Η παραδημοσιογραφία δίπλα μας - Η υπόθεση Μαυρίκου & Σία και οι σκελετοί της μιντιακής ντουλάπας

Το όνομα του Παναγιώτη Μαυρίκου το γνώριζαν σχεδόν όλοι στη δημοσιογραφική πιάτσα. Σε κάποιον άσχετο, εξωτερικό παρατηρητή, ίσως να φαινόταν δυσανάλογη η οικονομική επιφάνεια του εκδότη σε σχέση με την κυκλοφορία κυρίως των εντύπων, τα οποία κατείχε. Πλην όμως, οι αποκαλύψεις αναφορικά με το κύκλωμα, το οποίο είχε στηθεί, για να αποσπά πακτωλό διαφήμισης με εκβιαστικές μεθόδους από ΔΕΚΟ και μεγάλες επιχειρήσεις, αντανακλά απολύτως αυτό που όλη η πιάτσα συζητά off the record. Ακόμα και σήμερα, μετά από έξι χρόνια εφαρμογής μνημονιακών πολιτικών, η υπόθεση της ομάδας Μαυρίκος&Σία αποτελεί «καθρέφτη» για την εν Ελλάδι άσκηση της δημοσιογραφίας, η οποία σε πολλές περιπτώσεις ρέπει κανονικά προς την παραδημοσιογραφία.

Γράφει ο Γιώργος Ευγενίδης

Η δικογραφία για την υπόθεση της εγκληματικής οργάνωσης που απομυζούσε με εκβιαστικές μεθόδους μεγάλα διαφημιστικά ποσά για εφημερίδες και sites είναι μεν αποκαλυπτική για τον τρόπο που οι εμπλεκόμενοι δρούσαν, πλην όμως δεν προκαλεί έκπληξη σε όσους γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις στο ελληνικό μιντιακό στερέωμα.

Στην υπόθεση φαίνεται πως υπάρχουν δύο κεντρικοί παίχτες: ο ένας είναι ο Τάκης Μαυρίκος, ο οποίος κατέχει εφημερίδες (οι εφημερίδες, ακόμα και στην εποχή της ψηφιακής δημοσιογραφίας εξακολουθούν να τροφοδοτούν τις ιστοσελίδες και η επιρροή τους στο πολιτικό-μιντιακό στερέωμα είναι μεγαλύτερη της κυκλοφορίας τους και άρα της κοινωνικής τους επιρροής). Ο άλλος είναι ο Τάκης Μουσσάς, πολύπειρος πολιτικός συντάκτης και υπεύθυνος του γραφείου Τύπου της Attica Bank (η τράπεζα ισχυρίζεται πως η σύμβασή του έληξε στις 19/2 και δεν ανανεώθηκε). Ο δε κ. Μουσσάς φαίνεται πως έχει και τον επιπλέον συντονιστικό ρόλο να μοιράζει «σπόρια» από διαφήμιση και σε «φίλους», ιδιόκτητες κυρίως sites, αλλά και περιοδικών. Απλώς, στην προκειμένη περίπτωση την «πάτησαν». Διότι, μετά από αρκετούς εκβιασμούς, τους οποίους οι αστυνομικοί της ασφάλειας βρίσκονται στη διαδικασία να προσδιορίσουν (σε αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να βοηθήσει μια ατζέντα που βρέθηκε στα γραφεία του κ. Μαυρίκου, όπου αναγράφονται αναλυτικά ποσά), έπεσαν στην περίπτωση της Α.Κ., υπεύθυνης του γραφείου Τύπου της ΕΥΔΑΠ, η οποία απευθύνθηκε στις αρχές. Άλλωστε, είναι γνωστά αυτά τα πράγματα: τα λεφτά φέρνουν περισσότερα λεφτά, τα περισσότερα λεφτά μεγαλύτερη επιθυμία και η μεγαλύτερη επιθυμία, λιγότερη προσοχή.

Όλα τα ανωτέρω μοιάζουν σαν να είναι βγαλμένα από κάποιο μυθιστόρημα, αλλά, εν πολλοίς, είναι ο τρόπος που η παραδημοσιογραφία λειτουργεί, πολλές φορές υποκαθιστώντας την κανονική δημοσιογραφία, στην Ελλάδα. Τα Μνημόνια έφεραν μείωση του ΑΕΠ και περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, αλλά δεν μείωσαν τους παράγοντες. Απλώς, ορισμένοι παράγοντες «τσαλακώθηκαν» λίγο από την κρίση, εξακολουθούν όμως να φρονούν πως ελέγχουν απολύτως τα πράγματα από την καρέκλα μιας καφετέριας στο Κολωνάκι. Επενδύουν στο ότι η δυσφήμηση είναι πάντα δυσφήμηση, ακόμα και αν ξεκινά από μέσα χαμηλής αναγνωσιμότητας. Όλο και κάποιος θα τα διαβάσει, όλο και κάποιος θα «τσιμπήσει» το δημοσίευμα, όλο και κάποιος θα κάνει αναπαραγωγή από το blog ή το site του και θα γίνει ο σχετικός ντόρος. Μάλιστα, ορισμένα τηλέφωνα σε φίλους του παράγοντα μπορούν να διευκολύνουν πολύ τη διάδοση αυτού που ο παράγοντας θέλει να περάσει. Εκτός, αν πληρωθεί. Αν πληρωθεί, το στόμα κλείνει. Προσωρινά όμως, μέχρι την επόμενη φορά που θα έχει ανάγκη από χρήματα. Και τότε θα επανέλθει ζητώντας τα ίδια και επιστρατεύοντας τα ίδια μέσα.


Όλες οι παθογένειες αυτές μεταφέρθηκαν και στο ίντερνετ. Εμφανίζονταν από το πουθενά ιστοσελίδες που, χωρίς υπογραφές, χωρίς στοιχεία επαφής, έπαιρναν διαφήμιση από ΔΕΚΟ, οργανισμούς και μεγάλες επιχειρήσεις. Και απορούσε κανείς, εύλογα, «πώς;». «Έτσι», είναι η απάντηση, αν κοιτάξει κανείς, έστω διαγώνια, τη δικογραφία της νέας εγκληματικής οργάνωσης. Και μπορεί στο διαδίκτυο να υπάρχουν και αρκετά νοικοκυρεμένα μαγαζιά, τα οποία πληρώνουν στην ώρα τους και σέβονται τους εργαζομένους τους, αλλά δεν είναι όλα έτσι. Και είναι αρκετά και τα μαγαζιά-φάντασμα που υπάρχουν μόνο για να απορροφούν διαφήμιση, την οποία φυσικά κάποιος εν γνώσει του δίνει.

Η παραδημοσιογραφία αυτού του είδους που ασκούσαν, όχι εν κρυπτώ, οι Μαυρίκος και Σία είναι δυστυχώς ο καθρέφτης μας σε πολλές περιπτώσεις. Και όχι γιατί είμαστε όλοι ίδιοι, αλλά διότι αυτοί οι άνθρωποι παρασιτούσαν και παρασιτούν (μην νομίζετε πως εξαφανίστηκαν) δίπλα μας, καμωμένοι τάχα τους κήνσορες της δημοσιογραφίας και της διαφάνειας, την ώρα που κατά τεκμήριο κοιτούν την τσέπη τους και μόνο και μάλιστα όχι πάντα με τόσο νόμιμο τρόπο. Οι άνθρωποι αυτοί δεν ήταν μια εξαίρεση. Δυστυχώς, το πλέγμα είναι πολύ ευρύτερο και πιο σύνθετο και δεν θα εξαφανιστεί ως δια μαγείας.

Άλλωστε, η μιντιακή ντουλάπα της Ελλάδας έχει πολλούς σκελετούς. Το κύκλωμα Μαυρίκου&Σία και ο τρόπος δράσης του μπορεί να μην είναι υποχρεωτικά η κορυφή του παγόβουνου, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι ολόκληρο το παγόβουνο.

Υ.Γ.
Η κυβέρνηση ετοιμάζεται, κατά τις πληροφορίες, να ρυθμίσει και την αγορά του ίντερνετ, σε ό,τι αφορά την κρατική διαφήμιση, δημιουργώντας ένα μητρώο sites, τα οποία, τηρώντας συγκεκριμένες προϋποθέσεις, θα έχουν δικαίωμα σε αυτή. Η αναφορά της κυβερνητικής εκπροσώπου Όλγας Γεροβασίλη στην υπόθεση, κατά τη διάρκεια του briefing, δεν προκάλεσε εντύπωση, λόγω της σοβαρότητας και του εύρους της υπόθεσης. Ας μην διανοηθεί όμως η κυβέρνηση να το χρησιμοποιήσει ως πάτημα για να ποδηγετήσει, επί του περιεχομένου, την αγορά του internet, ιδίως για να «κόψει» όποιον της ασκεί κριτική. Είναι άλλο πράγμα τα sites-φαντάσματα από απομυζούν τεράστια διαφημιστικά ποσά και άλλο πράγμα ειδησεογραφικά sites που με όνομα και επώνυμο ασκούν κριτική στις επιλογές της εξουσίας-άρα και της κυβέρνησης.

Δημοσίευση: Φεβρουαρίου 25, 2016