Η απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου στο Παρίσι

Ο χάρτης της μεγάλης Ελλάδας

Γράφει ο Γιάννης Σιατούφης

Ήταν Πέμπτη 30 Ιουλίου του 1920. Πριν 2 μέρες είχε υπογραφεί η συνθήκη των Σεβρών, με την οποία στην Ελλάδα παραχωρούνται τα νησιά του Αιγαίου μαζί με τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος (εκτός από τη Ρόδο), και η ανατολική και δυτική Θράκη εκτός από την Κωνσταντινούπολη και τα Στενά. Η περιοχή της Σμύρνης έμενε υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου, αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα Αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων, και θα μπορούσε να προσαρτηθεί στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα. Μια συνθήκη που επικυρώθηκε μόνο από το ελληνικό κοινοβούλιο και γι’ αυτό δεν εφαρμόστηκε ουσιαστικά ποτέ.

Στην Ελλάδα όμως επικρατεί κατάσταση ουσιαστικά εμφυλίου πολέμου. Μίσος κυριαρχεί μεταξύ των δύο αντίπαλων παρατάξεων, βασιλικών και βενιζελικών. Η βενιζελική παράταξη που βρίσκεται τώρα στα πράγματα (Ιούλιος 1917-Νοέμβριο 1920), σε αντίποινα για όσα υπέστη από τους μισητούς αντίπαλους, επιβάλλει στρατιωτικό νόμο στη χώρα. Επιπλέον εξορίζει όλους τους πολιτικούς αντίπαλους στην Κορσική και σε νησιά του Αιγαίου και αποστρατεύει ή θέτει σε διαθεσιμότητα 1500 στρατιωτικούς. Έτσι από τη μια μεριά οι βενιζελικοί πανηγυρίζουν για όσα πέτυχε ο Βενιζέλος στη Γαλλία (την Ελλάδα των 5 θαλασσών και των 2 ηπείρων), ενώ από την άλλη πλευρά οι βασιλικοί επιζητούν να διώξουν το καθεστώς Βενιζέλου, που έχει ουσιαστικά επιβάλλει δικτατορία στον τόπο και να εκδικηθούν για όσα έχουν υποστεί.

Η απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου στο Παρίσι

Η ελληνική αντιπροσωπεία στο Παρίσι, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο, ετοιμαζόταν να επιβιβαστεί στο Οριάν Εξπρές, στο σταθμό της Λυόν του Παρισιού, με προορισμό το λιμάνι της Μασσαλίας. Εκεί τους περίμενε η θαλαμηγός του Έλληνα εφοπλιστή Εμπειρίκου για να τους μεταφέρει στον Πειραιά. Η ελληνική αντιπροσωπεία δεν πτοήθηκε από τις φήμες που κυκλοφορούσαν για νέα απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου.

Οι δύο επίδοξοι δολοφόνοι ήταν εδώ και 2 μήνες στο Παρίσι προετοιμάζοντας τις κινήσεις τους. Ο ένας ήταν ο απότακτος υποπλοίαρχοςΑπόστολος Τσερέπης. Γεννήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 1889 στο Ανατολικό της Ελλάδας. Υπήρξε υποπλοίαρχος του ελληνικού ναυτικού και συντάκτης της εφημερίδας του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Ο άλλος ήταν ο απόστρατος λοχαγόςΓεώργιος Ανδρέας Κυριάκης. Γεννήθηκε στην Κόρινθο τον Οκτώβριο του 1897 και υπήρξε υπολοχαγός του ελληνικού μηχανικού.

Την προηγούμενη μέρα της απόπειρας, 29 Ιουλίου, ο Τσερέπης είχε πάρει τηλεγράφημα από την Αθήνα από τον αξιωματικό Θ. Σκυλακάκη. Με αυτό του έδινε το πράσινο φως να προχωρήσει στην δολοφονική ενέργεια την επόμενη μέρα 30 Ιουλίου, καθώς τότε είχε καθοριστεί να γίνει πραξικόπημα στην Αθήνα. Το πραξικόπημα είχε σχεδιαστεί να πραγματοποιηθεί στις 11 το πρωί της 30ης Ιουλίου από τους Ν. Δημητρακόπουλο, Γ. Χρηστάκη-Ζωγράφο, Γ. Γαβαλιά, Θ. Σκυλακάκη και τον ναύαρχο Καββαδία. Στη συνομωσία μετείχε και ο μητροπολίτης Ιωαννίνων Σπυρίδων Βλάχος. Οι Γαβαλιάς, Σκυλακάκης και Καββαδίας στρατολόγησαν και τους εκτελεστές του Βενιζέλου και τους έστειλαν στο Παρίσι από τον Μάιο για να προετοιμαστούν.

Τελικά το πραξικόπημα δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, αφού οι ελληνικές αρχές συνέλαβαν, πριν να εκδηλωθεί το κίνημα, τους πραξικοπηματίες. Κανονικά οι επίδοξοι δολοφόνοι του Βενιζέλου θα έπρεπε να αναβάλουν την απόπειρά τους. Όμως ήταν αποφασισμένοι να προχωρήσουν στην κίνηση. Το πρωί αγόρασαν 2 περίστροφα και φτάνουν στο σταθμό της Λυών στις 7:30. Το τρένο θα αναχωρούσε στις 9:35. Η ελληνική αντιπροσωπεία αποτελούνταν, εκτός από τον πρωθυπουργό Βενιζέλο και τον υπασπιστή του, από τους Υπουργούς Μιχαλακόπουλο και Κορομηλά. Αυτοί φτάνουν στις 8:20 στο σταθμό με το αυτοκίνητο του πρεσβευτή της Ελλάδας στο Παρίσι Α. Ρωμάνου συνοδευόμενοι από άλλα οχήματα της γαλλικής αστυνομίας. Ήρθαν νωρίς στο σταθμό για να αποτρέψουν τυχόν εγκληματική ενέργεια, γιατί είχαν δεχτεί απειλητικά γράμματα και πληροφορίες για απόπειρα δολοφονίας.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος στο νοσοκομείο, μετά την απόπειρα κατά της ζωής του

Ντυμένος στα γκρίζα ο Βενιζέλος κατεβαίνει από το όχημα και τον ακολουθεί ο Α. Ρωμάνος. Διασχίζει την αίθουσα υποδοχής των αποσκευών, παρά το γεγονός ότι δεν προβλεπόταν από το πρωτόκολλο, για να αποτραπεί τυχόν απόπειρα εναντίον του. Στα δεξιά του είχε τους πάγκους με τις αποσκευές, στα αριστερά του γραφεία διαφόρων υπηρεσιών. Στην έξοδο υπήρχε μια τετράγωνη πλατφόρμα.

Εκεί τον περίμεναν οι δύο επίδοξοι δολοφόνοι ντυμένοι με ρεντιγκότα και ημίψηλο, έτσι που εύκολα θα μπορούσες να τους περάσεις για διπλωμάτες. Όταν ο πρωθυπουργός έφτασε στα 15 μέτρα, πρώτος πυροβόλησε 2 φορές ο Γ. Κυριάκης, και τον τραυμάτισε στο χέρι. Ένας Γάλλος αστυνομικός ορμάει καταπάνω στον απόστρατο αξιωματικό και η φρουρά του Βενιζέλου προσπαθούν να καλύψουν τον κρητικό πολιτικό.

Εκείνη τη στιγμή ο άλλος υποψήφιος δολοφόνος πυροβολεί και σπάει τα τζάμια σε ένα βαγόνι, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί πανικός και ο κόσμος που βρισκόταν εκείνη τη στιγμή σε αυτή την περιοχή άρχισε να τρέχει δεξιά-αριστερά. Ο Βενιζέλος, χάνοντας την ψυχραιμία του, χαμηλώνει το κεφάλι και άρχισε να τρέχει προς την αίθουσα αποσκευών. Ο Τσερέπης και οι φρουροί του τον ακολουθούν. Ο Τσερέπης πυροβολεί ξανά και αυτή τη φορά τραυματίζει τον πρωθυπουργό στον ώμο. Ο Βενιζέλος σκοντάφτει σε κάτι βαλίτσες και πέφτει, αλλά έτσι βρέθηκε στα δύο μέτρα ο Τσερέπης. Αργότερα ο Τσερέπης θα πει πως, βλέποντας έντρομο τον Βενιζέλο, μετάνιωσε και δεν θέλησε να τον σκοτώσει.

Αυτή η μικρή στιγμή δισταγμού του απόστρατου αξιωματικού έκανε έναν Έλληνα μοίραρχο και έναν Γάλλο αστυνομικό να τον προλάβουν και να τον συλλάβουν πηδώντας πάνω του από τον πάγκο αποσκευών και οδηγώντας τον στο τμήμα του σταθμού Λυών. Στο ίδιο διάστημα 2 επιθεωρητές της αστυνομίας, ένας στρατιώτης, 2 σοφέρ και 2 ταξιδιώτες αρπάζουν και τον δεύτερο υποψήφιο δολοφόνο. Ο κόσμος στον σταθμό προσπαθεί να τον λιντσάρει και μέσα στα αίματα τον οδηγούν στο ξενοδοχείο «Ντιέ», όπου θα τον δέσουν με επιδέσμους και μετά θα τον μεταφέρουν στο δικαστικό σώμα της αστυνομίας.

Η συνοδεία του πρωθυπουργού πλησιάζει τον Βενιζέλο, ο οποίος είναι ήρεμος, αλλά χλωμός. Λέει ότι δεν έχει κάτι σημαντικό, αλλά αυτοί τον ξαπλώνουν στον πάγκο αποσκευών, στη συνέχεια με φορείο τον τοποθετούν στο αυτοκίνητο του κ. Ρωμάνου και από κει στο νοσοκομείο της οδού Ζορζ Μπιζέ. Εκεί εγχειρίστηκε με επιτυχία καθώς του αφαιρέθηκε η σφαίρα από τον δόκτωρ Ντεμαρέ. Η άλλη σφαίρα πέρασε από το εξωτερικό μέρος της κοιλιάς προκαλώντας μόνο ελαφρά αμυχή στο ισχίο. Η σφαίρα έπεσε στο αριστερό θυλάκιο της περισκελίδας, όπου και βρέθηκε.

Εξώφυλλο της εφημερίδας «Εμπρός» αναγγέλλει την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης

Ο Τσερέπης στο ειδικό τμήμα του σταθμού Λυών ανακρίνεται και ομολογεί ότι βρίσκεται στο Παρίσι εδώ και δύο μήνες, μένει στο ξενοδοχείο «Γκραν Οτέλ» στο δωμάτιο 961. Αρνείται ότι ανήκει σε κάποια μυστική οργάνωση και εξομολογείται ότι μπορεί να έγινε ενοχλητικός για την Γαλλία, την οποία υπεραγαπά, αλλά λυπάται που τραυμάτισε τον Βενιζέλο, ενώ επιθυμούσε να τον σκοτώσει.

Τον Φεβρουάριο του 1921 καταδικάζονται από το κακουργιοδικείο του Σηκουάνα οι δύο επίδοξοι δολοφόνοι του Βενιζέλου σε πέντε χρόνια φυλακή. Στις απολογίες τους μεταξύ άλλων ο Τσερέπης είπε ότι αποστρέφεται τη βία («η καρδία του δεν γνωρίζει παρά την αγάπην»), αλλά έπρεπε να «απαλλάξει την Ελλάδα από την τυραννία». Είχε «αντιπάθεια προς τον Βενιζέλον, όστις εσυκοφάντει την χώραν του παρά την Αντάντ, κάμνων να πιστευθή ότι υπήρχον γερμανόφιλοι εν Ελλάδι, και ότι μόνος αυτός και οι φίλοι του ήσαν ανταντόφιλοι».

Την αμέσως επόμενη μέρα έκαναν αίτηση απονομής χάριτος.

Η Συνθήκη των Σεβρών υπεγράφη στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 στην πόλη Σεβρ (Sèvres) της Γαλλίας, φέρνοντας την ειρήνη ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τις Συμμαχικές και σχετιζόμενες Δυνάμεις μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Βιβλιογραφία

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος larousse Britannica

Β. Τζανακάρης «Δακρυσμένη Μικρασία», Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2007.

Douglas Dakin “Η ενοποίηση της Ελλάδας» (1770-1923), εκδόσεις Μορφωτικό ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας, Αθήνα 1982.

Θ. Βερέμης-Η. Νικολακόπουλος «Ο Ε. Βενιζέλος και η εποχή του», ΤΑ ΝΕΑ «Ιστορική βιβλιοθήκη».

http://eranistis.net/

Δημοσίευση: Απριλίου 01, 2014