H οικονομική διάσταση της Oυκρανικής κρίσης

Γράφει ο Δημήτρης Α. Ζακοντινός 

Οικονομολόγος - Αντιπρόεδρος ΕΛΙΣΜΕ

Ο Αμερικανός πρεσβευτής στο Κίεβο κος Geoffrey Pyatt σε ομιλία του χαρακτήρισε την Ουκρανία ως μια χώρα με τεράστια γεωστρατηγική σημασία, καθώς έχοντας σύνορα με τέσσερις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) μπορεί να γίνει το ανατολικό σύνορο ενός μεγάλου ευρωπαϊκού οικονομικού χώρου, επίσης πύλη της Ευρώπης προς την Ευρασιατική ενδοχώρα που θα εκτείνεται μέχρι τη Σαγκάη αλλά και το Βλαδιβοστόκ.

Η τοποθέτηση του κου Pyatt για την Ουκρανία ταυτίζεται απόλυτα με αυτά που αναφέρονται στο βιβλίο του κου Brezinsky "Η ΜΕΓΑΛΗ ΣΚΑΚΙΕΡΑ" που σύμφωνα με αυτόν, οι ΗΠΑ θα πρέπει να επιδιώξουν ώστε να κυριαρχήσουν στο χώρο της Ευρασίας η οποία χαρακτηρίζεται και από πλευράς πρώτων υλών αλλά και από πλευράς ανθρώπινου δυναμικού το "θησαυροφυλάκιο" της υδρογείου, αποκτώντας αρχικά επιρροή στην Ουκρανία αλλά και στις χώρες της κεντρικής Ασίας και του Καυκάσου που τις ονομάζει "Ευρασιατικά Βαλκάνια".

Το παραπάνω σχέδιο αν και έχει σημειώσει αρκετές αποτυχίες, παρατηρούμε ότι στην Ευρώπη εξελίσσεται ικανοποιητικά, ενσωματώνοντας σιγά-σιγά στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) και στο ΝΑΤΟ όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, πλησιάζοντας τον κύριο αντικειμενικό στόχο, που δεν είναι άλλος παρά η Ουκρανία, δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες για την ένταξή της στους παραπάνω οργανισμούς και βέβαια λίγο αργότερα και της Λευκορωσίας, αφού και αυτή με διάφορες μεθοδεύσεις αποκτήσει φιλοδυτική κυβέρνηση.

Έτσι λοιπόν, σε μία χώρα όπως η Ουκρανία όπου η διαφθορά είναι σήμα κατατεθέν, η Δύση άνοιξε τις στρόφιγγες ροής χρήματος προς διάφορες οργανώσεις, εντάσσοντας αυτές στο φιλοδυτικό σχέδιο "οικοδόμησης δημοκρατικών πολιτών" (του οποίου η χρηματοδότηση μόνο από την πλευρά των ΗΠΑ σύμφωνα με την υφυπουργό κα V. NOULAND ανήλθε στο ποσό των $ 5 δις) αποκτώντας τη δυνατότητα, να ασκεί σημαντική επιρροή στη διαμόρφωση των πολιτικών πραγμάτων της χώρας αυτής.

Αυτό φάνηκε όταν τον Νοέμβριο 2013 ο τότε εκλεγμένος Ουκρανός πρόεδρος κος Β. Γιαννούκοβιτς αρνήθηκε να εντάξει την χώρα του στην "Ανατολική σχέση " της Ε.Ε. δυσαρεστημένοι ολιγάρχες, φιλοδυτικοί βουλευτές αλλά και ναζιστικά στοιχεία συμμάχησαν για την ανατροπή του την οποία πέτυχαν τον Φεβρουάριο 2014 επιβάλλοντας στην Προεδρία της Κυβέρνησης τον εκλεκτό του STATE DEPARDMENT κο Arsenie Yatsenyuk o οποίος και αποτελεί προφανώς την εγγύηση για την εξέλιξη του σχεδίου.

Ήδη και με την σύμπραξη του νεοεκλεγέντος Πρόεδρου P. Porosenko προωθείται προς το παρόν, η συμφωνία ένταξης της χώρας στην Ε.Ε. της οποίας, οικονομικά συμφέροντα πολύ θα επιθυμούσαν να αποκτήσουν τον έλεγχο της Βαριάς αλλά και της Αεροπορικής της Βιομηχανίας, που βρίσκεται κυρίως στις ανατολικές επαρχίες της χώρας.

Ωστόσο η αντίδραση της Ρωσίας που εκδηλώνεται με

- την απόσπαση της Κριμαίας από την Ουκρανία και την ενσωμάτωσή της στη Ρωσία

- την άσκηση πολλαπλών πιέσεων πάνω στην Ουκρανική κυβέρνηση με αιχμή τη μη διάθεση Φυσικού Αερίου (Φ.Α.) χρησιμοποιώντας ως κύριο λόγο την μη τήρηση των συμβατικών υποχρεώσεών της προς την ρωσική εταιρία GAZPROM.

- την άμεση προώθηση των σχεδίων κατασκευής του αγωγού Νότιο Ρεύμα (SOUTH STREAM)

- την εξέγερση ρωσόφωνων πληθυσμών στις ανατολικές επαρχίες της χώρας πράγμα που μπορεί να σημάνει ακόμη και τον διαμελισμό της.

δημιουργεί συνθήκες μη ομαλής περαιτέρω πορείας των σχεδιασμών.

Πέραν των παραπάνω και παρά την έκρυθμη κατάσταση που επικρατεί, στις 18.6.2014 ο πρωθυπουργός Yatsenyuk κατέθεσε πρόταση στο κοινοβούλιο που αφορούσε την πώληση της κρατικής εταιρίας διανομής, διαμετακόμισης και αποθήκευσης Φ.Α. "NAFTOGAZ" δίνοντας μια νέα οικονομική διάσταση στην κρίση.

Η συγκεκριμένη εταιρία θεωρείται εθνικός θησαυρός, καθόσον, δημιουργεί ένα εγγυημένο εισόδημα σε ξένο νόμισμα ενώ οι πληρωμές από την GAZPROM είναι πάντα στην ώρα τους.

Στην πρόταση αυτή του πρωθυπουργού μεταξύ άλλων αναφερόταν ότι το 49% της εταιρίας έπρεπε να πωληθεί σε Αμερικανούς επενδυτές, πράγμα που θα εξασφάλιζε σύμφωνα με αυτόν, την ομαλή ροή του Φ.Α. στις δυτικές αγορές ενώ θα απέτρεπε την υλοποίηση του σχεδίου κατασκευής του ανταγωνιστικού αγωγού SOUTH STREAM, ο οποίος σε συνδυασμό με τον ήδη λειτουργούντα αγωγό NORTH STREAM θα καθιστούσε το ουκρανικό σύστημα αγωγών " άχρηστους σωλήνες".

Ανεξάρτητα από τις αντιδράσεις της κοινοβουλευτικής ομάδας και τις έντονες αντιρρήσεις του υπουργού ενέργειας που έθεσαν την πρόταση του πρωθυπουργού στις ελληνικές καλένδες, θα πρέπει να αξιολογηθεί επίσης, ότι με την ενσωμάτωση στην Ρωσία της Κριμαίας αλλά και την εξέγερση των ρωσόφωνων στις ανατολικές επαρχίες, στην ουσία ακυρώθηκε, πέραν των άλλων και η υλοποίηση των συμφωνιών που είχε υπογράψει ο εκδιωχθείς τ. πρόεδρος Γιαννούκοβιτς με τις ενεργειακές εταιρίες "CHEVRON" - "EXXON MOBIL" - "R. D. SHELL" για έρευνες και εξόρυξη υδρογονανθράκων στις περιοχές Οleska, Υusinka που βρίσκονται στην Α. Ουκρανία αλλά και στην θαλάσσια περιοχή της Κριμαίας.

Το γεγονός αυτό θα πρέπει να επέφερε ζημίες σημαντικού ύψους στις παραπάνω εταιρίες, που ενώ είχαν ήδη προβεί σε επενδύσεις, αναγκάσθηκαν να ακυρώσουν τα σχετικά προγράμματα.

Από τα παραπάνω και με βάση τις μέχρι σήμερα εξελίξεις, πέραν των σχεδιασμών για την υλοποίηση του στρατηγικού σχεδίου των δυτικών που αποβλέπει μακροπρόθεσμα στον έλεγχο της Ευρασίας παρατηρείται ότι το άμεσο ενδιαφέρον αμερικανικών αλλά άλλων δυτικών συμφερόντων μάλλον μετατοπίζεται στον έλεγχο και την συνέχεια της λειτουργίας του Ουκρανικού συστήματος αγωγών Φ.Α. πράγμα που αφ ενός θα διατηρήσει τον στρατηγικό χαρακτήρα της Ουκρανίας στον εφοδιασμό των Ευρωπαϊκών Αγορών αφ ετέρου θα δημιουργήσει συνθήκες ελέγχου αυτών και προσπόρισης σημαντικών κερδών.

Έτσι λοιπόν ο σημερινός στόχος των αμερικανών εστιάζεται

α. στην ανάληψη από αμερικανικές εταιρίες του ουκρανικού συστήματος διαμετακόμισης Φ.Α. προς την Δ, Ευρώπη (η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό Φ.Α., στο 30% η Γερμανία ενώ άλλες χώρες στο 100% όπως Φιλανδία- Σλοβακία) που θα δώσει την δυνατότητα στις διαχειρίστριες εταιρίες, να επηρεάζουν σημαντικά την διαμόρφωση των τιμών Φ.Α. εκμεταλλευόμενες, την κατάσταση που διαμορφώνεται στην Ουκρανία αλλά και το γεγονός ότι μέσα στην επόμενη διετία λήγουν παρά πολλά συμβόλαια μεταξύ της GAZPROM και πολλών ευρωπαϊκών εταιριών.

β. στην άσκηση πιέσεων σε διάφορες κυβερνήσεις, (π.χ. Βουλγαρίας) να αναστείλουν την συμμετοχή τους στο πρόγραμμα Νότιο Ρεύμα (αγωγός SOUTH STREAM) ώστε να εμποδισθεί η υλοποίηση του προγράμματος καθιστώντας απαραίτητο το ουκρανικό σύστημα αγωγών. Σημειώνεται ότι και η Ελληνική κυβέρνηση έχει υπογράψει το 2007 σχετική συμφωνία ένταξης στο πρόγραμμα.

Τέλος χωρίς να επιχειρήσουμε προβλέψεις για την εξέλιξη της ουκρανικής κρίσης, με βάση, την επικρατούσα κατάσταση στην περιοχή, την επιρροή που ασκεί η Ρωσία στους πληθυσμούς της Ουκρανίας, τις μακρόχρονες σχέσεις των ρωσικών εταιριών με τις ευρωπαϊκές, την δυνατότητα της GAZPROM να διαμορφώνει ανταγωνιστικές τιμές αλλά και την δυνατότητα υλοποίησης εναλλακτικών διαδρόμων και παράλληλα μη παραβλέποντας ότι σημαντικό ποσοστό των εξαγωγών της Δ. Ευρώπης κατευθύνεται προς τις χώρες της υπό ανάπτυξη Ευρασιατικής Ένωσης, τεκμαίρεται ότι παρά τις σχετικές εντάσεις και τους κλυδωνισμούς οι υφιστάμενες εμπορικές σχέσεις Ρωσίας - Ε.Ε. ελάχιστα θα επηρεασθούν.

Δημοσίευση: Αυγούστου 05, 2014