία. Το παιχνίδι δεν είναι χαμένο. Είναι πολλές και μεγάλες οι δυνάμεις που έχουν συμφέρον να αντισταθούν. Αυτό που σήμερα εμφανίζεται ως ανερμάτιστο και κατ’ εξοχήν ευάλωτο σύνολο μοναχικών (πρώην) καταναλωτών μπορεί τελικά να αναπτύξει μια αδιανόητη δυναμική υπέρ του κοινού συμφέροντος.

* Ο Γ.Μ. Χατζηστεργίου είναι συγγραφέας και πολιτικός μηχανικός. Τα βιβλία του "Έξοδος", "Σου έχει μείνει καθόλου περιουσία;" και "Η Γη τρέμει!" κυκλοφορούν από τις εκδόσεις "Αλεξάνδρεια".

Επιμέλεια: Ιωάννα Δρόσου από alfavita

Δημοσίευση: Ιανουαρίου 03, 2014