Η ιστορία με τον Νεύτωνα και το μήλο σε χειρόγραφο

«Αν η μηλιά ήταν 10 φορές ψηλότερη, το μήλο θα μου έσπαγε το κεφάλι και, αν ήταν ψηλή ως το φεγγάρι, θα χωνόταν το μήλο ως το κέντρο της γης. Γιατί δεν πέφτει το φεγγάρι;»

Οι περισσότεροι έχουμε ακούσει για το περιβόητο «ατύχημα» του Νεύτωνα που του έδωσε την αφορμή να διατυπώσει τους νόμους της παγκόσμιας έλξης. Ξέρουμε για το περιβόητο μήλο που έπεσε στο κεφάλι του μια μέρα, γεγονός που τον ώθησε στο να συμπεράνει ότι «Το μήλο πέφτει, γιατί το τραβάει η γη, το φεγγάρι δεν πέφτει, γιατί το έλκουν άλλα σώματα σε διάφορες κατευθύνσεις. Έτσι, μένει μετέωρο, όπως και η γη και τα άλλα ουράνια σώματα». Αυτό, πέρα από μια συνταρακτική «αποκάλυψη» για εκείνη την εποχή, ήταν και το έναυσμα για την εκτενέστερη μελέτη των πλανητών η οποία αποτελούσε (και αποτελεί ακόμα) το αντικείμενο ενδιαφέροντος πολλών επιστημόνων αλλά και ανθρώπων που αναζητούν ένα μικρό κομμάτι της «φύσης του σύμπαντος».

Ένα μοναδικό χειρόγραφο, που εξιστορεί πώς ο Νεύτωνας εμπνεύστηκε τη θεωρία της βαρύτητας ενώ καθόταν και έβλεπε ώριμα μήλα να πέφτουν από τις μηλιές, δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα στο Διαδίκτυο από τη βρετανική Βασιλική Εταιρεία.

Το περιστατικό συνέβη στα μέσα της δεκαετίας του 1660, όταν ο Ισαάκ Νεύτωνας αποσύρθηκε στο πατρικό του στη βόρεια Αγγλία προκειμένου να αποφύγει την επιδημία πανώλης που οδήγησε στο κλείσιμο του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ όπου σπούδαζε.

Ο ίδιος διηγήθηκε το συμβάν στον Ουίλιαμ Στούκλει ένα ανοιξιάτικο απόγευμα το 1726, ενώ οι δυο τους κάθονταν «κάτω από τη σκιά μερικών μηλιών».

Ο Νεύτωνας εμπνεύστηκε τη θεωρία της βαρύτητας ενώ καθόταν δίπλα στις μηλιές μερικές δεκαετίες νωρίτερα, γράφει στο χειρόγραφο ο Στούκλεϊ:

«Γιατί θα πρέπει το μήλο να κατέρχεται πάντα κατακόρυφα στο έδαφος, αναλογίστηκε [ο Νεύτωνας]. Γιατί να μην κινείται πλαγίως, ή προς τα πάνω; [...] Σίγουρα, ο λόγος είναι, ότι η Γη το έλκει. Πρέπει να υπάρχει μια ελκτική δύναμη στην ύλη» διηγείται ο Στούκλεϊ.

Σύμφωνα με τον Κιθ Μουρ, βιβλιοθηκάριο της Βασιλικής Εταιρείας, η ιστορία διατηρεί τη γοητεία της εδώ και αιώνες επειδή συνδυάζει τόσα πολλά: Όταν ο Νεύτωνας περιγράφει την πτώση του μήλου και προσπαθεί να διατυπώσει μια αρχή που εξηγεί το φαινόμενο, στην πραγματικότητα «μιλά για την επιστημονική μέθοδο» που ξεκινά με την παρατήρηση, εξηγεί ο Μουρ.

«Επίσης, το σχήμα του μήλου θυμίζει τον πλανήτη -είναι στρογγυλό- και φυσικά το μήλο που πέφτει από το δέντρο θυμίζει την ιστορία του Αδάμ και της Εύας. Ο Νεύτωνας, ως θρησκευόμενος άνθρωπος, πρέπει να το βρήκε αυτό πολύ εύστοχο» σχολιάζει.

Το χειρόγραφο του ο Στούκλεϊ, μαζί με 59 ακόμα ιστορικά επιστημονικά κείμενα, δημοσιεύεται στο δικτυακό τόπο της Βασιλικής Εταιρείας με ευκαιρία τη συμπλήρωση των 350 χρόνων από την ίδρυσή της.

ΤΑ ΝΕΑ

Δημοσίευση: Μαρτίου 02, 2014