Πλαστικό χρήμα: Τι θα έκανε ο Καποδίστριας, Γιάνη;

Δεν περνάει μέρα την οποία να μην συζητάμε για «έξυπνες λύσεις» που αναζητεί το οικονομικό επιτελείο ώστε να ρίξει φως στο σκοτάδι της παραοικονομίας. Από την έκπτωση στον ΦΠΑ για αγορές με κάρτα έως την φορολόγηση των αναλήψεων, είναι συνεχής μια προσπάθεια να περιοριστεί η χρήση μετρητών, ώστε να αποκαλυφθούν όσοι – μικροί και μεγάλοι – αποκρύπτουν εισοδήματα. Τις περισσότερες φορές αυτές οι λύσεις προσκρούουν σε διάφορους τοίχους, εντός και εκτός Ελλάδας.

Από την μια το κοινοτικό δίκαιο που δεν επιτρέπει διαφορετικούς συντελεστές ΦΠΑ για το ίδιο προϊόν και από την άλλη η συνομωσιολογία περί τραπεζικού Big Brother φαίνεται ότι δυσχεραίνουν την εφαρμογή μιας αναγκαίας πολιτικής. Τελευταίο επεισόδιο η εφαρμογή «φόρου αναλήψεων», υποθέτω ως ένα μέτρο που θα εξανάγκαζε την ελληνική κοινωνία να χρησιμοποιεί πλαστικό χρήμα.

Παραμένει γρίφος ο τρόπος με τον οποίο θα μπορέσει να μπει το πλαστικό χρήμα στην ζωή των Ελλήνων, μιας και το ζήτημα είναι καθαρά ένα θέμα συνήθειας και νοοτροπίας. Μπορεί στην Δανία οι συνταξιούχοι να χρησιμοποιούν smartphones και κάρτες για τις συναλλαγές τους, στην Ελλάδα όμως πέρασαν χρόνια ώστε να δούμε συνταξιούχο να κάνει ανάληψη από ΑΤΜ. Ακόμα και στις μικρότερες ηλικίες το πλαστικό χρήμα απουσιάζει λόγω της απουσίας κινήτρων. (Ο αστικός μύθος για την εισαγωγή της πατάτας στην Ελλάδα από τον Καποδίστρια είναι εξαιρετικά διδακτικός για την διαχείριση καταστάσεων όπου η κοινωνία δεν αποδέχεται αλλαγές που εν τέλει την ευνοούν[1].) Πώς όμως μπορεί το κράτος να δώσει εκείνα τα κίνητρα που θα ανατρέψουν μια νοοτροπία δεκαετιών;

Αν αύριο αποφασίζαμε να διαθέσουμε ένα ποσό 100 ευρώ/μήνα ως φοιτητικό επίδομα στους περίπου 300.000 φοιτητές της χώρας (μηνιαίο κόστος 30 εκ.ευρώ) σε μορφή προπληρωμένης κάρτας χωρίς την δυνατότητα ανάληψης, τότε θα έπεφτε φως σε ένα σημαντικό κομμάτι της παραοικονομίας (μπαρ, καφέ,…). Αν δίναμε την δυνατότητα στους δημοσίους υπαλλήλους να πληρώνονται ένα κομμάτι του μισθού τους επίσης σε μορφή προπληρωμένης κάρτας χωρίς την δυνατότητα ανάληψης με αντάλλαγμα μια μικρή αύξηση-μπόνους 2-3% τότε η παραοικονομία θα συρρικνωνόταν, με αποτέλεσμα ενισχυμένα δημόσια έσοδα. Όλα τα παραπάνω με την υιοθέτηση ενός πλαισίου που θα αναγκάζει τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες να έχουν το ειδικό «μηχανάκι» πληρωμής. Υπάρχουν δεκάδες έξυπνες ιδέες που δίνουν κίνητρα στους καταναλωτές να ξοδέψουν το εισόδημα τους με τρόπο που θα ευνοεί την διαφάνεια και την φορολογική δικαιοσύνη. Η «μαύρη οικονομία» στην Ελλάδα υπολογίστηκε στο 24% του ΑΕΠ το 2013 [2]. Αν καταφέρουμε να την μειώσουμε στον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 18,5% του ΑΕΠ, τότε ο ΕΝΦΙΑ θα μπορούσε να καταργηθεί την επόμενη μέρα.

Σωτήρης Λούστας / politicaldoubts

[1] Λέγεται ότι ο Ιωάννης Καποδίστριας λόγω της επιφυλακτικότητας των Ελλήνων προς το νέο τρόφιμο, κλείδωνε τις πατάτες σε αποθήκες τις οποίες εσκεμμένα άφηνε αφύλακτες τη νύχτα, ώστε να μπορεί ο λαός να τις κλέψει νομίζοντας ότι είναι πολύτιμες.

[2] http://www.iberglobal.com/files/2015/Shadow_Economy_Europe.pdf

Δημοσίευση: Μαΐου 31, 2015