"Τί είναι σοσιαλισμός, μπαμπά;"

Ο Bret Stephens… εξηγεί στον γιο του το όραμα της χαμένης επανάστασης που οδήγησε στην σημερινή τραγωδία της Βενεζουέλας και τους κινδύνους για τις ΗΠΑ.

Ο Νώε, 10χρονος γιος μου, διάβαζε πάνω από τον ώμο μου στο Ίντερνετ μια έντονη ιστορία για την κατάσταση της Υγείας στη Βενεζουέλα, στους New York Times της Κυριακής. Βλέπαμε εικόνες από βρώμικα χειρουργεία, σπασμένες θερμοκοιτίδες και απελπισμένους ασθενείς που βρίσκονται σε λίμνες αίματος και πεθαίνουν λόγω έλλειψης των βασικών, όπως τα αντιβιοτικά. "Μπαμπά, γιατί είναι έτσι τα νοσοκομεία;" "Σοσιαλισμός". "Τι είναι ο σοσιαλισμός;"

Του είπα ότι είναι ένα οικονομικό σύστημα στο οποίο η κυβέρνηση καταλαμβάνει και διαχειρίζεται τις βιομηχανίες, καθορίζει τις τιμές για τα αγαθά και με διάφορους τρόπους υπαγορεύει τι μπορείς και τι δεν μπορείς να κάνεις με τα χρήματά σου και ως εκ τούτου με τη ζωή σου. Έλαβε την απάντηση μου με αφηρημένο ενδιαφέρον που θα περίμενε κανείς αν περιέγραφα τις ατμοσφαιρικές συνθήκες στον Ουρανό.

Ιδού τι ήθελα να είχα είπε: Ο σοσιαλισμός είναι ένα ψυχικό δηλητήριο που οδηγεί σε ανθρώπινη δυστυχία σαν αυτή που βλέπεις σε αυτές τις αποκρουστικές εικόνες. Το μάθημα φαίνεται ακόμη πιο αναγκαίο, όταν οι απαξιωμένες ιδεολογίες βρίσκουν νέους υποστηρικτές σε υψηλές θέσεις. Όταν ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες πέθανε το 2013, ένας σκοτεινός βρετανός βουλευτής έγραψε: "Ευχαριστούμε τον Ούγκο Τσάβες που μας έδειξε ότι η κακή ύλη και ο πλούτος μπορεί να μοιραστούν. Πρόσφερε πολλά στη Βενεζουέλα και σε έναν πολύ ευρύ κόσμο". Ο βουλευτής ήταν ο Τζέρεμι Κόρμπιν, αρχηγός πλέον του Εργατικού Κόμματος.

Ας μην μείνουμε στον Κόρμπιν. Στην εποχή του, ο τσαβισμός βρήκε υποστηρικτές, απολογητές και χρήσιμους ηλίθιους ανάμεσα σε σημαίνοντα πολιτικά πρόσωπα και υποτίθεται ηγέτες της σκέψης. Στη Μασαχουσέτη υπήρχαν ο Τζόζεφ Κένεντι και ο Μπιλ Ντέλαχαντ, που διοργάνωσαν ένα πραξικόπημα προπαγάνδας για τον ισχυρό άντρα, συμφωνώντας να αγοράσουν με έκπτωση πετρέλαιο θέρμανσης από τη Βενεζουέλα για τους καταναλωτές των ΗΠΑ. Η αρχισυντάκτρια του Nation, Κατρίνα Βάντεν Χόιβελ, εκθείαζε τον Τσάβες που αψηφούσε την κυβέρνηση Μπους και πρόσφερε "ένα καινοτόμο πρόγραμμα τεσσάρων σημείων για την ανανέωση και τη μεταρρύθμιση του ΟΗΕ".

Στα Βόρεια, η Ναόμι Κλάιν, το δεύτερο πιο δυσάρεστο εξαγώγιμο προϊόν του Καναδά, αντιμετώπιζε τον Τσάβες ως ήρωα που οδηγεί την αντίσταση στις δυνάμεις του επίφοβου νεοφιλελευθερισμού. Ο Τζίμι Κάρτερ θρήνησε τον Τσάβες για "την τολμηρή του αυτονομία και ανεξαρτησία για τις κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής και για τις τρομερές δεξιότητες επικοινωνίας του και την προσωπική σχέση με τους υποστηρικτές στη χώρα του και στο εξωτερικό, στους οποίους έδωσε ελπίδα και ενθάρρυνση".

Υπάρχουν και πιο ασήμαντα ονόματα για να προσθέσουμε σε αυτή την εξευτελιστική λίστα: Μάικλ Μουρ, Σον Πεν- αλλά το νόημα είναι το ίδιο: ο "δημοκρατικός σοσιαλισμός" δεν είχε καμία έλλειψη επιφανών υποστηρικτών στη Δύση, καθώς έβαζε τη Βενεζουέλα στο δρόμο του υπερπληθωρισμού, της υπερ-εγκληματικότητας, της λειψυδρίας, της έλλειψης μπύρας, των διακοπών ηλεκτρικού ρεύματος, της πολιτικής καταπίεσης και της εθνικής κατάρρευσης. Ο Τσάβες και ο διάδοχός του, Νικολάς Μαδούρο, απέκτησαν κύρος και νομιμότητα από αυτούς τους υποστηρικτές της αριστεράς. Είναι συνένοχοι στην αγωνία της Βενεζουέλας.

Το ίδιο συνέβη και στις εκλογές των ΗΠΑ, και συγκεκριμένα με την αποφασιστική προεδρική υποψηφιότητα-ζόμπι του Γερουσιαστή του Βερμόντ, Μπέρνι Σάντερς. Η εκστρατεία του Σάντερς κατηγορείται ότι έχει πάρει το εμπορικό σήμα του αριστερισμού της από εκεί που προήλθε και ο τσαβισμός. "Χθες, μια από τις πιο εξέχουσες επιτροπές της Χίλαρι Κλίντον επιτέθηκε στην εκστρατεία μας αρκετά άγρια" κατήγγειλε ο Σάντερς τον Σεπτέμβριο, σημειώνοντας ότι "προσπάθησαν να με συνδέσουν με ένα νεκρό κομμουνιστή δικτάτορα".

Ο γερουσιαστής διαμαρτύρεται πάρα πολύ. Ως δήμαρχος του Μπέρλινγκτον στη δεκαετία του 1980, καυχήθηκε για τη διεξαγωγή δικής του εξωτερικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των σχέσεων με την αδελφή-πόλη Πουέρτο Καμπέθας στη Νικαράγουα και το Γιαροσάβ στη Σοβιετική Ένωση. Σε ένα ταξίδι το 1985 στη Νικαράγουα, επαίνεσε αφειδώς το κομμουνιστικό καθεστώς του Ντανιέλ Ορτέγκα -"μεγαλύτερου ξάδερφου" του τσαβισμού. "Από την άποψη της υγειονομικής περίθαλψης, της εκπαίδευσης, της αγροτικής μεταρρύθμισης… κανείς δεν αρνείται ότι [οι Σαντινίστας] σημειώνουν σημαντική πρόοδο στους τομείς αυτούς" είπε ο τότε Δήμαρχος Σάντερς σε μια συνέντευξη το 1985. "Και νομίζω ότι οι άνθρωποι το καταλαβαίνουν και πιστεύω ότι ο λαός της Νικαράγουα, οι φτωχοί άνθρωποι, το σέβονται". Δεν γνωρίζουμε αν ο Σάντερς αναθεώρησε ποτέ αυτές τις απόψεις του.

Αλλά το θέμα δεν είναι τι σκεφτόταν ο Σάντερς για τους Σαντινίστας στη δεκαετία του 1980 ή για τους φίλους του Τσάβες κατά την τελευταία δεκαετία. Είναι ότι ο τύπος του σοσιαλισμού που ο γερουσιαστής ενστερνίζεται- τα 18 τρις δολ. πρόσθετες κρατικές δαπάνες κατά την επόμενη δεκαετία, οι κατηγορίες ότι η Wall Street είναι μια εγκληματική επιχείρηση και η συνεχής δαιμονοποίηση των "εκατομμυριούχων και δισεκατομμυριούχων" δεν διαφέρει καθόλου από τα "ξαδέλφια" του στη Νότια Αμερική.

Ο δημοκρατικός σοσιαλισμός -είτε είναι του Τσάβες είτε του Σάντερς- νομιμοποιεί την κλοπή στο όνομα του λαού, ενάντια στους διασυρμένους λίγους. Είναι μια μάχη κατά της ανισότητας εισοδήματος μέσω της συλλογικής εξαθλίωσης. Είναι η υποταγή των ιδιωτικών επιχειρήσεων και η προσωπική αυτονομία στην κυβερνητική εξουσία. Ο Σάντερς υπόσχεται να επιδιώξει τους στόχους του για το σκανδιναβικό μοντέλο, σαν να ήταν επιτυχία, σαν να είναι οι Αμερικανοί Σκανδιναβοί. Δεν είναι. Η διαδρομή του Σάντερς ανοίγει τον ίδιο δρόμο προς την δουλεία, όπως συμβαίνει πάντα με τον σοσιαλισμό.

Είναι γεγονός ότι οι Αμερικανοί μπορεί να έχουν μάθει κάποια πράγματα μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989. Εμείς δεν μάθαμε. Βρείτε χρόνο να πείτε στα παιδιά σας τι είναι ο σοσιαλισμός, και τι κάνει, πριν τον ζήσουν.

wsj.com

Δημοσίευση: Μαΐου 30, 2016