Ψυχροπολεμική ιστορία για αγρίους

Ας θεωρηθεί αυτό το κείμενο μια εισαγωγή στις μεταφράσεις ενός γράμματος του Μαρκόφ και ενός ενδιαφέροντος κειμένου στο οποίο αναφέρεται στον δυτικό κόσμο και στη μανία των κατοίκων των χωρών υπό κομμουνιστικό καθεστώς να θεωρούν τον δυτικό κόσμο παράδοση και στη μετάφραση μιας διάλεξης του Σολζενίτσιν στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένας άνθρωπος, ο οποίος έχει λάβει τις δάφνες και το κύρος από ένα οποιοδήποτε καθεστώς, σπανίως θα στραφεί εναντίον αυτού του καθεστώτος. Αυτοί οι άνθρωποι συνήθως είναι εξαιρέσεις της ιστορίας αλλά καθίστανται αυτομάτως ως εξαιρέσεις της ιστορίας, οδοδείκτες της δικαιοσύνης. Πετυχημένοι στον τομέα τους, με όλο το μέλλον μπροστά τους, στρέφονται ενάντια της αδικίας, την καταδικάζουν και πηγαίνουν παραπέρα, αντιστεκόμενοι και ποτέ παραδιδόμενοι προσπαθούν μέχρι το τέλος ακόμη και αν φαίνεται πως η διαμαρτυρία τους πνίγεται στις άναρθρες κραυγές της πλέμπας και των βολεμένων.

Πράγματι ένας τέτοιος άνθρωπος ήταν ο Γκεόρκι Μαρκόφ, ο Βούλγαρος αντιφρονών συγγραφέας, ο οποίος δολοφονήθηκε το 1978 σε έναν μικρό δρόμο του Λονδίνου. Ο δολοφόνος τον πυροβόλησε με μια ομπρέλα και ένα δισκίο το οποίο περιείχε ρικίνη τον οδήγησε στον θάνατο. Είναι αξιοπερίεργο ότι μέχρι και σήμερα δεν έχει διαλευκανθεί η υπόθεση της δολοφονίας του Μαρκόφ. Πρώην πράκτορες της KGB έχουν δηλώσει ότι τέτοιου είδους δολοφονίες ήταν πάντα σκηνοθετημένες από την γνωστή υπηρεσία ασφαλείας της Σοβιετικής Ένωσης. Με τον ίδιο άλλωστε τρόπο δέκα μέρες πριν την δολοφονία του Μαρκόφ κάποιοι προσπάθησαν να δολοφονήσουν και τον έτερο Βούλγαρο αντιφρονούντα Βλαντιμίρ Κοστόφ αλλά απέτυχαν επειδή το δισκίο ήταν κατεστραμμένο.

Όλη η ιστορία του Μαρκόφ θα μπορούσε να γίνει αστυνομικό μυθιστόρημα, αλλά η προσωπικότητα αυτού του ανθρώπου ξεπερνάει τα κλισέ κάθε μυθιστορήματος. Επειδή ο Μαρκόφ δεν ήταν ένας άνθρωπος, ο οποίος έτρεφε αυταπάτες, δεν ήταν ευρωπαϊστής, δεν είχε μανία με την Δύση, δεν πίστευε όπως ο Ρήγκαν ότι πολεμούσε την Αυτοκρατορία του Σατανά όταν έφευγε απ’ την πατρίδα του για να αυτομολήσει στην Μ. Βρετανία. Ο Μαρκόφ δεν έτρεφε αυταπάτες απλούστατα πήρε μια συνειδητή απόφαση, επειδή έβλεπε ότι η πατρίδα καταστρέφεται, επειδή έβλεπε τη σαπίλα ενός συγκεκριμένου καθεστώτος και ήθελε να το πολεμήσει. Δεν πρέπει να λησμονούμε ακόμη ότι από τα γραπτά του φαίνεται ότι δεν είχε την καλύτερη άποψη και για τα δυτικά καθεστώτα και μάλιστα θεωρούσε ανοησία κάποιος να αυτομολήσει από το κομμουνιστικό μπλοκ με την ιδέα ότι η ζωή του θα αλλάξει άρδην σε μια δυτική χώρα. Ο Μαρκόφ γνώριζε τις αυταπάτες των συμπολιτών του πριν αποδειχθούν στην πράξη. Το στερεότυπο ότι στις καπιταλιστικές χώρες τα λεφτά τα βρίσκεις το δρόμο, ότι υπάρχει παντού ευημερία και ευμάρεια, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν καλά και μάλιστα πλουτίζουν. Για να γίνει πιο σαφές ο Μαρκόφ γνώριζε πως όλα αυτά είναι φούμαρα χωρίς όμως και να δέχεται την υποκρισία των δήθεν κομμουνιστικών καθεστώτων.

Ποιος ήταν όμως αυτός ο άνθρωπος ; Ο Μαρκόφ πριν φύγει από τη χώρα ήταν ήδη επιτυχημένος. Είχε σπουδάσει χημεία, εργάστηκε ως χημικός μηχανικός και δάσκαλος σε τεχνικό σχολείο. Αργότερα έγινε διάσημος ως συγγραφέας και μάλιστα είχε την ιδιότητα μέλους στην Ένωση Βουλγάρων Συγγραφέων. Οι συλλογές ιστοριών του Το Πορτραίτο του Σωσία μου (1966) και οι Γυναίκες της Βαρσοβίας (1968) εξασφάλισαν την φήμη του στη Βουλγαρία, στην οποία τον θεωρούσαν έναν από τους πιο ταλαντούχους νεαρούς συγγραφείς. Χρειάζεται να σημειωθεί ότι ο Μαρκόφ ήταν ένας νευρικός, ανήσυχος χαρακτήρας, πιθανότατα αν δεν είχε το συγγραφικό ταλέντο και την εξυπνάδα αυτή το καθεστώς να τον είχε κλείσει σε κανένα μπουντρούμι γρηγορότερα ή ακόμα πιο πιθανό να μην το έδινε απλά σημασία. Αλλά επειδή ήταν πραγματικά ταλαντούχος μέχρι και ο ίδιος ο Τόντορ Ζίβκοφ ήθελε να τον χρησιμοποιήσει στην υπηρεσία του καθεστώτος.

Το 1969 ο Μαρκόφ έφυγε για την Μπολόνια της Ιταλίας ,όπου ζούσε ο αδελφός του. Λόγω των προβλημάτων που αντιμετώπιζε με την βουλγαρική κυβέρνηση αποφάσισε να μείνει για λίγο καιρό στο εξωτερικό αλλά σταδιακά αποφάσισε να παραμείνει στην δύση, ειδικά μετά το Σεπτέμβριο του 1971, όταν η βουλγαρική κυβέρνηση αρνήθηκε να ανανεώσει το διαβατήριο του. Ο λόγος για τον οποίο έφυγε ο Μαρκόφ εξαρχής ήταν το κόψιμο ενός θεατρικού του έργου, το οποίο σατίριζε το καθεστώς και αυτή ήταν η σταγόνα με την οποία ξεχείλισε το ποτήρι. Έπειτα από αυτό ο Μαρκόφ μετακόμισε στο Λονδίνο, έμαθε αγγλικά και άρχισε να εργάζεται για το BBC. Αργότερα εργάστηκε για την Deutsche Welle και το Radio Free Europe. Η κριτική, την οποία έκανε ο Μαρκόφ στο κομμουνιστικό καθεστώς και στον Τόντορ Ζίβκοφ προσωπικά ήταν συντριπτική και οξύτατη. Συνεπώς όλα τα έργα του αποσύρθηκαν από τις βιβλιοθήκες και τα βιβλιοπωλεία ενώ απαγορευόταν να αναφέρεται και το όνομα του στα βουλγαρικά ΜΜΕ. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι πολλά από τα θεατρικά του έργα παίχθηκαν στο Λονδίνο και μερικά εκδόθηκαν μετά από τον θάνατο του. Ο ίδιος γράφει στο βιβλίο του ¨Η Αλήθεια που σκότωσε¨

Σήμερα εμείς οι Βούλγαροι είμαστε ένα καλό παράδειγμα για το τι σημαίνει να υπάρχεις κάτω από ένα καπάκι που δεν μπορείς να το σηκώσεις και να πιστεύεις ότι κανείς δεν μπορεί να το σηκώσει…Και τα ατέλειωτα σλόγκαν τα οποία ουρλιάζουν εκατομμύρια μεγάφωνα λένε ότι ο ένας μάχεται για την ευτυχία του άλλου. Κάθε λέξη η οποία ακούγεται κάτω απ’ το καπάκι συνέχεια μεταλλάσσει το νόημα της. Ψέματα και αλήθειες ανταλλάσσονται και αλλάζουν οι αξίες με τη συχνότητα ενός εναλλασσόμενου ρεύματος…Έχουμε δει πως η προσωπικότητα εξαφανίζεται, πως η ατομικότητα καταστρέφεται, πως η πνευματική ζωή ενός ολόκληρου λαού διαφθείρεται για να καταστεί αυτός ο λαός ένα απαθές κοπάδι προβάτων. Έχουμε δει όλες αυτές τις αποδείξεις της μείωσης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, όπου φυσιολογικοί άνθρωποι πρέπει να χειροκροτούν μια ασήμαντη μετριότητα η οποία έχει ανακηρύξει τον εαυτό της ημίθεο και συγκαταβατικά τους χαιρετά από τα ύψη της αστυνομικής επιτήρησης.

Δεν είναι άδικο το γεγονός ότι ο Μαρκόφ θεωρείται ο Βούλγαρος Σολζενίτσιν. Κάτι όμως, το οποίο δεν ξέρει κανείς είναι τι άποψη είχαν ο Σολζενίτσιν και ο Μαρκόφ για τα δυτικά καθεστώτα. Οι πάντες γνωρίζουν τις απόψεις, τις οποίες είχαν για τα καθεστώτα των πατρίδων τους, οι πάντες τους χρησιμοποιούν σαν σύμβολα του αντικομμουνισμού, ακόμη και αυτοί που δεν γνωρίζουν ότι ο Σολζενίτσιν ουσιαστικά ήταν ένας αντιδραστικός, φανατικά ορθόδοξος, φιλομοναρχικός Ρώσος ενώ ο Μαρκόφ ένα ελεύθερο πνεύμα, ένας μποέμ τύπος που δεν μπορούσε να δεχθεί καμία εξουσία ηλιθίων είτε αυτή αυτοαποκαλείται κομμουνιστική είτε δημοκρατική και φιλελεύθερη. Γι’ αυτό αποφάσισα να μεταφράσω μερικά κείμενα του Μαρκόφ και του Σολζενίτσιν, τα οποία απ’ ότι γνωρίζω δεν έχουν μεταφραστεί ακόμα στην Ελλάδα και να παραθέσω τους σχολιασμούς μου και τις σκέψεις μου πάνω σε αυτά. Νομίζω ότι μια τέτοια πράξη θα είναι εποικοδομητική για όλους μας.

Ας θεωρηθεί αυτό το κείμενο μια εισαγωγή στις μεταφράσεις ενός γράμματος του Μαρκόφ και ενός ενδιαφέροντος κειμένου στο οποίο αναφέρεται στον δυτικό κόσμο και στη μανία των κατοίκων των χωρών υπό κομμουνιστικό καθεστώς να θεωρούν τον δυτικό κόσμο παράδοση και στη μετάφραση μιας διάλεξης του Σολζενίτσιν στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Νομίζω πως τα κείμενα αυτά φωτίζουν την πραγματικότητα του κόσμου που ζούμε, διαλύοντας τις αυταπάτες, είτε αυτές θεωρούνται φιλελεύθερες είτε σοσιαλιστικές.

http://www.politicaldoubts.com/

Δημοσίευση: Αυγούστου 26, 2015