O στρίγκλος που έγινε αρνάκι

Έβλεπα προχθές ένα βιντεάκι από μια συνέντευξη. Ο πολιτικός που μιλούσε έλεγε μεταξύ άλλων:

«Δεν πρέπει να φύγουμε από την Ε.Ε. Δεν μπορείς να φύγεις έτσι εύκολα, από τη στιγμή που βρίσκεσαι 34 ακριβώς χρόνια, και η ελληνική οικονομία έχει σήμερα διάρθρωση σύμφωνα με την Ε.Ε. Ούτε από το ευρώ μπορούμε να φύγουμε αυτή τη στιγμή.

Οι γερμανικές αποζημιώσεις είναι πολύ σοβαρό θέμα, [ωστόσο οι Γερμανοί] είχαν δώσει κάποια χρήματα. Και υπάρχει και ένα πρόβλημα λογικό. Σου λέει ο άλλος: Καλά, ρε παιδιά τώρα το θυμηθήκατε, μετά από εβδομήντα χρόνια;

Δεν είπα εγώ να βυθίσουμε τα πλοία [των μεταναστών και προσφύγων]. Προειδοποιητική βολή δεν σημαίνει ότι βαράς στο ψαχνό. Αν βουλιάξει μια βάρκα, δεν θα τους αφήσεις να πνιγούν, θα τους σώσεις. Έχουν πνιγεί, δυστυχώς, παιδιά».

Όταν ο δημοσιογράφος τον ρωτάει για ενέργειες του κόμματός του «που δεν είναι απόλυτα συμβατές με τη δημοκρατία σαν μάχη ιδεών και δημιούργησαν δυσφορία στον κόσμο», απαντάει: «Κοιτάξτε να δείτε, περισσότερο ήταν ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάστηκαν κάποια γεγονότα, παρά τα ίδια τα γεγονότα. Aυτοκριτική οπωσδήποτε έχει γίνει».

***

Το απόσπασμα δεν παρουσιάζει, αφεαυτού, μεγάλο ενδιαφέρον — το αντίθετο μάλλον. Το παραθέτω για να κάνουμε ένα κουίζ: Ποιος πολιτικός τα λέει όλα αυτά; Θα πόνταρα σε διάφορους, από κάμποσα κόμματα, εκτός ενός: της Χρυσής Αυγής. Και όμως, εκείνος που μιλάει είναι ο Νίκος Μιχαλολιάκος, στο Kontra News (28.8.2015). Kαι θα προσθέσει, μάλιστα ότι, όπως έλεγε από καιρό στις εκπομπές του κ. Κουρή, ο οποίος «είχε την ευγένεια (sic), την καλοσύνη (sic) και το δημοκρατικό ήθος (sic sic)» να τον καλεί στο στούντιο, τα επεισόδια στον Άγιο Παντελεήμονα δεν ήταν οργανωμένα από τη Χρυσή Αυγή, απλώς «βρεθήκαμε και εμείς εκεί» — άλλωστε «αυτά δεν προσέφεραν τίποτα στο πρόβλημα το λαθρομεταναστευτικό, το οποίο προσεγγίζουμε πλέον υπεύθυνα, με προτάσεις».

Αμέσως, το χωρίον αποκτά ενδιαφέρον. Ο Μιχαλολιάκος υπέρ του ευρώ, κατά των γερμανικών αποζημιώσεων, υπέρ της διάσωσης προσφύγων, κριτικός για τα Τάγματα Εφόδου στον Άγιο Παντελεήμονα! Τι συμβαίνει; Αν εκπλησσόμαστε, ίσως έχουμε χάσει κάποια επεισόδια.

Κι αυτό γιατί η Χρυσή Αυγή, μετά τον Γενάρη, ακολούθησε μια αρκετά διαφοροποιημένη πορεία στον δημόσιο λόγο της. Άρχισε να εκπέμπει ένα νέο στίγμα που συνέθεταν η αποφυγή των ακροτήτων και των τραμπουκισμών, το μαλάκωμα της κριτικής ειδικά προς την Αριστερά (στις προγραμματικές ήταν πολύ ήπια, σχεδόν υποστηρικτική στην κυβέρνηση), η «σοβαρότητα». Oι δηλώσεις Μιχαλολιάκου συμπυκνώνουν αυτό το νέο κλίμα.

Ασφαλώς, πρόκειται για μια έκφανση του λεγόμενου «διττού λόγου». Όπως έχει δείξει ο Δ. Ψαρράς στο Κρυφό χέρι του Καρατζαφέρη (εκδ. Αλεξάνδρεια), οι ακροδεξιοί ηγέτες, με πρώτο διδάξαντα τον Ζαν Μαρί Λεπέν, αλλιώς μιλάνε στις εσωτερικές συγκεντρώσεις των μελών και αλλιώς στο εθνικό ακροατήριο. Έτσι, και στην περίπτωση Μιχαλολιάκου όλη αυτή η «μετατόπιση» αφορά τις δημόσιες εμφανίσεις· δεν έχουμε λόγους να υποθέσουμε ότι στις συνάξεις τους οι Χρυσαυγίτες σταμάτησαν να χαιρετάνε ναζιστικά ή να μιλάνε για «υπανθρώπους». Βέβαια, και πάλι το φαινόμενο χρήζει ερμηνείας. Ο ίδιος ο Μιχαλολιάκος πριν τρία χρόνια δημοσίως χαιρετούσε ναζιστικά, μιλούσε για τις ξιφολόγχες ακονίζονται στα πεζοδρόμια κλπ. Γιατί αίφνης ημέρεψε;

Ταυτόχρονα, η Χρυσή Αυγή εμφανίζεται συγκρατημένη δημοσκοπικά. Χωρίς να ξέρουμε βέβαια τι θα γίνει στις κάλπες, και ενώ το 5-7% των δημοσκοπήσεων δεν είναι διόλου ασήμαντο, πάντως οι νεοναζί δεν καλπάζουν όπως το 2012-2013. Παράλληλα η δημόσια παρουσία τους είναι κι αυτή σε ύφεση, παρά τις σποραδικές επιδρομές που πραγματοποιούν, ενώ σαφώς επηρεάζουν πολύ λιγότερο την ατζέντα. Πώς εξηγούνται όλα αυτά, μια εποχή μάλιστα που δύο κρίσιμοι παράγοντες (τα κύματα των προσφύγων και η υπογραφή του τρίτου Μνημονίου), θα περιμέναμε να τους έχουν εκτινάξει; Κάποιες πρώτες σκέψεις.

Πρώτον, η ποινική δίωξη. Παρά τα λεγόμενα, ούτε «ηρωοποίησε» ούτε «χαλύβδωσε» τους νεοναζί. Είχε αποτελέσματα στην αντίθετη κατεύθυνση: ανέδειξε την εγκληματική τους δράση, ανάγκασε τα κανάλια να μιλήσουν γι’ αυτήν, απομάκρυνε οπαδούς, απορροφάει μεγάλο μέρος της δράσης των ηγετών, και επέδρασε καθοριστικά στον περιορισμό της δράσης των Ταγμάτων.

Δεύτερον, το ευρύτερο αντιφασιστικό κίνημα, παρά τις αδυναμίες του, κατάφερε να αναδείξει τόσο τον ναζιστικό όσο και τον εγκληματικό χαρακτήρα της Χρυσής Αυγής, στενεύοντας τα όρια δράσης της.

Τρίτον, η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση. Παρότι ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση έκαναν πολύ λίγα στο εν λόγω πεδίο (και αυτό είναι μεγάλη απογοήτευση), συνετέλεσαν με δύο τρόπους, έμμεσα αλλά καταλυτικά. Πρώτον η Ελπίδα που ερχόταν, ήδη από το 2014, όχι μόνο προσανατόλισε ένα κομμάτι της διαμαρτυρίας στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά έδινε τον τόνο. Στο κλίμα αυτό, που έδιωχνε την απόγνωση και τον φόβο, γεννώντας την προσμονή της αλλαγής, οι κραυγές των νεοναζί ξεθώριαζαν. Δεύτερον, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε κυβέρνηση, σε ένα κρίσιμο –και γενικά αλλά και για τη συζήτησή μας ειδικά– θέμα, το προσφυγικό, αλλάξαμε σελίδα. Από τις φωτογραφίες του Σαμαρά στον φράχτη του Έβρου πήγαμε στο ανοιχτό κέντρο του Ελαιώνα, από τους «λαθρομετανάστες» στους πρόσφυγες (και φυσικά η πρόσφατη αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας έχει κομβική σημασία). Κι αυτό μας έδειξε, άλλη μια φορά, από την αντίστροφη τώρα, πόσο καθοριστικό ρόλο παίζει, στην ανάπτυξη της Ακροδεξιάς, αν ο ρατσισμός και η μισαλλοδοξία κυριαρχούν ή όχι στον λόγο και τις πρακτικές του κράτους.

***

Με τα παραπάνω δεν θέλω σε καμιά περίπτωση να πω ότι όλα βαίνουν καλώς. Πέραν του ότι πολλά δεν ξέρουμε (πώς κινείται η Χρυσή Αυγή στις γειτονιές, πώς οργανώνεται, αν δείχνει σημεία ανασυγκρότησης) ουδείς μπορεί να προβλέψει τη συνέχεια, καθώς μάλιστα η ελπίδα απομακρύνεται ταχέως, το πολιτικό σύστημα παραπέει, οι κοινωνικές εντάσεις οξύνονται, τα οικονομικά και κοινωνικά δεινά των Μνημονίων εμπεδώνονται. Άλλωστε τα εξάρια και τα εφτάρια των δημοσκοπήσεων δεν είναι καθόλου μικρά, ειδικά αν σκεφτούμε τα ποσοστά ΠΑΣΟΚ και Ποταμιού (για να μην πούμε των ΑΝΕΛ). Οι δημοσκοπήσεις προσφέρονται, άλλωστε, σε δύο αναγνώσεις. Η μία είναι η ανακοπή της ανόδου που ανέπτυξα παραπάνω, η άλλη της σταθεροποίησης και αντοχής της Χρυσής Αυγής (τη δεύτερη εξηγεί πειστικά η Βασιλική Γεωργιάδου, «Γιατί δεν υποχωρούν τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής», metarithmisi.gr, 10.9.2015). Νομίζω ισχύουν αμφότερες.

Πολλές σκέψεις, και ακόμα περισσότερες αμφιβολίες. Για ένα όμως είμαι σίγουρος: ο αντιφασιστικός αγώνας πρέπει να συνεχιστεί αμείωτος. Εδώ η υποβάθμιση ή και απουσία του θέματος Χρυσή Αυγή από τον προεκλογικό στίβο (αν εξαιρέσουμε το ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ) είναι ανησυχητική. Όπως και το μάλλον υποτονικό κλίμα στο οποίο πλησιάζει η επέτειος της δολοφονίας Φύσσα.

Ο αντιφασιστικός αγώνας δεν μπορεί παρά να είναι προτεραιότητα το επόμενο διάστημα. Όχι μόνο, επειδή, όπως ακούμε συχνά, η ένταση της κρίσης θα δυναμώσει τη Χ.Α., η οποία θα συνεχίσει να ψαρεύει στα θολά νερά του αντιμνημονίου. Αλά για έναν ακόμα πιο σημαντικό λόγο: δεν μπορούμε (ως αριστεροί, ως δημοκράτες, αλλά και απλώς ως τίμιοι άνθρωποι) να κοιμόμαστε ήσυχοι όσο τους νεοναζί τους ψηφίζουν χιλιάδες, όσο κατεβάζουν συνδυασμούς σε όλη τη χώρα, εμφανίζονται στην τηλεόραση κλπ. Αυτοτελώς.

Καθήκοντα λοιπόν! Η δίκη, που συνεχίζεται αύριο, είναι αποφασιστικής σημασίας. Όπως έχει ειπωθεί πολλές φορές, δεν θα «πάει» από μόνη της. Λόγω πολλών παραγόντων (της διάρκειάς της, της παρελκυστικής τακτικής της Χ.Α., της απουσίας των ηγετικών στελεχών της) κινδυνεύει να διεξαχθεί εν μέσω γενικής αδιαφορίας. Το αντιφασιστικό κίνημα πρέπει να αναδεικνύει τη σημασία της, να την κρατάει στην επικαιρότητα, να φανερώνει την πολιτική της σημασία. Αδιαλείπτως και με ψυχή.
Πηγή: https://enthemata.wordpress.com/2015/09/13/stratis-5/

Δημοσίευση: Σεπτεμβρίου 20, 2015