Ανάπτυξη. Το άλλο με τον Τοτό το ξέρεις, Ευκλείδη;

Του Κώστα Στούπα 

Στην κυβέρνηση ελπίζουν πως η υπογραφή της συμφωνίας με τους δανειστές θα απελευθερώσει ρευστότητα της ΕΚΤ προς τις τράπεζες και πως αυτό είναι ικανό να αντιστρέψει το κλίμα στην οικονομία και να περάσουμε στην ανάπτυξη.

Η αύξηση της ρευστότητας χωρίς κατάλληλες προϋποθέσεις μοιάζει με το να περιλούζει κανείς μια μηχανή αυτοκινήτου με βενζίνη προκειμένου αυτή να πάρει εμπρός και να διανύσει χιλιόμετρα. Το πολύ-πολύ που μπορεί να πετύχει είναι από κάποιο σπινθήρα να δημιουργηθεί έκρηξη και να χάσει και τη μηχανή.

Για να πάρει εμπρός η μηχανή, το καύσιμο πρέπει να τροφοδοτήσει τις κατάλληλες υποδοχές και να συντονιστεί με τους σπινθήρες, κάτι που μόνο η ομαλοποίηση της λειτουργίας της αγοράς εξασφαλίζει.

Στην κυβέρνηση δείχνουν αδυναμία να αντιληφθούν στοιχειώδεις κανόνες της πραγματικής οικονομίας. Προκειμένου να πάρει εμπρός η οικονομική δραστηριότητα εκτός από ρευστότητα χρειάζεται και η προσδοκία της επίτευξης κέρδους.

Κανείς στον πραγματικό κόσμο δεν επενδύει (δεν ρισκάρει αυτά που έχει) για να χάσει ή για να πληρώνει φόρους και ασφαλιστικές εισφορές. Για να αντιληφθούμε τι θα συμβεί τους επόμενους μήνες αρκεί να συνδυάσουμε τι συμβαίνει αυτήν τη στιγμή στην οικονομία και ποιες προσδοκίες υπάρχουν για τους επόμενους μήνες. Δηλαδή σε ποια κατάσταση βρίσκονται οι πρωταγωνιστές της οικονομίας και οι δυνητικοί πρωταγωνιστές, είτε αυτοί είναι μεγέθους περιπτέρου, είτε μεγάλης αλυσίδας λιανικής, είτε μεγάλης παραγωγικής βιομηχανίας.

Άπαντες οι οικονομικά ενεργοί άνθρωποι στην Ελλάδα από τους περιπτεράδες και τους σουβλατζήδες μέχρι τους μεγαλέμπορους και τους βιομηχάνους, τους τελευταίους μήνες έχουν ένα βασικό θέμα για συζήτηση: Πώς θα αποφύγουν την αύξηση της φορολογίας και των ασφαλιστικών εισφορών. Όσοι δεν μπορούν να το κάνουν κατεβάζουν ρολά κλείνουν βιβλία και όσοι μπορούν εξαφανίζονται στην παρανομία.

Κατά κόρον, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, κομμωτές και άλλοι ελεύθεροι επαγγελματίες κλείνουν βιβλία και προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στη "μαύρη αγορά".

Οι μεγάλες παραγωγικές επιχειρήσεις που μπορούν έχουν μεταφέρει τις δραστηριότητες αθόρυβα στο εξωτερικό μειώνοντας σταδιακά την παραγωγή των εδώ τμημάτων.

Κάποιες έχουν μεταφέρει και τις έδρες στο εξωτερικό καθώς η αναφορά της Ελλάδας ως έδρας ομίλων τους δημιουργεί πρόβλημα σε σχέση με τα επιτόκια αλλά και την αξιοπιστία της εταιρείας λόγω της χαμηλής αξιοπιστίας της χώρας.

Υπάρχουν μεγάλες παραγωγικές επιχειρήσεις που φέτος θα ανακοινώσουν τη μεταφορά της έδρας τους στο εξωτερικό. Κάποιες έχουν ολοκληρώσει την προετοιμασία και κάποιες μελετούν ακόμη τα σχέδια.

Στο λιανεμπόριο, μετά την Ηλεκτρονική Αθηνών, οι πληροφορίες θέλουν και άλλη μεγάλη αλυσίδα να είναι στα όρια να κατεβάσει ρολά και να ζητήσει προστασία από τους προμηθευτές.

Η μικρή τεχνητή αύξηση της τραπεζικής ρευστότητας σε αυτό το κλίμα ελάχιστα μπορεί να συνεισφέρει. Πραγματική και υγιής ρευστότητα στις τράπεζες θα προκύψει όταν επιστρέψουν οι καταθέσεις.

Επιπλέον σε ένα κλίμα οικονομικής συρρίκνωσης και αύξησης της αβεβαιότητας που δημιουργούν οι αυξήσεις φόρων και εισφορών, ποιος τραπεζίτης, αν υποτεθεί πως θα βρει ρευστότητα, θα τη διοχετεύσει στην οικονομία με ρίσκο να τη χάσει; Γιατί σε μια οικονομία που συρρικνώνεται το πιο πιθανό είναι να χάσει τα χρήματά του και όχι να κερδίσει.

Η Ελλάδα δεν έχει κάνει τις μεταρρυθμίσεις που θα επέτρεπαν στην οικονομία να λειτουργήσει σαν πιεσμένο ελατήριο. Έχει κάνει το ακριβώς αντίθετο. Δηλαδή, ό,τι χρειάζεται για να σπάσουν τα ελατήρια...

Η αναμονή της ανάπτυξης για την Ελλάδα σ’ αυτές τις συνθήκες θυμίζει το γνωστό έργο του θεάτρου του παραλόγου του Μπέκετ: "Περιμένοντας τον Γκοντό" ή καλύτερα, θυμίζει ανέκδοτο με τον Τοτό...

kostas.stoupas@capital.gr

Δημοσίευση: Μαΐου 10, 2016