H «νέα» Ευρώπη ξαναβρίσκει τον παλιό φασιστικό της εαυτό

Παιχνίδια με ΝΑΤΟϊκή «αλληλεγγύη»
Του Μάριου Ευρυβιάδη

Έχει προγραμματιστεί στις 8-9 Ιουλίου στη Βαρσοβία της Πολωνίας η εαρινή Σύνοδος του ΝΑΤΟ. Θα λάβει χώρα μέσα στο Εθνικό Στάδιο της χώρας χωρητικότητας 72 χιλ. θεατών. Η Σύνοδος του 2016 θα είναι η μεγαλύτερη στην ιστορία της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Θα συμμετάσχουν τα 28 μέλη του ΝΑΤΟ, τα 26 συνεταιρικά (partners), αλλά και οργανισμοί όπως τα Ηνωμένα Έθνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Παγκόσμια Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κ.λπ.

Στο καταστατικό του, τη «Συνθήκη της Ουάσινγκτον του 1949», το ΝΑΤΟ αυτοπροσδιορίζεται ως Διεθνής Περιφερειακός Οργανισμός -αποφεύγοντας επιμελώς την προσδιοριστική φράση «στρατιωτική συμμαχία»- που δρα μέσα στο πλαίσιο της Χάρτας του ΟΗΕ. Το δε προοίμιο της Συνθήκης του 1949 ξεπερνά κατά πολύ το αντίστοιχο της Χάρτας του ΟΗΕ ως προς τη δέσμευση και αφοσίωση των μελών του για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας.

Ως οικοδεσπότης, η Πολωνία, προσπαθεί να «επιβάλει» την ατζέντα της Συνόδου ζητώντας την εγκατάσταση ΝΑΤΟϊκής στρατιωτικής βάσης στο έδαφός της – μαζί με αμερικανικά στρατεύματα. Ζητά επίσης και την επίσημη κατάργηση της Συμφωνίας του 1997 μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας (NATO – Russia Founding Act) η οποία εγκαθιστά ένα πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Η συμφωνία αυτή αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο συνεργασίας των δύο μερών, αφού επιτρέπει στη Μόσχα να συμμετέχει σε συνεδριάσεις των επιτροπών του ΝΑΤΟ, χωρίς όμως, ως μη μέλος, να έχει δικαίωμα ψήφου. Η συμφωνία θεωρήθηκε ως κορυφαία στιγμή στις σχέσεις των δύο μερών, όταν συνομολογήθηκε, και ως το κορυφαίο μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης ανάμεσα στα μέλη του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας.

Στην προσπάθειά της να επιβάλει τη δική της ατζέντα, η Πολωνία έχει ήδη καταργήσει μονομερώς τη Συμφωνία του 1997. Κατά τη Βαρσοβία, η συμφωνία δεν δεσμεύει την Πολωνία. Η πράξη αυτή δεν είναι έγκυρη και για αυτό η Πολωνία θα επιχειρήσει την επίσημη κατάργησή της από τη ΝΑΤΟϊκή Σύνοδο.

Ο δεύτερος στην ιεραρχία του ΝΑΤΟ, ο Αμερικανός αξιωματούχος Alexander Vershow, μας προϊδέασε με μήνυμά του, στις 3 Ιουνίου, πως η επερχόμενη σύναξη «εξελίσσεται ως η πιο σημαντική ΝΑΤΟϊκή συνάντηση κορυφής, δεδομένης της τρέχουσας κατάστασης στο (διεθνές) περιβάλλον ασφάλειας».

Τι λέτε να εννοεί ο «ποιητής»; Θα αποδεχτούν οι ΝΑΤΟϊκοί σύνεδροι την πολωνική ατζέντα; Η Μόσχα έχει ήδη προειδοποιήσει πως η υιοθέτηση της ατζέντας της Πολωνίας θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου στην Ευρώπη, και όχι μόνο.

Η εκτίμησή μου είναι πως στη Σύνοδο θα πρυτανεύσει η φρόνηση. Και πως ευρωπαϊκά ΝΑΤΟϊκά κράτη, όπως κυρίως η Γερμανία, η Γαλλία και πιθανόν η Βρετανία, θα λειτουργήσουν «αναχωματικά», ώστε να περιοριστεί το αντιρωσικό μένος κρατών όπως της Πολωνίας, η οποία έχει ως συμμάχους της χώρες της «νέας Ευρώπης», δηλ. τις ΝΑΤΟϊκές χώρες της Βαλτικής, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία κ.λπ.

Όμως δεν θα στοιχημάτιζα πως θα πρυτανεύσει η σωφροσύνη στη Βαρσοβία στις 8-9 Ιουλίου. Διότι, όπως δυστυχώς διαπίστωσε ένας μεγάλος πολιτικός στοχαστής του περασμένου αιώνα, ο Γάλλος Raymond Aron, θα ήταν πολύ διαφορετική η ιστορία του 20ού αιώνα στην Ευρώπη εάν οι ηγέτες της λάμβαναν αποφάσεις με βάση τη λογική και όχι με βάση τα πάθη τους.

Δυστυχώς είναι τα πάθη -πολιτικά και μη- που φαίνεται πως καθοδηγούν ένα μεγάλο μέρος της αυτοπροσδιοριζόμενης ως «ευρωατλαντικής ελίτ», αναφορικά με τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια και ειδικά στο μείζον ζήτημα για τη συνεργασία και ασφάλεια στην Ευρώπη – που είναι και το διακηρυγμένο ζητούμενο της ΝΑΤΟϊκής συμμαχίας.

Κάτι γνώριζαν περισσότερο από τους Πολωνούς, το 1997, εκείνα τα ΝΑΤΟϊκά κράτη που συνέβαλαν στη συνομολόγηση της Συμφωνίας του 1997 με τη Ρωσία. Γνώριζαν αυτό που έμαθαν από την Ιστορία ηγέτες-γίγαντες της Ευρώπης, όπως ήταν ο Πρωσο-γερμανός Μπίσμαρκ του 19ου αιώνα και ο Γάλλος Ντε Γκολ του 20ού: πως δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη στη Ευρώπη με τη συνεχή δαιμονοποίηση της Ρωσίας και του ρωσικού λαού (Σήμερα η γενέτειρα του Μπίσμαρκ, η Πρωσία, δεν υπάρχει στο χάρτη της Ευρώπης. Μέρος της είναι το Καλίνινγκραντ που αποτελεί ρωσική επικράτεια -εξοπλισμένη σαν αστακός- στην «καρδιά» της ΝΑΤΟϊκής Ευρώπης. Η Πρωσία εξαφανίστηκε από τον χάρτη ως συνέπεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, διότι οι επίγονοι τού Μπίσμαρκ αγνόησαν το περίφημο «σύστημα συμμαχιών» του και επιτέθηκαν εναντίον της Μόσχας).

Έναν ακριβώς μήνα πριν τη ΝΑΤΟϊκή Σύνοδο, άρχισαν στην Πολωνία τα μεγαλύτερα ΝΑΤΟϊκά γυμνάσια από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, διάρκειας δέκα ημερών (7-17 Ιουνίου). Σε αυτά συμμετέχουν 14.000 Αμερικανοί στρατιώτες. Συνολικά συμμετέχουν 31.000 στρατιώτες, 100 αεροπλάνα, 12 πολεμικά πλοία και περισσότερα από 3.000 τεθωρακισμένα και άλλα οχήματα. Συμμετέχουν συνολικά 24 μέλη του ΝΑΤΟ και πέντε «συνεταιρικά». Δεν συμμετέχουν, κατά πληροφορίες, παραδοσιακές ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις όπως η Γερμανία και η Γαλλία (ούτε και χώρες όπως η Ελλάδα) και αυτό ίσως να έχει τη σημασία του.

Ο κωδικός της άσκησης είναι «Ανακόντα 16». Είναι, διαβάζουμε, στην ιστοσελίδα του ΝΑΤΟ μια «αμυντική» άσκηση που δεν στρέφεται εναντίον… της Ρωσίας, αλλά εναντίον κρατών που είναι «παρίες» στο διεθνές σύστημα. Πριν μόλις έναν χρόνο μας έλεγαν πως ένα τέτοιο κράτος ήταν το Ιράν το οποίο απειλούσε, τάχατες, με βαλλιστικούς πυραύλους την Ευρώπη του ΝΑΤΟ και κράτη όπως την… Πολωνία. Και πως για τον λόγο αυτό έπρεπε να εγκατασταθούν αντιπυραυλικά συστήματα και ραντάρ σε κράτη της Ευρώπης – στη Βουλγαρία, στη Ρουμανία και στην… Πολωνία.

Όμως το Ιράν δεν είναι πλέον κράτος «παρίας», αφού τον τελευταίο χρόνο έχει συνάψει συμφωνία με τις μεγάλες δυνάμεις αναφορικά με τη διαχείριση του πυρηνικού του προγράμματος.

Η άσκηση «Ανακόντα 16» στοχεύει τη Μόσχα. Αυτή θέλει να καταπιεί το μεγάλο ερπετό. Ή, κατά την πιο ήπια ερμηνεία, να την «εκφοβίσει». Να της στείλει, δηλαδή, «κάποιο μήνυμα», όπως λένε στην κλισέ γλώσσα της διπλωματίας και στο λεξιλόγιο του καταναγκασμού και του εκβιασμού.

Και για τον λόγο αυτό έχουμε και «επιμέρους» ΝΑΤΟϊκά γυμνάσια στην ανατολική Τουρκία την περίοδο αυτή. Αλλά έχουμε και την ανάπτυξη, για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, δύο αμερικανικών αεροπλανοφόρων στη Μεσόγειο: του Harry S. Truman και του Dwight D. Eisenhower. Ανεπίσημα οι Αμερικάνοι παραδέχονται πως η διπλή αυτή ανάπτυξη στέλνει πολύ συγκεκριμένο μήνυμα προς το Κρεμλίνο, πως δεν έχει το «ελεύθερο» στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ – στην ανατολική Μεσόγειο και στο μέτωπο της Συρίας.

Με ανοχή της "παλιάς" η «νέα» Ευρώπη ξαναβρίσκει τον παλιό φασιστικό της εαυτό

Η «διπλωματία των κανονιοφόρων» αποτελεί απαραίτητο εργαλείο της καταναγκαστικής διπλωματίας (coercive diplomacy). Με μπροστάρηδες τους Πολωνούς, η ευρωατλαντική συμμαχία πιστεύει πως μπορεί να πετύχει εκεί που απέτυχε ο ναζισμός του Χίτλερ, για να περιοριστώ σε μόνο ένα ιστορικό παράδειγμα.

Η μεγάλη τραγωδία στην Ευρώπη σήμερα είναι πως με την ανοχή, δυστυχώς, της «παλιάς» Ευρώπης, η «νέα» Ευρώπη ξαναβρίσκει τον παλιό φασιστικό της εαυτό. Και όπως στη διάρκεια του Μεσοπολέμου (1919-1939) και ειδικά τη δεκαετία του 1930, κράτη όπως η Πολωνία, κράτη της Βαλτικής, της Βαλκανικής και κράτη όπως η Ουκρανία -αυτή και αν είναι «κράτος παρίας»- έχουν συμπεριφορές σε μια σειρά από διεθνή ζητήματα όπως π.χ. το Μεταναστευτικό, αλλά και στις σχέσεις τους με τη Μόσχα, που δεν διαφέρουν ποσώς από τη συμπεριφορά των φασιστικών κρατών που μας οδήγησαν στις εκατόμβες και τις θηριωδίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Για μια χώρα όπως είναι η Πολωνία η τραγωδία είναι διπλή. Η Πολωνία είναι μια χώρα που στην ιστορική της διαδρομή «εξαφανίστηκε» πολλές φορές από τον ευρωπαϊκό χάρτη. Ξεχνώντας σήμερα το αντισημιτικό/ρατσιστικό αλλά και φασιστικό της παρελθόν, η Πολωνία νομίζει πως μέσω τρίτων -όχι των δικών της δυνάμεων- θα αποκαταστήσει τις ιστορικές αδικίες που υπέστη λόγω των συγκρουσιακών της σχέσεων με άλλα ευρωπαϊκά κράτη – ένα μόνο εκ των οποίων είναι η Ρωσία.

Στη Βαρσοβία αυτοπαραμυθιάζονται και πιστεύουν πως το ΝΑΤΟ είναι όντως μια «παραδοσιακή» στρατιωτική συμμαχία που προσφέρει «αλληλεγγύη», παράγει ασφάλεια για τα μέλη της και πως έχει «ρήτρα πολέμου» στη βάση της αρχής «ένας για όλους και όλοι για έναν».

Τίποτα τέτοιο δεν ισχύει. Αυτό είναι ξεκάθαρο στη Συνθήκη της Ουάσινγκτον του 1949 αλλά και στις σχετικές συζητήσεις το 1949 στο αμερικανικό Κογκρέσο. Το γεγονός πως δεν υπάρχει στρατιωτική αρωγή και αλληλεγγύη στο ΝΑΤΟ, θα γίνει κατανοητό από τον τελευταίο Πολωνό που θα πολεμά, λόγω των πολιτικών του «παθών» και που -ματαίως- θα περιμένει ΝΑΤΟϊκή αλληλεγγύη από αυτούς που, εκ του ασφαλούς, τον ενθαρρύνουν σε πολεμικούς τυχοδιωκτισμούς στον 21ο αιώνα στην καρδιά της Ευρώπης.

Πηγή PhileNews, ΜΙgnatiou

Δημοσίευση: Ιουνίου 24, 2016