«Αυτό δεν ήταν πραξικόπημα»

Ο Αλέξης Τσίπρας είναι είτε ψεύτης είτε εκτός τόπου και χρόνου, γράφει ο Hugo Dixon.

Αργά την Κυριακή, το hashtag #ThisIsACoup (Αυτό είναι πραξικόπημα) στο Twitter έγινε viral σε όλο τον κόσμο. Πολλοί παρατηρητές πείστηκαν ότι η Γερμανία εκφόβιζε την Ελλάδα οδηγώντας την σε υποταγή και αναγκάζοντας τον πρωθυπουργό της να υπογράψει ταπεινωτικά μέτρα για τον λαό του, τα οποία είχε απορρίψει με δημοψήφισμα.

Αλλά αυτό δεν ήταν ένα πραξικόπημα. Ο Αλέξης Τσίπρας, και όχι οι άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες, απέρριψαν τις επιθυμίες του λαού του. Οι άλλοι ηγέτες - οι οποίοι, σε κάθε περίπτωση, είναι υπεύθυνοι για το δικό τους λαό και όχι να τους Έλληνες- είχαν αποδεχθεί την έξοδο της Αθήνας από το ευρώ. Εάν ο Τσίπρας ταπεινώθηκε, ήταν σε μεγάλο βαθμό δικό του λάθος.

Την προηγούμενη εβδομάδα ζήτησε ένα δημοψήφισμα. Ενέτεινε τα συναισθήματα πληγωμένης περηφάνιας των ανθρώπων και τους προέτρεψε να πουν «όχι» σε ένα πρόγραμμα διάσωσης που ήταν λιγότερο σκληρό από αυτό που τελικά συμφωνήθηκε. Τους είπε ότι κάτι τέτοιο θα αυξήσει την διαπραγματευτική του δύναμη. Ο Τσίπρας είτε έλεγε ψέματα είτε ζούσε εκτός τόπου και χρόνου. Το δημοψήφισμα άφησε την Ελλάδα με δύο επιλογές: φύγετε από το ευρώ ή παρακαλέστε για έλεος. Το ίδιο βράδυ που ο Τσίπρας κέρδισε το δημοψήφισμα του, έκανε μια μεταστροφή και αποφάσισε να στείλει μήνυμα ειρήνης.

Αλλά μήπως δεν έτριψαν στην μούρη του Τσίπρα οι πιστωτές το αποτέλεσμα, όταν συνειδητοποίησε τα λάθη του; Η αλήθεια είναι ότι ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, το έκανε λίγο. Προώθησε την ιδέα η Αθήνα να δώσει 50 δις ευρώ από τα περιουσιακά της στοιχεία σε μια εταιρεία του Λουξεμβούργου της οποίας έτυχε να προεδρεύσει. Πρότεινε, επίσης, ότι, αν ο Τσίπρας δεν συμφωνούσε, η Ελλάδα θα πρέπει να λάβει ένα πενταετές time-out από το ευρώ – λες και ο λαός θα ήθελε να επανενταχθεί στην ευρωζώνη μετά από όλη την αγωνία που πέρασε για να φύγει.

Ο Σόιμπλε δεν θα έπρεπε ποτέ να έχει κάνει αυτές τις αναίσθητες προτάσεις. Αλλά τελικώς απορρίφθηκαν. Η τελική συμφωνία ήταν αρκετά λογική, αν και σκληρή και γεμάτη κινδύνους. Αλλά, δεν έκλεισαν οι πιστωτές τις ελληνικές τράπεζες, προκειμένου να οδηγήσουν στα όρια του τον Τσίπρα; Δεν υποκίνησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σκοπίμως τραπεζικό πανικό, όταν, στην πραγματικότητα, η ευθύνη της είναι να ενεργεί ως δανειστής έσχατης ανάγκης;

Με μια λέξη, όχι. Αν και ο Ambrose Evans-Pritchard της Daily Telegraph, μεταξύ άλλων, υποστήριξε ότι η ΕΚΤ προκάλεσε σκόπιμα bank run, δεν έχει ίχνος αποδείξεων για να υποστηρίξει αυτή την εξωφρενική αξίωση. Δεν είναι ακριβώς αλήθεια, επίσης, ότι η ΕΚΤ πρέπει να ενεργεί πάντοτε ως δανειστής έσχατης ανάγκης. Οι κεντρικές τράπεζες το κάνουν αυτό μόνο αν οι τράπεζες που χρειάζονται μετρητά μπορούν να παρέχουν επαρκή περιουσιακά στοιχεία σε αντάλλαγμα.

Το πρόβλημα είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει εγγυηθεί πολλά από τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν βάλει ενέχυρο οι δανειστές της για να πάρουν μετρητά. Όταν ο Τσίπρας ζήτησε από τους πολίτες να ψηφίσουν «όχι» στο δημοψήφισμα, ο κίνδυνος χρεοκοπίας της Αθήνας έγινε έντονος. Ήταν, λοιπόν, σχεδόν αδύνατο για την ΕΚΤ να πει ειλικρινά ότι τα περιουσιακά στοιχεία που μπήκαν ενέχυρο από τις τράπεζες άξιζαν τόσο πολύ. Έτσι, οι τράπεζες έκλεισαν.

Είναι αλήθεια ότι αυτό το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης είχαν συμφωνήσει να επεκτείνουν το τελευταίο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας, το οποίο έληξε στις 30 Ιουνίου. Η ΕΚΤ θα μπορούσε τότε να ήταν σε θέση να υποστηρίζει ότι οι τράπεζες θα πρέπει να παραμείνουν ανοικτές έως ότου το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος γίνει γνωστό. Αν και θα ήταν πιο συνετό να το έκανε αυτό η ευρωζώνη, είναι απολύτως κατανοητό το ότι δεν το έκανε, δεδομένου ότι ο Τσίπρας ζήτησε να ψηφίσουν «Όχι».

Ο Έλληνας πρωθυπουργός θα έπρεπε να γνωρίζει ότι το κλείσιμο των τραπεζών ήταν ένα ρίσκο όταν πρότεινε το δημοψήφισμα του - το οποίο, παρεμπιπτόντως, ήταν μια παρωδία δημοκρατίας, καθώς το ερώτημα ήταν ασαφές και έγινε γνωστό μόλις οκτώ ημέρες πριν.

Αλλά δεν είναι οι πιστωτές εν μέρει υπεύθυνοι για τα δεινά της Ελλάδας; Δεν θα έπρεπε να της είχαν δανείσει ποτέ όλα αυτά τα χρήματα εξ αρχής. Εξαιτίας αυτού, σίγουρα έχουν καθήκον να βοηθήσουν στο να συμμαζευτεί το χάος.

Τούτου λεχθέντος, ο Τσίπρας είναι σε πολύ δύσκολη θέση, επειδή έκανε άγριες υποσχέσεις που δεν μπορούσε να κρατήσει, δεν είχε τον πλήρη έλεγχο σημαντικών λεπτομερειών, έχασε χρόνο με την εμπρηστική ρητορική του και έκανε μια σειρά από κακούς, λανθασμένους υπολογισμούς. Αυτός δεν είναι θύμα ενός πραξικοπήματος.

politico.eu

Δημοσίευση: Ιουλίου 18, 2015