Οι αγανακτισμένοι στην εξουσία

Οι συγκεντρώσεις των «Αγανακτισμένων» στην πλατεία Συντάγματος το 2011 μεταμόρφωσαν το πολιτικό τοπίο. Εκεί, κάπου ανάμεσα στην πάνω και την κάτω πλατεία οικοδομήθηκαν οι γέφυρες ανάμεσα σε δυνάμεις που μέχρι πριν μιλούσαν άλλες γλώσσες. Η αγανάκτηση που προκάλεσε ο πρώτος χρόνος εφαρμογής του Μνημονίου ήταν ο καταλύτης της χημικής αντίδρασης που επέτρεψε σε πολλούς να ρίξουν στα ψιλά του πολιτικού συμβολαίου τους παλιούς καλούς διαχωρισμούς ανάμεσα σε δεξιά και αριστερά.

Παράδειγμα πρώτο: η σύμπραξη των δύο πρωταγωνιστών του δικομματισμού της αντιπολίτευσης. Μερικούς μήνες μετά, και με έναν Παπανδρέου λιγότερο, έγινε ό,τι μέχρι λίγο πριν θεωρείτο αδιανόητο, η συγκυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με το ΠΑΣΟΚ και με την προσθήκη ενός τμήματος της αριστεράς, της ΔΗΜΑΡ. Για να γίνει δυνατή η σύμπραξη κηρύχθηκε με τον πιο επίσημο τρόπο ο θάνατος της μεταπολίτευσης και η θεαματική εγκατάλειψη από τη Νέα Δημοκρατία του κ. Σαμαρά της αντιμνημονιακής ρητορείας.

Παράδειγμα δεύτερο: με μόνη εξαίρεση το «Ποτάμι» τις ημέρες εκείνες στην πλατεία Συντάγματος ή γεννήθηκαν ή ανδρώθηκαν οι πολιτικές δυνάμεις που σήμερα πρωταγωνιστούν. Ο ΣΥΡΙΖΑ είδε αμέσως μετά τα ποσοστά του να αυξάνονται ιλιγγιωδώς, και από μικρό έγινε μεγάλο κόμμα, η Χρυσή Αυγή εγκατέλειψε το γραφικό περιθώριο για να αποδείξει πως στην κοινή μας ζωή οι γραφικότητες ενίοτε λειτουργούν σαν το καρναβάλι του υποκόσμου, και εγεννήθησαν ημίν Ανεξάρτητοι Ελληνες, μια εκδοχή της εθνικής ιδεολογίας που φύεται στα προπατζίδικα. Οι εκλογές του 2015 ανέδειξαν τη Χρυσή Αυγή σε τρίτο κόμμα και επέτρεψαν στον ΣΥΡΙΖΑ και τους Ανεξάρτητους Ελληνες να σχηματίσουν κυβέρνηση. Το σχήμα μοιάζει λίγο παράδοξο, όμως ο αριστεροδέξιος εθνολαϊκισμός είναι ένα πρώτης τάξεως πεδίο μελέτης για τους κοινωνιολόγους, το οποίο υποθέτω ότι κάποτε θα απασχολήσει τον κ. Τσουκαλά. Προς το παρόν η μοίρα του είναι να συμφωνεί πολιτικά με τον κ. Ζουράρι της Πυρικαύστου ή κάπως έτσι Ελλάδος.

Με δύο λόγια: η αγανάκτηση που εκφράστηκε για πρώτη φορά άναρχα στην πλατεία Συντάγματος το 2011 κατέλαβε συντεταγμένα τέσσερα χρόνια μετά την εξουσία. Επειδή στο ενδιάμεσο ελάχιστα ακουγόταν, η ψευδαίσθηση της συγκυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ ήταν πως είχε καταφέρει να την σβήσει. Γόνος της ημετέρας παιδείας, παρά τις σπουδές στο εξωτερικό, ο κ. Σαμαράς νόμιζε ότι επειδή ικανοποιεί τους τύπους κερδίζει και την πραγματικότητα. Οπως ο μαθητής νομίζει ότι ξέρει Ιστορία επειδή αποστήθισε σελίδες ολόκληρες και πέτυχε στις εισαγωγικές. Οι αριθμοί ήταν με το μέρος του, όμως η πραγματικότητα ήταν με το μέρος των αγανακτισμένων. Πολιτική μυωπία; Ελλειψη έμπνευσης, ή μήπως απουσία αυτής της ιδιοφυΐας που εντέλει είναι απαραίτητη για τη διαχείριση της κρίσης.

Η χώρα άλλαξε πολιτική σελίδα, όμως η χώρα σήμερα είναι ίδια μ’ αυτήν που ήταν χθες. Και το ζήτημα τότε, όπως και τώρα, παραμένει το ίδιο. Η αγανάκτηση είναι ένα έντονο συναίσθημα, μια συλλογική παρόρμηση, η οποία πάντα έπαιζε μείζονα ρόλο στη λειτουργία της δημοκρατίας, όμως η αγανάκτηση δεν συνιστά πολιτική. Οι αγανακτισμένοι το 2011 δεν ζητούσαν να μπουν στη Βουλή παρά μόνον για να την κάψουν και οι σημερινοί εκπρόσωποί τους που μπαίνουν στην κυβέρνηση για να την κάνουν να λειτουργήσει θα πρέπει να συνδυάσουν το ισχυρό συναίσθημα της αγανάκτησης με μια κοινοβουλευτική λειτουργία που απαιτεί σεβασμό στους κοινούς κανόνες, και ατέλειωτους λογαριασμούς που εξαντλούν τη φαιά ουσία.

Και όλ’ αυτά για να εκφράσω την απορία μου: γιατί ο κ. Τσίπρας προτίμησε τη συγκυβέρνηση με τους Ανεξάρτητους Ελληνες από τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης με ψήφο ανοχής που θα του έδινε το «Ποτάμι»; Ισως γιατί λειτούργησε το αντανακλαστικό των αγανακτισμένων.

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Δημοσίευση: Ιανουαρίου 30, 2015