Το deal της ντροπής

Λένε ότι ο δρόμος για την Κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις. Πρέπει να έχουν δίκιο, αν κρίνουμε από το πώς η εγχώρια «άρχουσα τάξη» εξώθησε τα πράγματα σε μία πολιτική συμφωνία κορυφής, η οποία, όμως, ήταν αρχής εξαρχής καταδικασμένη να αποτύχει. Κι αυτό επειδή ουδέποτε έχει πετύχει στο παρελθόν κάτι που επιχειρήθηκε να εφαρμοστεί με βίαιο τρόπο από πάνω προς τα κάτω…

Κακώς λέγεται ότι υπήρξε ένα πολιτικό deal που στη συνέχεια απέκτησε και οπαδούς στον οικονομικό χώρο. Η αλήθεια, σύμφωνα με τις δικές μας πληροφορίες, είναι τελείως διαφορετική. Εκπρόσωποι της μεγαλοαστικής τάξης πίστεψαν ότι θα μπορούσαν να επανατοποθετήσουν τις διαχωριστικές γραμμές στην πολιτική σκακιέρα για να αποτρέψουν την πλήρη κατάρρευση των πάντων. Αναζήτησαν, λοιπόν, το 2012 μία νέα δεξιά και μία νέα αριστερά, επιχειρώντας ταυτόχρονα να αλλάξουν και τους συσχετισμούς στο οικονομικό πεδίο…

Aπό τον Θανάση Μαυρίδη*

Ήταν τότε που έκριναν ότι το παλιό ΠΑΣΟΚ και η παλιά Ν.Δ. είχαν «τελειώσει». Ότι θα εφάρμοζαν τα μνημόνια, θα έπαιρναν πάνω τους το πολιτικό κόστος από την πολιτική τους και ότι στη συνέχεια θα μπορούσε να κυριαρχήσει το νέο πολιτικό σκηνικό που θα έστηναν. Ο Αλέξης Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ από τη μία και οι πρώην συνεργάτες του Κώστα Καραμανλή από την άλλη ήταν μία καλή στόχευση, τουλάχιστον όπως οι ίδιοι την έβλεπαν. Ορισμένοι ταυτίζουν απόλυτα τον Κώστα Καραμανλή με τους συνεργάτες του. Κάνουν λάθος! Ασφαλώς και ήταν ενήμερος. Αλλά όχι και σύμφωνος στο 100%. Πάντα κρατούσε την τελευταία κίνηση για τον εαυτό του!

Το 1981 ο επιχειρηματικός κόσμος πίστεψε ότι το ΠΑΣΟΚ θα κρατικοποιούσε τις περιουσίες τους. Η «διαμάχη» έληξε με την «επέμβαση» των γερόντων, οι οποίοι πρόσφεραν στον Ανδρέα Παπανδρέου το άλλοθι που ζητούσε ο τελευταίος για να αλλάξει την εικόνα που είχε διαμορφωθεί στις μεσαίες και ανώτερες εισοδηματικά τάξεις. Η επόμενη ημέρα ήθελε και τη δική τους… συναίνεση. Ή αλλιώς, η δεξιά θα έπρεπε να χάσει τα φυσικά της ερείσματα.

Το 2012 ο Αλέξης Τσίπρας διάβαζε και ξαναδιάβαζε τα έργα και τις ημέρες του Ανδρέα Παπανδρέου και οι διάδοχοι των γερόντων είχαν τη φαντασίωση ότι μπορούσαν να μοιάσουν στους πατεράδες τους. Έτσι άρχισε να προετοιμάζεται η περίφημη εκείνη επίσκεψη του κ. Τσίπρα –αργότερα– στα γραφεία του ΣΕΒ. Η οποία έγινε δίχως ο επιχειρηματικός κόσμος να θέσει «αιτήματα» και «κόκκινες γραμμές». Και στο σημείο αυτό υπάρχουν οι όποιες ενστάσεις κι όχι στην επίσκεψη αυτή καθαυτή.

Ανάμεσα σε όλα αυτά που συνέβησαν τις περίεργες εκείνες ημέρες, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και ένα ακόμη στοιχείο! Η αίσθηση της αδικίας που είχε δημιουργηθεί σε ένα μεγάλο κομμάτι του επιχειρηματικού κόσμου! Η λογική των «εθνικών πρωταθλητών» είχε κυριαρχήσει τα προηγούμενα χρόνια. Η κρίση, όμως, είχε αλλάξει τους συσχετισμούς. Οι άλλοτε παντοδύναμοι πρωταθλητές, λοιπόν, είδαν μία καλή πιθανότητα να μπορέσουν να επιστρέψουν στο προσκήνιο. Πώς; Λεφτά δεν θα έβαζαν! Δεν είχαν μάθει ποτέ να βάζουν λεφτά σε δουλειές. Είχαν συνηθίσει μόνο να παίρνουν. Ο δρόμος, λοιπόν, ήταν ο ίδιος με εκείνον που είχαν ακολουθήσει στο παρελθόν: Τον έλεγχο των πολιτικών εξελίξεων! Άλλωστε, δεν αλλάζεις μία πετυχημένη συνταγή. Αυτός ήταν ο τρόπος που στο παρελθόν κέρδιζαν τις επιχειρηματικές μάχες. Αυτό τον τρόπο γνώριζαν, αυτόν θα ακολουθούσαν και πάλι.

Μία μερίδα ολιγαρχών πίστευε ότι στο προηγούμενο χρονικό διάστημα οι ανταγωνιστές τους κέρδισαν σε βάρος τους περισσότερα απ’ όσα «δικαιούνταν»! Κυρίως στον χώρο της ενέργειας. Αλλά και στον χώρο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, στο σημείο που συναντούνται τα οικονομικά συμφέροντα με την πολιτική εξουσία. Το βασικότερο, όμως, είναι ότι δεν πίστευαν ότι το τραπεζικό σύστημα θα μπορούσε να αντέξει. Προέβλεπαν την κατάρρευση και πίστεψαν ότι θα επιτελούσαν εθνικό έργο αν ήσαν έτοιμοι για την επόμενη ημέρα. Τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά.

Η βασική ιδέα ήταν απλή: Ενίσχυσαν το αντιμνημονιακό μέτωπο, ενώ την ίδια στιγμή παρατηρούσαν στωικά τις προσπάθειες της κυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου να παραμείνει η χώρα στη ζώνη του ευρώ. Μία πολιτική win – win. Αν η κυβέρνηση τα κατάφερνε, όλα θα ήταν καλά. Αν αποτύχαινε, θα προετοίμαζαν την επόμενη ημέρα…

Κάποιοι θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι δεν έχουμε να κάνουμε με κάτι περισσότερο από τη γνωστή πολιτική Μποδοσάκη: Με το γκουβέρνο! Έχουν δίκιο! Οι παλαιότεροι των βιομηχάνων, άλλωστε, είχαν πάντοτε μία τέτοια αντίληψη. Με αυτόν τον τρόπο οι επιχειρήσεις τους επιβίωσαν επί τόσες δεκαετίες. Τον ίδιο δρόμο θα ακολουθούσαν και τώρα. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν η επόμενη κυβέρνηση, θα έπρεπε να τα έχουν καλά με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Το deal της ντροπής δεν είναι αυτό που φαντάζονται πολλοί και αφορά τις πολιτικές εξελίξεις. Αλλά η συμπεριφορά μιας μεγαλοαστικής τάξης που δεν έχει πραγματική συνείδηση του ιστορικού της ρόλου και των υποχρεώσεών της. Μία ομάδα φυλάρχων που κινείται με αποκλειστικό γνώμονα τα στενά συμφέροντα της κάθε ομάδας που εκπροσωπεί. Ο επιχειρηματικός κόσμος έχει τεράστιες ευθύνες. Θα μπορούσε να επιβάλλει ένα new deal στις όποιες κυβερνήσεις. Να απαιτήσει να μπουν κανόνες και να επένδυε στη χώρα, αντί να αφήσει τα πράγματα να εξελιχτούν και να βγάλει τα χρήματά του στο εξωτερικό! Όσους κινήθηκαν προς αυτήν την κατεύθυνση τους χαρακτήρισαν «λόμπι της δραχμής». Η τρόικα ζήτησε να κτυπηθούν αυτά τα οργανωμένα συμφέροντα και να δώσουν εξηγήσεις για τις σχέσεις που είχαν αναπτύξει στο παρελθόν με το κράτος. Τελικά, όμως, τα συμφέροντα αυτά αποδείχτηκαν πολύ ισχυρά. Και σήμερα είναι ακόμη περισσότερο…

Ο ατυχής ρόλος των Γερμανών και το σχέδιο για δραχμή και Οικουμενική!


Ο ακριβής τίτλος θα έπρεπε να είναι “ο ατυχής ρόλος των Γερμανών και το σχέδιο για δραχμή και Οικουμενική”.

Πολύς κόσμος πιστεύει ότι το σχέδιο Σόιμπλε για την “προσωρινή” έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ προέκυψε με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Είναι λάθος! Η αλήθεια είναι ότι υπήρχε στο τραπέζι από την πρώτη στιγμή. Απλά ο κ. Βαρουφάκης διευκόλυνε τον κ. Σόιμπλε…

Η κυρία Μέρκελ είναι ένας άνθρωπος που λατρεύει την Ελλάδα, όπως άλλωστε και η πλειοψηφία των Γερμανών που μεγάλωσαν με τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς. Είναι μεγάλο λάθος να της χρεώνουμε σε προσωπικό επίπεδο “ανθελληνικά αισθήματα”. Οι προσωπικές της παρεμβάσεις έσωσαν σε πολλές περιπτώσεις την κατάσταση και μάλιστα κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες.

Από την άλλη πλευρά οι Γερμανοί είναι πρακτικοί άνθρωποι! Είχαν έτοιμο ένα plan B, το οποίο δεν ήταν άλλο από εκείνο που έγινε γνωστό ως σχέδιο Σόιμπλε. Εκείνο που δεν έχει γίνει αντιληπτό στην ελληνική κοινή γνώμη είναι ότι θα ήταν απίθανο να μην υπάρχει ένα τέτοιο σχέδιο. Δεν θα μιλάγαμε για Γερμανούς αλλά για Έλληνες. Επίσης, ξεχνάμε ότι και οι Γερμανοί πολιτικοί έχουν το ίδιο ακριβώς πρόβλημα με τους Έλληνες πολιτικούς! Έχουν να δώσουν λόγο στους ψηφοφόρους τους. Η διαφορά των Γερμανών και των Ελλήνων ψηφοφόρων είναι ότι οι πρώτοι ενδιαφέρονται για το που πάνε οι φόροι τους.

Ξεκαθαρίσαμε, λοιπόν, ότι plan B υπήρχε από την πρώτη στιγμή κι ότι τέθηκε σε γνώση όλων των ελληνικών κυβερνήσεων. Δεν το προκάλεσε η πολιτική Βαρουφάκη. Ο υπουργός – star απλά διευκόλυνε εκείνους που θα ήθελαν το plan B να γίνει plan A. Οι κύκλοι αυτοί πιστεύουν περισσότερο σε μία πιο μικρή Ευρώπη, με την Γερμανία και τους βόρειους συμμάχους της στο κέντρο και τους υπόλοιπους στοιχισμένους σε ομόκεντρους κύκλους. Είναι σχεδόν απίθανο να μην το γνώριζε αυτό ο κ. Βαρουφάκης. Αλλά αυτή είναι μία άλλη συζήτηση.

Οι Γερμανοί ξεκίνησαν όλη την προσπάθεια “διάσωσης” της Ελλάδας με τις καλύτερες των προθέσεων και δεν υπήρχε λόγος να συμβαίνει κάτι διαφορετικό. Το πρόβλημα είναι ότι δεν είχαν σχέση με την ελληνική πραγματικότητα. Αντιμετώπισαν την κατάσταση με πρωτοφανή επιπολαιότητα, λες και είχαν να κάνουν με μία γερμανική επαρχία. Ο βαθμός ενημέρωσής τους για τα ελληνικά πράγματα ήταν πλημμελής κι αυτό σε συνδυασμό με την υπεροψία που επέδειξαν στελέχη τους είχε ως αποτέλεσμα να πάρει η υπόθεση τον λάθος δρόμο από την πρώτη στιγμή. Στην συνέχεια κατανόησαν πολύ καλά την αξία της αναγνώρισης εδάφους πριν την επιχειρησιακή δράση, αλλά πλέον ήταν αργά! Σήμερα οι Γερμανοί είναι τόσο καλά οργανωμένοι που γνωρίζουν περισσότερα από Έλληνες πολιτικούς για πολλούς τομείς της ελληνικής οικονομικής και πολιτικής ζωής. Σήμερα, όμως! Όχι τότε!

Έδειξαν, λοιπόν, υπερβολική εμπιστοσύνη στο ελληνικό πολιτικό σύστημα. Δεν απαίτησαν τις μεταρρυθμίσεις, επειδή δεν κατανόησαν τον μέγεθος του προβλήματος και την έκταση της διαφθοράς.

Κι εδώ βρισκότανε ένα πραγματικά ευαίσθητο σημείο! Η διαφθορά στον δημόσιο τομέα δεν προήλθε από παρθενογένεση. Κάποιος αύξανε το υπόλοιπο των τραπεζικών του λογαριασμών στην Ελβετία. Πράγματι! Αλλά για να συμβεί αυτό κάποιος άλλος ήταν ο καταθέτης! Οι γερμανικές εταιρείες είχαν ολόκληρη στρατηγική πάνω σε αυτό το θέμα κι όχι μόνο για την Ελλάδα. Έμοιαζε υποκριτικό (και ήταν) να ζητούν “κάθαρση”, όταν ευθύνονται για τα όσα έχουν συμβεί στην χώρα σε αυτόν ειδικά τον τομέα τα τελευταία σαράντα χρόνια. Κι ενώ ζήτησαν κάποια στιγμή το 2012 να τελειώνει η χώρα με τους ολιγάρχες και τις βαρονίες, στο τέλος αναγκάστηκαν να υπαναχωρήσουν. Στο σημείο αυτό σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι πιέσεις από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, καθώς στηρίχτηκαν με νύχια και με δόντια κάποιοι ολιγάρχες. Κάθαρση α λα καρτ δεν μπορούσε πλέον να γίνει από την στιγμή που κάποιοι θα τύχαιναν προστασίας.

Από εκεί και πέρα οι Γερμανοί ακολούθησαν μία πολιτική που είχε το εξής αξίωμα: Είμαστε με όποιον σώσει την χώρα. Κι αυτό το έλεγαν με βαθιά την πεποίθηση ότι η χώρα αυτή τελικά δεν σώζεται με τίποτα ή τουλάχιστον όχι με τον τρόπο που οι ίδιοι φανταζόντουσαν στην αρχή.

Σε αντίθεση, επίσης, με ό,τι φαντάζονται διάφοροι πολιτικοί στην Ελλάδα, ότι δήθεν η Γερμανία δεν θα αντέξει μία έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, η αλήθεια είναι ότι δεν αντέχει μία Ελλάδα που θυμίζει έντονα Αφγανιστάν. Μία χώρα που να αποτελεί μόνιμη απειλή επειδή στερείται θεσμών. Οι Γερμανοί, λοιπόν, έχουν πάψει να θέλουν να σώσουν την χώρα. Τους είναι αρκετό να μας βοηθήσουν (όπως το βλέπουν) σε μία ομαλή πορεία “εξόδου”, εφόσον δεν θέλουμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό.

Μία τελευταία προσπάθεια θεώρησαν ότι θα μπορούσε να είναι μία Οικουμενική, με την συμμετοχή τεχνοκρατών και με επικεφαλής κάποιον σημαντικό δικαστικό. Ήταν μία “συστημική” πρόταση που έπεσε στο τραπέζι από τους οικονομικούς εκείνους παράγοντες που είχαν σκεφτεί την μετάβαση στην νέα εποχή. Η Οικουμενική θα αναλάμβανε να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά και θα έπαιρνε όλο το πολιτικό κόστος της εφαρμογής των μνημονίων. Αν τα κατάφερνε θα έπαιρνε τα εύσημα και στην συνέχεια θα αποχωρούσε για να αναλάβουν πλέον οι πολιτικοί. Αν αποτύγχανε θα αποχωρούσαν και πάλι. Με μία διαφορά! Θα ήμασταν ήδη στο διπλό νόμισμα, δηλαδή στην δραχμή. Μία σχέση και πάλι win – win. Την επόμενη ημέρα θα υπήρχε μία νέα κεντροδεξιά και μία νέα κεντροαριστερά για να εναλλάσσονται στην εξουσία. Αυτό ήταν το ζητούμενο και οι Γερμανοί είχαν πλέον δεχτεί την μοίρα της χώρας. Στο κάτω – κάτω της γραφής έχουν και σπουδαιότερα πράγματα για να ασχοληθούν. Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουμε στην Ελλάδα, οι Γερμανοί δεν θα προσπαθήσουν ιδιαίτερα στο μέλλον για να μας “σώσουν”. Τους είναι αρκετό ότι διαθέτουν plan Β.

*Ο Θανάσης Μαυρίδης είναι ο ιδρυτής του Liberal.gr

thanasis.mavridis@liberal.gr

Δημοσίευση: Ιανουαρίου 15, 2016