Τεράστιο το κενό της Ελληνικής διανόησης

Του Γιώργου Τσακίρη 

«Δύσκολοι καιροί, κατοχικοί

Κι ούτε μια λάμψη για ν’ ακουμπήσει ο νους»

Το μικρό αυτό δίστιχο «τριγυρνά» στο μυαλό μήνες τώρα, με αφορμή τα διαβάσματα που κουβαλώ μέσα μου. Με αφορμή την εκκωφαντική απουσία της Ελληνικής διανόησης από τα όσα τα τελευταία χρόνια συμβαίνουν στη χώρα.

Ναι, δεν γεννιούνται νέοι «Παλαμάδες», δεν σηκώνουν την πένα καινούργιοι “Σεφέρηδες», «Σικελιανοί», «Ελύτηδες», «Ρίτσοι», «Καζαντζάκηδες».

Λες και στέρεψ’ η έμπνευση στους νέους «Μαρκόπουλος», «Ξαρχάκους», «Χατζηδάκηδες».

Λες και στέρεψ’ η γνώση κι αποτραβήχτηκαν οι σοφοί, άλλοτε μπροστάρηδες και πυρπολητές του πνεύματος, σαν τα νερά μιας άμπωτης που δεν περιμένει καμιά παλίρροια.

Μήπως γιατί ο «πολιτισμός της μεταπολίτευσης» δημιούργησε μία γενιά που δεν είναι ικανή να σταθεί, όχι ισάξια αλλά, τουλάχιστον παραστάτης στα «τέκνα» των μεγάλων αυτών δημιουργών που προαναφέρθηκαν, και άλλων τόσων που θα ήταν βαρετό να τους απαριθμήσει κανείς έναν προς ένα;

Γιατί κάθε φορά που ένας Μ. Θεοδωράκης, νιώσει την ανάγκη να εκφράσει μια γνώμη, τείνουμε όλοι ευήκοα ώτα για ν’ ακούσουμε ή να διαβάσουμε αυτά που έχει να πει;

Ερωτήματα που ίσως βρουν μιαν απάντηση, εάν δεχθούμε το γεγονός πως η παραγωγή νέων διανοημάτων, ξεπλύθηκε, εξαφανίσθηκε μέσα στο πνεύμα της σύγχρονης εποχής των εύκολων και εύπεπτων συγγραμμάτων που σκοπός τους δεν ήταν να προβληματίσουν, να δημιουργήσουν νέες ιδέες, να καλέσουν σ’ ένα γόνιμο διάλογο, αλλά λειτουργούσαν ως … πασατέμπος που μετά το τέλος του απλά … τον ξεχνούσες και περνούσες στον επόμενο.

Δεν ένοιωσε όμως κανείς από τους σύγχρονους διανοητές μας -γιατί υπάρχουν- την ανάγκη να παράξει κάτι που θα προκαλούσε το νου;

Μήπως κι εδώ κάποιοι επέλεξαν τον εύκολο «δρόμο της Κακίας» και όχι της «Αρετής», (κατά τον γνωστό μύθο) συγγράφοντας κάτι που γνώριζαν εκ των προτέρων πως θα έχει … εμπορική και όχι ποιοτική επιτυχία ; Μήπως κάποιοι άλλοι εξαργύρωσαν τη σκέψη τους καταλαμβάνοντας έδρες σε ανώτερα και ανώτατα Πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας;

Και φυσικά, μήπως είναι και άλλοι που, καταλαβαίνοντας ίσως αυτό το τεράστιο κενό, επέλεξαν να εκφράσουν τις σκέψεις τους, αλλά επέλεξαν να το κάνουν εντασσόμενοι σε πολιτικές κινήσεις που μετεξελίσσονται σε κόμματα, επιβεβαιώνοντας και διαιωνίζοντας ουσιαστικά το ήδη υπάρχον κενό;

Κι άλλα ερωτήματα λοιπόν κι ας σκεφθεί ο καθένας τις απαντήσεις του.

Το σίγουρο είναι πως, ακόμη και αν υπάρχουν σήμερα οι άνθρωποι εκείνοι που έχουν δεχθεί την πρόκληση να συνεχίσουν το έργο των διανοητικών τους προγόνων, δεν τους ξέρουμε. Δεν προβάλλονται πουθενά κι από κανένα. Τους γνωρίζει ίσως ένας στενός κύκλος δικών τους προσώπων, οι οποίοι απολαμβάνουν τη χαρά της ανταλλαγής απόψεων μαζί τους.

Πώς θα μπορούσε άλλωστε να γίνει διαφορετικά, όταν βομβαρδιζόμαστε καθημερινά από ευτελή και ανάξια λόγου δημιουργήματα, εγχώρια και ξένα, εμπρός από HD οθόνες τηλεοράσεων που κλιμακώνουν την συλλογική μας αμάθεια;

Τεράστια λοιπόν, κατά τη γνώμη μου, η έλλειψη ή -έστω- η προβολή των ελάχιστων (δυστυχώς) σύγχρονων διανοητών της Ελλάδας.

Κι αν λείπει σήμερα ακόμη κι ένα πιάτο φαγητό, μια στέγη, μία δουλειά από όλο και περισσότερους Έλληνες, είναι και δική τους ευθύνη.

Δημοσίευση: Μαρτίου 20, 2014