Ευχή για το 2016: Να κρατηθούμε όρθιοι

Το 2015 ήταν η πυκνότερη χρονιά στη μνημονιακή ιστορία του τόπου. Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία τον Ιανουάριο έδωσε - για πρώτη φορά την τελευταία πενταετία - βαθιά ανάσα αισιοδοξίας σε εκατομμύρια Έλληνες και Ευρωπαίους. Η επτάμηνη διαπραγμάτευση ήταν μια πρωτόγνωρη διαδικασία για όσους την έζησαν από μέσα, ένας συνεχής αγώνας για τα αυτονόητα. Για την υπερηφάνεια, την αξιοπρέπεια, την αλλαγή πλεύσης σε ένα πλοίο που βυθιζόταν με μαθηματική ακρίβεια.

Το δημοψήφισμα κορύφωσε τον ενθουσιασμό των πολιτών και τους έκανε συμμέτοχους μιας τιτάνιας προσπάθειας. Η εικόνα της πλατείας Συντάγματος, της Φιλελλήνων, των στενών πίσω από την Ερμού μέχρι την πλατεία στο Μοναστηράκι, και από την άλλη πλευρά από την Αμαλίας μέχρι χαμηλά στην Ομήρου θα μείνει για πάντα χαραγμένη στη μνήμη μας. Όπως θα μείνει και η 17ωρη διαπραγμάτευση της 12ης Ιουλίου και η ανακοίνωση της «ήττας» την επομένη. Οι εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου ήταν διαφορετικά νοηματοδοτημένες, με ποικίλα χαρακτηριστικά εσωτερικής πολιτικής σύγκρουσης. Και σε αυτή την περίπτωση ο ΣΥΡΙΖΑ έπεισε την κοινωνία πως μπορεί να εφαρμόσει το μνημόνιο διατηρώντας το μίνιμουμ των αντιστάσεων ασφαλείας για τα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα. Ακόμα όμως και αυτός ο δρόμος για την εφαρμογή αυτών των ελάχιστων μέτρων προστασίας και κοινωνικής δικαιοσύνης, του «παράλληλου προγράμματος», περνά μέσα από τις συμπληγάδες του άτεγκτου μηχανισμού των πολιτικών λιτότητας.

Από την άλλη, είναι θλιβερό πως κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν πείθει με τη στάση του. Οι εκλογές στη Νέα Δημοκρατία δεν θα προσφέρουν τίποτα περισσότερο από μια πρόσκαιρη συσπείρωση των ψηφοφόρων της μετά από μεγάλο διάστημα εσωκομματικού αλληλοσπαραγμού. Το ΠΑΣΟΚ συνεχίζει να μην μαθαίνει από τα τεράστια λάθη του, κρατώντας ψηλά τη σημαία του λαϊκισμού. Το Ποτάμι μοιάζει χαμένο στο διάστημα, χωρίς πυξίδα, ενώ η Ένωση Κεντρώων παίζει καλά τον μπαλαντέρ. Με άλλα λόγια, η αντιπολίτευση δεν προσφέρει απολύτως τίποτα στην κοινωνία, στο δημόσιο διάλογο, και συνολικά στον τόπο.

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση είναι εγκλωβισμένη από τους δανειστές. Οι δανειστές δεν αντιλαμβάνονται τις αντοχές της κοινωνίας γιατί πολύ απλά βλέπουν στα μάτια των μελών της κυβέρνησης αναλώσιμες προσωπικότητες που προσπαθούν να χαλιναγωγούν κάθε μέρα με μεγαλύτερη ένταση. Οι δανειστές είναι σίγουροι ότι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο η κυβέρνηση αυτή θα αντικατασταθεί από μία άλλη, και από μία άλλη, και από μία άλλη. Παράλληλα αντιλαμβάνονται την κούραση, πνευματική κυρίως, της ελληνικής κοινωνίας και πιέζουν ακόμη περισσότερο για να πετύχουν αυτό ακριβώς που θέλουν: έναν λαό ευνουχισμένο και μια νέα γενιά χωρίς ιδανικά και αξίες, με μόνο στόχο την επιβίωση σε συνθήκες εξαθλίωσης.

Είναι αδύνατον μέσα σε λίγες γραμμές να περιγράψουμε όλα όσα θα θέλαμε να περιγράψουμε, γιατί η ανάλυση και η συμπερίληψη όλων των διαφορετικών παραγόντων που μπαίνουν στην εξίσωση απαιτούν πολύ χρόνο, πολλές σελίδες, και κυρίως απόλυτη ψυχραιμία. Απόλυτη ψυχραιμία που δεν θα βρούμε πλήρη και ολοκληρωμένη ούτε το 2016.

Η πορεία βέβαια των πραγμάτων μέχρι τώρα μας οδηγεί σε κάποιες βασικές διαπιστώσεις:

Πρώτον, ο ΣΥΡΙΖΑ μάχεται και θα συνεχίζει να μάχεται για τις ιδέες που πρεσβεύει. Δεν κατάφερε να εκπληρώσει το όραμά του άμεσα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα παραδώσει τα όπλα. Κάθε άλλο. Έχει χαθεί μια πολύ μεγάλη μάχη, αλλά ο πόλεμος συνεχίζεται. Τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωζώνη.
Δεύτερον, οι δανειστές είναι φανερό πως δεν συνεπικουρούν την κυβέρνηση στην εφαρμογή του προγράμματος, ακόμα και στα πιο απλά και στοιχειώδη, αλλά αντίθετα θέλουν να της βάζουν συνεχώς εμπόδια και να την φθείρουν. Και όλα αυτά χωρίς και οι ίδιοι να έχουν πλάνο για την επόμενη μέρα στην Ελλάδα.
Τρίτον, πρέπει εμείς οι ίδιοι ως πολίτες να αντιληφθούμε πως η ζωή δεν τελειώνει με το ευρώ ή μετά το ευρώ. Για να γίνει αυτό, πρέπει επιτέλους να ξεκινήσει ένας ευρύς και επίπονος διάλογος (που θα έπρεπε να έχει ξεκινήσει ήδη από το 2011) για το νόμισμα, την παραγωγική ανασυγκρότηση και τον προσανατολισμό της οικονομίας, τις συμμαχίες της χώρας στο εξωτερικό.
Τέταρτον, οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή μας απαιτούν σταθερή στρατηγική προσήλωση στον στόχο της πολυμερούς διπλωματίας. Αυτό το έχει αντιληφθεί πλήρως η κυβέρνηση, από την πρώτη κιόλας ημέρα. Και είναι ακριβώς αυτό το σημείο που πρέπει να συνεχίσει να καλλιεργεί, προκειμένου να είναι όσο το δυνατόν καλύτερα προετοιμασμένη και εξοπλισμένη για τα μελλούμενα – από το Κυπριακό, την Τουρκία, την τρομοκρατία, την ενεργειακή ασφάλεια, το μεταναστευτικό.
Το 2016 αναμένεται να είναι μια ακόμη δύσκολη χρονιά. Οι πολύ σημαντικές εμπειρίες όμως που αποκομίσαμε από το 2015 καλό είναι να αποτελέσουν βάση, συλλογικά και ατομικά, για να αντέξουμε τους κραδασμούς, για να κρατηθούμε όρθιοι μέσα σε ένα ιδιαίτερα ασταθές, ευάλωτο και εξαντλητικό περιβάλλον.

*Ο Δημήτρης Ραπίδης είναι πολιτικός αναλυτής και επικοινωνιολόγος. Twitter: @rapidis

http://www.toportal.gr/?i=toportal.el.politikh&id=9357#sthash.ljtT8b1y.dpuf

Δημοσίευση: Δεκεμβρίου 25, 2015