Ο λαϊκισμός του ΣΥΡΙΖΑ και ο τελικός ρεαλισμός

Μαυροζαχαράκης Εμμανουήλ
Πολιτικός Επιστήμονας –Κοινωνιολόγος

Με την κρίση κατέρρευσε η πελατειακή συναίνεση της μεταπολίτευσης η οποία συντηρούσε ποικίλα πλέγματα εξουσίας εν μέσω της ανεξέλεγκτης διανομής παροχών, προνομίων και εξουσιών. Τα διαφαινόμενο τέλος της πελατειακής διανομής και αναδιανομής οδήγησε σταδιακά σε μια λαϊκιστική ριζοσπαστικοποίηση των μαζών υπό την αιγίδα του αριστερού ΣΥΡΙΖΑ .

Το λαϊκιστικό κέλευσμα της «ελπίδας» που εξέφρασε η ελληνική αριστερά γοήτευσε τους πολίτες ενώ η περιρρέουσα ατμόσφαιρα της κρίσης ως σύνθεση μεταξύ σκληρών δημοσιονομικών μέτρων, υπαρξιακής φοβίας μπροστά στην ενδεχόμενη απώλεια της κοινωνικής θέσης, ξενοφοβίας, ευρωφοβίας, εθνικισμού , σκόπιμα καλλιεργούμενων μύθων στο πλαίσιο μιας συλλογικής αυταπάτης συγκρότησαν ένα πολιτικό πεδίο το οποίο ευνόησε την συνεργασία μεταξύ αριστεράς και άκρας δεξιάς στην Ελλάδα. Σύντομα ωστόσο οι υπερφίαλες ελπίδες που καλλιεργήθηκαν από τον ΣΥΡΙΖΑ προδόθηκαν. 

Η προεκλογική υπόσχεση του ΣΥΡΙΖΑ να διαπραγματευτεί μια δικαιότερη συμφωνία που θα απαλύνει τους όρους της σκληρής νεοφιλελεύθερης λιτότητας δεν ευοδώθηκε σε κανένα σημείο. Αντίθετα μάλιστα ο δηλωτικά αντιμνημονιακός ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα συμφώνησε πρόσφατα με τους εταίρους της ευρωζώνης ένα εκ των σκληρότερων προγραμμάτων λιτότητας που περιέχει ελάχιστες αναπτυξιακές προοπτικές , ενώ υπερχειλίζει από μέτρα περικοπών , υπερβολικής φορολόγησης , αναστολής δικαιωμάτων, ιδιωτικοποιήσεων , εκποίησης δημοσίων αγαθών και εγκλωβισμού της χώρας σε ένα μνημόνιο διαρκείας . 

Την ίδια στιγμή οι δανειστές προειδοποιούν ότι επίκεινται ακόμα μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά ( απελευθέρωση απολύσεων, απορύθμιση εργασιακών δικαιωμάτων κοκ ) και κάποιες λεπτομέρειες στο ζήτημα των κόκκινων δανείων ενώ τονίζουν με στόμφο ότι αν δεν βγούν τα νούμερα, θα ενεργοποιήσουν τον «κόφτη» και δεν θα διστάσουν να βάλουν στο τραπέζι ακόμα περισσότερα μέτρα και υπονοούν προφανώς το κούρεμα των καταθέσεων , τις απολύσεις στο δημόσιο και την εκποίηση δημόσιας περιουσίας. 

 Την ίδια στιγμή ωστόσο και με έντονο λαϊκιστικό τρόπο επιχειρεί η κυβέρνηση Τσίπρα να αποστασιοποιηθεί ρηματικά από το περιεχόμενο των μέτρων λιτότητας που η ίδια διαπραγματεύτηκε , ψήφισε και πρόκειται να εφαρμόσει. Η περίπτωση του ελληνικού ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί ένα σαφές παράδειγμα ενός ιδιότυπου λαϊκισμού ο οποίος συνδυάζει τις πιο αντίθετες μεταξύ τους προσδοκίες, αξιώσεις και παραδοχές. 

Ο συγκεκριμένος τύπος λαϊκισμού συνδυάζει το αξίωμα της λαϊκής κυριαρχίας και το αίσθημα της εθνικής υπερηφάνειας, μαζί με το αίτημα για κοινωνική δικαιοσύνη εντός του πολιτικού πλαισίου της ευρωζώνης το οποίο επιτάσσει ακριβώς το αντίθετο δηλαδή την σχετικότητα της εθνικής κυριαρχίας για χάριν της υπερεθνικής οντότητας ,όπως και την προτεραιότητα της δημοσιονομικής σταθερότητας έναντι της κοινωνικής πολιτικής και των πολιτικών αναδιανομής. 

Εντούτοις η αναπόφευκτη η δραστική πολιτικοιδεολογική στροφή ( U-TURN) του κυβερνώντος κόμματος που είχε ως απαύγασμα την υπογραφή σκληρών μνημονίων και την ολοκληρωτική ήττα των αριστερών ιδεολογημάτων περί διαγραφής του χρέους , περί αποικίας χρέους , περί κατάργησης και επαναδιαπραγμάτευσης του μνημονίου κοκ . Με άλλα λόγια η αριστερά στην Ελλάδα νίκησε εκλογικά αλλά ηττήθηκε ιδεολογικά. 

Αυτό είναι το τίμημα της εγκαθίδρυσης στην εξουσία. Μάλιστα ο ΣΥΡΙΖΑ κατόρθωσε το ακατόρθωτο. Με κάποιο μαγικό τρόπο στην Ελλάδα οι θιασώτες της μυθολατρείας μετατράπηκαν σε φορέα πολιτικού ρεαλισμού. Το μνημόνιο θεωρείται πλέον αναπόφευκτο δεδομένο από την πλεοιψηφία των πολιτών. 

Άρα το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ μαζί με την πολιτική προπαγάνδα που εξέφρασε λειτούργησαν ως πολιτικό χωνευτήρι το οποίο δημιούργησε ευρύτερες κοινωνικές συναινέσεις στην βάση σταδιακής αποδοχής των μέτρων λιτότητας.

Δημοσίευση: Ιουνίου 23, 2016