Τρεις εκλογές, ένα μήνυμα: Η Ευρώπη αλλάζει

Του Μιχάλη Ψύλου 

Δεύτερη δύναμη το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν στον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών στη Γαλλία την περασμένη Κυριακή και συντριπτική ήττα του κυβερνώντος Σοσαλιστικού κομματος. Στην Ισπανία, μεγάλη ήττα και του κυβερνώντος κεντροδεξιού Λαϊκού κόμματος του πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι στις τοπικές εκλογές στην Ανδαλουσία-παραδοσιακό προπύργιο των Σοσιαλιστών, που και αυτοί απώλεσαν για πρώτη φορά την απόλυτη πλειοψηφία. Την ίδια ώρα οι Podemos δείχνουν τη δύναμή τους ενόψει των βουλευτικών εκλογών του Νοεμβρίου. Αλλά και στην Ολλανδία βλέπουμε μια συντριπτική…

ήττα της κεντροδεξιάς του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε και των συγκυβερνώντων Εργατικών στο οποίο μετέχει και ο «γνωστός» μας Γερούν Ντάισελμπλουμ στις πρόσφατες περιφερειακές εκλογές, καθώς «πλήρωσαν» με το παραπάνω την πολιτική της λιτότητας. Τρεις εκλογικές αναμετρήσεις με πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά, που στέλνουν όμως ένα μήνυμα: Οι Ευρωπαίοι σαρώνουν τους υπέρμαχους της λιτότητας και τους εκφραστές της γερμανικής πολιτικής στην Ευρώπη. Η Γηραιά Ηπειρος αλλάζει! Εστω και με διαφορετικά χαρακτηριστικά από χώρα σε χώρα. Εστω και αν οι περιφερειακές εκλογές δεν αποτυπώνουν τις πραγματικές πολιτικές τάσεις. Όπως έλεγε ο Γκράμσι «η κρίση θα υπάρχει όσο ο παλιός κόσμος τείνει να πεθάνει, αλλά ο νέος κόσμος δεν έχει ακόμη γεννηθεί»!

Στη Γαλλία που αποτελεί τη χώρα -κλειδί όχι μόνο για την επιβίωση του ευρώ, αλλά και της ίδιας της Ευρωπαικής Ενωσης, αλλάζει δραστικά ο παραδοσιακός δικομμματισμός. Παγιώνεται στον ένα πόλο το Εθνικό Μέτωπο που αξιώνει την έξοδο από την ευρωζώνη και την ΕΕ και η ηγέτις του Μαρίν Λεπέν έχει δεσμευτεί για σχετικό δημοψήφισμα αν νικήσει στις προεδρικές εκλογές του 2017. Η Γαλλία –η πιο φιλο-ευρωπαική χώρα –να συναγωνίζεται σε ευρωσκεπτικισμό τη Βρετανία! «Οι Βρυξέλλες τείνουν να γίνουν ξένο σώμα για τους Γάλλους»λέει ο δημοσιογράφος της Liberation, Ζαν Κατρμέρ. «Σήμερα, η αδιαφορία της γαλλικής κοινής γνώμης για την ΕΕ μετατρέπεται σε εχθρότητα ολοένα και πιο βίαια, όπως φαίνεται από τη μετεωρική άνοδο του Εθνικού Μετώπου. Αλλωστε, η γαλλική επιρροή έχει μειωθεί σταθερά στις Βρυξέλλες και υποχωρεί όλο και περισσότερο, καθώς η Γερμανία ελέγχει πλέον τα πάντα», προσθέτει ο Γάλλος δημοσιογράφος. Ο παραδοσιακός γαλλογερμανικός άξονας που ηγήθηκε της μεταπολεμικής Ευρώπης είναι πλέον στο… μουσείο της ιστορίας, καθώς το Παρίσι έχει υποβαθμιστεί σε πρωτεύουσα δεύτερης πολιτικής κατηγορίας σε σχέση με το παντοδύναμο Βερολίνο.Η σύνθεση της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπό την προεδρία του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δείχνει επακριβώς το «ειδικό βάρος» της Γαλλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Από τους 28 Επιτρόπους μόνο ένας είναι Γάλλος -ο Πιέρ Μοσκοβισί- που δεν είναι ούτε καν ένας από τους επτά αντιπροέδρους. Οι Γερμανοί έχουν τέσσερις επιτρόπους. Ακόμη και στο επίπεδο των βοηθών και των διευθυντών των επιτρόπων μόνο τρεις είναι Γάλλοι, ενώ εννέα είναι Γερμανοί, έξι Βρετανοί και άλλοι τόσοι Βέλγοι και τρεις οι Φινλανδοί. Η Γαλλία είναι δηλαδή στο επίπεδο της Φινλανδίας… Μετά την αποχώρηση του Ζακ Ντελόρ από την προεδρία της Ευρωπαικής Επιτροπής, τον Δεκέμβριο του 1994 και του Ζαν Κλοντ Τρισέ από την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στα τέλη του 2011, η πάλαι ποτέ πανίσχυρη Γαλλία «παίζει» πλέον μόνο με έναν επίτροπο, που και αυτός λογοδοτεί στον φίλα προσκείμενο στη Γερμανία φινλανδό αντιπρόεδρο της Κομισιόν Γιρκι Κατάινεν…

Γαλλική εξέγερση κατά του Βερολίνου

Είναι απολύτως φυσικό λοιπόν στη δεύτερη ισχυρότερη χώρα της Ευρωζώνης τη Γαλλία που ήταν ανέκαθεν γνωστή για την «ευρωλαγνεία» της να εκδηλώνεται τόσο μεγάλη αμφισβήτηση για την πολιτική της ΕΕ. Το εκλογικό αποτέλεσμα αποτυπώνει ένα τεράστιο πρόβλημα αναφορικά με το ευρώ και όλη τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης όπως συντελείται. Άλλωστε, στόχος της Λεπέν είναι οι προεδρικές εκλογές του 2017 όπου θεωρείται σίγουρο ότι θα είναι στο δεύτερο γύρο. Η κυβέρνηση Ολάντ-Βαλς εφαρμόζοντας με μικροενστάσεις την γερμανική πολιτική της λιτότητας, με την ανεργία να έχει ξεπεράσει για πρώτη φορά τα τελευταία 16 χρόνια το 10% και την ανεργία των νέων κοντά στο 25%, προσφέρει γόνιμο έδαφος στο Εθνικό Μέτωπο.

Η αιτία για την άνοδο του Εθνικού Μετώπου είναι απλή και πρέπει να τη δει κατάματα η Αριστερά: Η Μαρίν Λεπέν προσπαθεί να μεταλλάξει το Εθνικό Μέτωπο σε ένα πατριωτικό κίνημα που θα αντιταχθεί στην Γερμανοποίηση της Ευρώπης, στην μετατροπή της Γαλλίας σε δύναμη δεύτερης κατηγορίας, αλλά και στις πολιτικές της λιτότητας με τις οποίες το Βερολίνο ενισχύει την ηγεμονία του στην Ευρωζώνη. «Η Μαρίν Λεπέν έχει βάλει στόχο να γίνει ο Ντε Γκωλ του 21ου αιώνα», όπως έγραψε η γερμανική Frankfurter Allgemeine zeitung, που δεν διστάζει να το παραδεχτεί έστω και με τρόμο: «Η Μαρίν πάει για πρόεδρος της Γαλλίας»γράφει η ναυαρχίδα του Γερμανικού Τύπου.

Η σοσιαλδημοκρατική Sueddeutsche zeitung εκτιμά μάλιστα ότι «υπό την ηγεσία της Λεπέν, το Εθνικό Μέτωπο έχει γίνει στα μάτια της πλειοψηφίας των Γάλλων ένα κανονικό κόμμα. Το 56% λέει μάλιστα ότι ενώ κάποτε περιφρονούσαν την ακροδεξιά τώρα την βλέπουν ως «ένα κόμμα όπως όλα τα άλλα». Περισσότερο από το ένα τρίτο (36%) και σχεδόν το ήμισυ των νέων ψηφοφόρων ( 47%) πιστεύουν ακόμη ότι Λεπέν αποδέχεται τις αξίες της Δημοκρατίας». Όπως γράφει η γερμανική εφημερίδα «αυτή η κανονικοποίηση είναι η πιο σημαντική επιτυχία για τη Μαρίν Λεπέν, που ονειρεύεται να γίνει πρόεδρος της Γαλλίας το 2017».

Η 47χρονη Μαρίν Λεπέν δεν διστάζει άλλωστε να απογαλακτίζει το κόμμα της σταδιακά από τις ρατσιστικές και ξενοφοβικές απόψεις του πατέρα της και ιδρυτή του Μετώπου, Ζαν Μαρί Λεπέν, που δεν είχε διστάσει να χαρακτηρίσει «λεπτομέρεια στην ιστορία του Β` Παγκοσμίου πολέμου τους ναζιστικούς θάλαμους αερίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης». Αντίθετα, η Μαρίν Λεπέν προβάλει ως πρώτη προτεραιότητά της την αποκατάσταση της εθνικής κυριαρχίας της Γαλλίας.

Τα φαντάσματα του παρελθόντος επιστρέφουν.

«Με την κρίση, βλέπουμε και μια επιστροφή των συναισθημάτων της Γερμανοφοβίας» λέει η Κλαιρ Ντεμεσμέ, πολιτικός επιστήμονας στο βερολινέζικο ινστιτούτο DGAP. «Αυτή η Γερμανοφοβία αντικατοπτρίζει μια αυξανόμενη δυσπιστία και είναι επικίνδυνη, γιατί δείχνει ότι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην ευρωπαική οικοδόμηση θα χρειαστεί χρόνο», τονίζει με έκδηλη ανησυχία η Ντανιέλα Σβάρτσερ, διευθύντρια του ινστιτούτου German Marshall στο Βερολίνο και προσθέτει: «Από το 2010 πολλά ταμπού έσπασαν ανάμεσα στις ευρωπαικές χώρες, όπως φαίνεται από τις δημόσιες αντιπαραθέσεις ανάμεσα στη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Γαλλία…» Κύκλοι της γερμανικής κυβέρνησης έχουν αρχίσει ήδη να ανησυχούν για το ενδεχόμενο… περαιτέρω αντιγερμανικής «μόλυνσης» της Ευρώπης «αν και το Βερολίνο έχει κάνει πολλές παραχωρήσεις από την αρχή της κρίσης, παραχωρήσεις που όμως η κοινή γνώμη δεν αντιλαμβάνεται» υποστηρίζει η Κλαιρ Ντεμεσμέ.

Το σίγουρο είναι όμως ότι τα φαντάσματα του παρελθόντος έχουν επιστρέψει. Όχι μόνο στην Ελλάδα που εξαθλιώθηκε με την πολιτική των μνημονίων. Παντού, σε όλη την Ευρώπη οι λαοί βλέπουν τη Γερμανία ως μία χώρα που θέλει να επιβάλει την κυριαρχία της μέσω του οικονομικού μοντέλου της λιτότητας.

Ακόμη και στην Ολλανδία, μια χώρα παραδοσιακά φιλο-γερμανική, στις πρόσφατες περιφερερειακές εκλογές της 18ης Μαρτίου για την Γερουσία, τα δύο φιλο-γερμανικά κυβερνητικά κόμματα –το κεντροδεξιό Φιλελεύθερο κόμμα του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε και το Εργατικό υπέστησαν πανωλεθρία χάνοντας το ένα τρίτο των γερουσιαστών τους. Το κόμμα του Ρούτε υποχώρησε στο 15,7% (από 19,6% το 2011 και 26,6% το 2012). Οσο για το Εργατικό κόμμα, του οποίου ηγείτο μέχρι πρόσφατα ο «γνωστός» μας, υπουργός Οικονομιών της Ολλανδίας, Γερούν Ντάισελμπλουμ; Εχασε το 7,3% της δύναμής του και έπεσε στο 10% από 17,3% στις προηγούμενες περιφερειακές εκλογές το 2011 και 24,85% στις βουλευτικές εκλογές του 2012. «Πρόκειται για ψήφο αντιποίνων εναντίον των δύο κυβερνητικών κομμάτων που εφάρμοσαν τα δύο τελευταία χρόνια πολιτική λιτότητας πλήττοντας τα νοικοκυριά και μειώνοντας δραστικά τις δημόσιες δαπάνες στις δημόσιες υπηρεσίες, κυρίως στον τομέα της υγείας» γράφει η γαλλική οικονομική εφημερίδα Les Echos. "Το αποτέλεσμα των περιφερειακών εκλογών αυξάνει τον κίνδυνο μιας πολιτικής κρίσης και το ενδεχόμενο μιας πρόωρης εκλογικής αναμέτρησης" λέει ο Ντιμίτρι Φλέμινγκ, αναλυτής της ING. «Το Ολλανδικό πολιτικό σκηνικό κομματιάστηκε» γράφει η εφημερίδα NRC καθώς τα δύο κυβερνώντα κόμματα δεν διαθέτουν πλέον την απαιτούμενη πλειοψηφία στην Γερουσία για την έγκριση των νομοσχεδίων.

Μεγάλο αντίκτυπο θα έχει όμως για την Ευρώπη και το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών της 7ης Μαίου στη Βρετανία. Ρυθμιστής της μετεκλογικής κατάστασης αναμένεται να είναι το ευρωσκεπτικιστικό κόμμα της Ανεξαρτησίας (UKIP) του Νάιτζελ Φάρατζ, που έρχεται τρίτο στις δημοσκοπήσεις. Το UKIP έχει κατορθώσει μάλιστα να στρέψει σε πιο ευρωσκεπτικιστική κατεύθυνση και τους Τόρις του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος έχει δεσμευτεί να προκηρύξει δημοψήφισμα για την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ το 2017. «Ένα μέρος της πολιτικής τάξης στη Βρετανία, αλλά και δημοφιλή μέσα ενημέρωσης είναι εξοργισμένα με το γεγονός ότι η Γερμανία-ο ηττημένος των δύο παγκοσμίων πολέμων, είναι σήμερα ο αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος στην ευρωζώνη» λέει ο Τσαρλς Γκραντ, επικεφαλής του «Κέντρου για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση», που πρόσκειται στο Εργατικό Κόμμα. «Οι Βρετανοί αισθάνονται ότι είναι οι Γερμανοί εκείνοι που αποφασίζουν τα πάντα και αυτό το θεωρούν απλά απαράδεκτο. Αυτό λειτουργεί όμως υπέρ της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ» προσθέτει ο Γκραντ.

Πηγή περιοδικό "Επίκαιρα", τεύχος 282

Δημοσίευση: Απριλίου 13, 2015