Δήμοι: Ανατέμνοντας τη λιτότητα της …διπλανής πόρτας

Του Γιώργη Τερζάκη

Φαίνεται πως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη αναλάβει να φορτωθεί κι όλα τα κακώς κείμενα των προηγούμενων κυβερνήσεων στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (το απόγειο της πολιτικής ανικανότητας) ταγμένος με τις παλαιότερες και σημερινές μνημονιακές πολιτικές στο χώρο αυτό.

Το κλίμα που επικράτησε στη πρόσφατη Γενική Συνέλευση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), στις 6 Ιουλίου 2016, χαρακτηρίστηκε από τις έντοντες καταγγελίες των αιρετών προς τη κυβέρνηση για τις περικοπές στα οικονομικά των Δήμων. Όχι ότι είχανε και άδικο, αλλά να βγαίνει η ΚΕΔΕ του δημάρχου του Αμαρουσίου, Γ. Πατούλη (ΝΔ) να διαμαρτύρεται για περικοπές χρηματοδοτήσεων μοιάζει με ανέκδοτο.

Στο «αντάρτικο», την παράταξη του Πατούλη ακολούθησε και η παράταξη του ΠΑΣΟΚ (με το δήμαρχο Αμφιλοχίας, Απ. Κοιμήση) καταγγέλλοντας τη κυβέρνηση για αντιλαϊκή πολιτική. Αυτοί δηλαδή που ως διοίκηση της ΚΕΔΕ το 2013 σιωπήσανε όταν η τότε κυβέρνηση τους «έτρωγε» στα κρυφά την τελευταία δόση των ΚΑΠ!

Η παράταξη του Γ. Ιωακειμίδη (δημάρχου Νίκαιας – Αγ. Ιωάννου Ρέντη) κινήθηκε στο πλαίσιο της υπεράσπισης της κυβέρνησης και φαίνεται καθαρά πως κινείται σταθερά σε πορεία ενσωμάτωσης στην παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ.

Η απάντηση της παράταξης του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ανεκδιήγητη: ο εκπρόσωπός της (Δ. Μπίρμπας, δήμαρχος Αιγάλεω) εκφραστής της άποψης «δεν έχουμε περιθώρια για άλλες πολιτικές πέραν από αυτές που έχουν καθοριστεί με το 3ο μνημόνιο, να μην ζητάμε τίποτα μέχρι το 2020», απευθυνόμενος στις κυρίαρχες παρατάξεις της ΚΕΔΕ τις κατηγόρησε ότι φωνάζουν γιατί θέλουν να κάνουν αντιπολίτευση στη κυβέρνηση. Ταυτόχρονα απέφυγε κάθε κουβέντα για περικοπές και τη γενικότερη οικονομική πολιτική. Φαίνεται πως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη αναλάβει να φορτωθεί κι όλα τα κακώς κείμενα των προηγούμενων κυβερνήσεων στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (το απόγειο της πολιτικής ανικανότητας) ταγμένος με τις παλαιότερες και σημερινές μνημονιακές πολιτικές στο χώρο αυτό.

Αλλά ας το πάρουμε από την αρχή. Δίχως να αμφισβητείται η κριτική και οι καταγγελίες για τη κυβερνητική πολιτική προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να καταμεριστούν οι ευθύνες, το πλαίσιο που κινείται η κυβερνητική πολιτική στο τομέα αυτό, αλλά κυρίως να αναδειχθούν οι βασικές αιτίες που υπάρχουν και οφείλονται στις πολιτικές της ΕΕ.

Με το βλέμμα στο 2017

Μία πρώτη εικόνα μας δίνει η πορεία των χρηματοδοτήσεων του 2016: Έχει παρέλθει το πρώτο εξάμηνο του 2016 και δεν έχει καταβληθεί η ΣΑΤΑ (Συλλογική Απόφαση Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που αποτελεί τη μοναδική πηγή χρηματοδότησης έργων για τους δήμους). Επίσης, δεν έχει καταβληθεί καμία δόση των παρακρατηθέντων, δεν έχουν χρηματοδοτηθεί βασικές οριζόντιες δράσεις, όπως οι ΔΕΥΑ (Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης Αποχέτευσης), οι αφαλατώσεις. Επίσης δεν έχουν αποδοθεί οι πόροι από το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ) και το τέλος διαφήμισης, σε εκκρεμότητα παραμένει η επιπλέον χρηματοδότηση μεταφερομένων αρμοδιοτήτων και ιδιαίτερα το κόστος μισθοδοσίας των δημοτικών αστυνομικών, των σχολικών φυλάκων και των σχολικών καθαριστριών, ενώ δεν έχουν καταβληθεί 20 εκ. ευρώ για επισκευή και συντήρηση των σχολικών μονάδων, ενόψει της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς.

Ταυτόχρονα, είμαστε στο χρονικό σημείο που ξεκινά η διαδικασία για τη σύνταξη των προϋπολογισμών των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης για το 2017. Σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει (άρθρο 77 Ν.4172/13) οι προϋπολογισμοί θα πρέπει να έχουν συνταχθεί μέχρι 5/9/2016, έτσι ώστε να υποβληθούν στο «Παρατηρητήριο οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ», να προεγκριθούν από αυτό και στη συνέχεια να κληθούν τα Δημοτικά Συμβούλια να τους ψηφίσουν. Οι Δήμοι, λοιπόν, θα ξεκινήσουν άμεσα τη διαδικασία για να καθορίσουν το πλαίσιο των στόχων του 2017, τα όρια των προϋπολογισμών (Π/Υ), λαμβάνοντας υπόψη την ΚΥΑ (Κοινή Υπουργική Απόφαση) που θα εκδοθεί μέχρι τέλος Ιουλίου. Περιμένουμε να αλλάξει τίποτα στους νέους Π/Υ των Δήμων; Όχι!

Η μιζέρια θα συνεχιστεί και μάλιστα θα είναι χειρότερη από το 2016 καθώς μεγάλος αριθμός Δήμων (κάποιες δεκάδες) δεν είναι σε θέση να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους ούτε σήμερα ούτε και το 2017. Είναι προφανές πως η κρίση των τελευταίων ετών έχει κυρίως προκαλέσει αυτή τη κατάσταση, όμως αποτελεί και τη δικαιολογία για την οικονομική υποτίμηση των Δήμων. Τι λένε τα οικονομικά στοιχεία των τελευταίων ετών;

Διαβάζοντας τους αριθμούς της τελευταίας 5ετίας

Οι προϋπολογισμοί εμφανίζουν σημαντική μείωση το χρονικό διάστημα αυτό, που οφείλεται πρώτο, στη μείωση των πιστώσεων που διαθέτει το κεντρικό κράτος προς τους ΟΤΑ (κυρίως Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι) και, δεύτερο, στην αλλαγή της μεθοδολογίας υπολογισμού των εσόδων.

Όσον αφορά τις μειωμένες κρατικές χρηματοδοτήσεις-επιχορηγήσεις:

Πρώτο, οι ΚΑΠ του 2014 αποτελούν το 47,5% των ΚΑΠ του 2009.

Δεύτερο, η ΣΑΤΑ του 2014 αποτελεί το ένα πέμπτο της ΣΑΤΑ του 2009 (21,2%).

Στο επίπεδο των δαπανών, η μείωση αποτυπώνεται θεαματικά στη μείωση των πιστώσεων για επενδύσεις (τεχνικά προγράμματα κλπ), ενώ οι λειτουργικές δαπάνες έχουν συμπιεστεί δραστικά: Οι δαπάνες του προσωπικού περιορίστηκαν σημαντικά και αυτό οφείλεται: Πρώτο, στη μείωση του προσωπικού με την ενεργοποίηση μηχανισμών αναγκαστικών αποχωρήσεων (προσυνταξιοδοτική διαθεσιμότητα του Ν. 4024/11, εργασιακή εφεδρεία του Ν. 4093/12, κατάργηση αρμοδιοτήτων των δήμων του Ν. 4172/13) και, δεύτερο, στις αλλεπάλληλες μειώσεις των αποδοχών.

Όμως οι μειώσεις των αποδοχών δεν στάθηκαν ικανές να αντισταθμίσουν τις μειώσεις των κρατικών χρηματοδοτήσεων, οπότε περάσαμε στις μειώσεις των παραγωγικών και λειτουργικών δαπανών (πέραν των μειώσεων στις επενδύσεις).

Παράλληλα, ξεκίνησε η εδραίωση της λογικής της ανταποδοτικότητας με μία συστηματική επέκτασή της στις κοινωνικές, πολιτιστικές, αθλητικές δράσεις των Δήμων.

Εν ολίγοις: «Θες προσωπικό;» λέει η κεντρική διοίκηση. «Εάν το πληρώνεις με ανταποδοτικά που θα εισπράττεις από τους πολίτες, μπορείς να το πάρεις», είναι η απάντηση που δίνει.

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που δημότες, έχοντας εμπιστοσύνη στις δημόσιες δομές «τσοντάρουν» βάζοντας το χέρι στη τσέπη, προκειμένου να συνεχιστεί η λειτουργία δημοτικών υπηρεσιών (μαθήματα στα πολιτιστικά και αθλητικά κέντρα, τροφεία στους παιδικούς σταθμούς κλπ). Αυτή είναι βασική λογική και κατεύθυνση που προωθείται και ήδη έχει ενσωματωθεί στη βασική μεθοδολογία με την οποία διαμορφώνονται τα έσοδα του προϋπολογισμού των Δήμων, «τη μεθοδολογία υπολογισμού του ύψους των ιδίων εσόδων»: «Θέλεις δαπάνες; Πρέπει να έχεις τα αντίστοιχα έσοδα»! Οπότε εάν ο Δήμος αυξάνει τα δικά του έσοδα με επιβολή νέων τελών και δικαιωμάτων, έχει το ελεύθερο να αυξήσει στη συνέχεια τις δαπάνες, άρα και να πραγματοποιεί νέες δράσεις. Τετράγωνη λογική! Όμως, πίσω από τον ορθολογισμό κρύβεται η προσπάθεια αύξησης της σχέσης μεταξύ των εσόδων που παίρνουν οι Δήμοι από θεσμοθετημένους πόρους του κράτους και των ιδίων εσόδων, σε βάρος, βεβαίως, των κρατικών χρηματοδοτήσεων.

Γεννάται όμως το ερώτημα: Ο περιορισμός των οικονομικών της Αυτοδιοίκησης είναι αποκλειστικά Ελληνικό φαινόμενο που οφείλεται μόνο στις περιοριστικές μνημονιακές πολιτικές που εφαρμόζονται στη χώρα μας; ας δούμε τι συμβαίνει στην ΕΕ.

Πανευρωπαϊκό φαινόμενο

Οι πολιτικές λιτότητας που εφαρμόστηκαν από τα ευρωπαϊκά κράτη για να αντιμετωπιστεί η οικονομική κρίση, δημιούργησαν πολλά προβλήματα στους ΟΤΑ, κυρίως στο ύψος των εσόδων και στο προσωπικό τους (αριθμός, αμοιβές, εργασιακό καθεστώς). Μειώθηκαν οι κρατικές επιχορηγήσεις. Για παράδειγμα, στη Βουλγαρία πάγωσαν στο ύψος του 2009, στην Ελλάδα μειώθηκαν κατά 60% σε σχέση με το ίδιο έτος και στη Γαλλία το 2014 μειώθηκαν κατά 1,5 δις ευρώ. Επίσης σε Γερμανία και Κροατία μειώθηκε το μερίδιο των ΟΤΑ από τους φόρους εισοδήματος στα φυσικά και νομικά πρόσωπα. Σε άλλες χώρες εφαρμόστηκαν δημοσιονομικοί περιορισμοί στους προϋπολογισμούς των ΟΤΑ που οδήγησαν σε μείωση των εσόδων τους π.χ. Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία (Στοιχεία προερχόμενα από τη μελέτη της ΑΔΕΔΥ για τη Τοπική Αυτοδιοίκηση).

Οι μειώσεις συνοδεύτηκαν από περιορισμό των λειτουργικών εξόδων και κυρίως του μισθολογικού κόστους των ΟΤΑ σε τρεις από τις τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες. Οι τάσεις αυτές συνοδεύτηκαν από ριζικές αναδιοργανώσεις των ΟΤΑ, ιδίως σε Ισπανία, Τσεχία, Ηνωμένο Βασίλειο και Πορτογαλία. Ιδιαίτερο βάρος δόθηκε στην βελτίωση της αποδοτικότητας, στην υιοθέτηση καινοτομιών και στον περιορισμό των δαπανών.

Θεσμοθετήθηκαν περιορισμοί στις προσλήψεις του προσωπικού και στους μισθούς όπως έγινε Λιθουανία. Επιπλέον στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία επιβλήθηκαν μειώσεις στον αριθμό του προσωπικού. Στο Ηνωμένο Βασίλειο ορισμένοι ΟΤΑ επέβαλαν κλείσιμο βιβλιοθηκών και αθλητικών κέντρων γιατί δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στο κόστος, είτε κάλεσαν εθελοντές να αναλάβουν τη λειτουργία τους. Τέλος μία ακόμα επίπτωση αφορά τις μειώσεις στις αμοιβές των αιρετών κυρίως σε Ελλάδα, Ισπανία, Ιρλανδία και Ολλανδία.

Τα στοιχεία αυτά δείχνουν πως οι περιοριστικές πολιτικές δεν είναι μόνο Ελληνικό φαινόμενο, αλλά αποτελούν κατεύθυνση της ΕΕ. Με ποιό, όμως τρόπο ασκούνται οι περιοριστικές οικονομικές πολιτικές; Μέσω ποιών μηχανισμών;

Η «εργαλειοθήκη» της λιτότητας

Οι προϋπολογισμοί των Δήμων, όπως και ο κρατικός προϋπολογισμός, κινούνται σε συγκεκριμένα χρηματικά όρια που καθορίζονται από το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Σταθερότητας (ΜΠΔΣ). Αυτό σημαίνει πως τα όρια των εσόδων και των εξόδων που θα προϋπολογίσουν όλοι οι Δήμοι της χώρας μαζί, δεν μπορούν να ξεπερνούν τα ποσά που έχουν καθοριστεί με νόμο που έχει ψηφιστεί.

Το συνολικό ύψος των εσόδων και των δαπανών ορίζεται πλέον για χρονικό διάστημα 4 ετών και αποτυπώνεται στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Σταθερότητας (ΜΠΔΣ) που κυρώνεται με νόμο. Το πρόγραμμα αυτό προσδιορίζει, χωρίς δυνατότητα μεταβολών για τα επόμενα 2 χρόνια, τα ανώτατα όρια των δαπανών που επιτρέπεται να εκτελεστούν. Στη περίπτωση που αποκλίνουν οι προϋπολογισμοί από τους στόχους, ενεργοποιείται αυτόματος διορθωτικός μηχανισμός και επαναφέρει με βίαιο τρόπο την «ομαλότητα».

Ποιοί είναι αυτοί οι μηχανισμοί και πως λειτουργούν στη Τοπική Αυτοδιοίκηση;

Πρώτο, τα ποσοτικά όρια καθορίζονται, όπως είπαμε από το ΜΠΔΣ.

Δεύτερο, η εφαρμογή των στόχων του ΜΠΔΣ εισάγεται έμμεσα στους ΟΤΑ μέσω Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) που εκδίδεται μέχρι τέλος Ιούλη με όρια και οδηγίες για τη σύνταξη των Π/Υ του επόμενου έτους. Τα όρια που καθορίζει η ΚΥΑ δεν είναι ορατά και εμφανίζονται με ποσοστά αύξησης ή μείωσης που πρέπει να τηρούν οι δημοτικοί προϋπολογισμοί κατά τη σύνταξή τους. Πίσω από τα ποσοστά που αναφέρονται στη ΚΥΑ υπάρχουν υπολογισμοί που έχουν γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε το σύνολο των Π/Υ της Αυτοδιοίκησης να κινείται στα όρια του ΜΠΔΣ.

Τρίτο, «παρατηρητήριο» οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ. Έχει σκοπό τη παρακολούθηση εφαρμογής του ΜΠΔΣ στους ΟΤΑ. Ο όρος «οικονομική αυτοτέλεια» που χρησιμοποιείται στο τίτλο του είναι τουλάχιστον παραπλανητικός. Λειτουργεί «αυτοτελώς» από τους εποπτεύοντες φορείς (υπουργείο Εσωτερικών, κλπ), επηρεάζεται από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και εισηγείται κυρώσεις προς τον Υπουργό Εσωτερικών όταν οι Δήμοι δεν εφαρμόζουν τις οικονομικές πολιτικές που έχουν καθοριστεί (βλέπε «πρόγραμμα εξυγίανσης»).

Βασική κατεύθυνση των μηχανισμών ελέγχου δεν είναι μόνο η σύνταξη πραγματικών προϋπολογισμών. Κυρίως είναι η συμπίεση των Π/Υ στα όρια του Μεσοπρόθεσμου (ΜΠΔΣ). Η μεθοδολογία που ακολουθείται στη παρακολούθηση υλοποίησης των προϋπολογισμών των Δήμων (παρακολούθηση μηνιαίας στοχοθεσίας εκτέλεσης προϋπολογισμού) είναι αρκετά πολύπλοκη και αυστηρή αλλά σε μεγάλο βαθμό ανεφάρμοστη λόγω έλλειψης γενικότερης φιλοσοφίας οικονομικού προγραμματισμού από τους ίδιους τους Δήμους. Διαφορετικά «φορτώνουν μηχανή Mercedes πάνω σε ένα 600αράκι Fiat» και αυτό δείχνει τον έντονο ερασιτεχνισμό των ελεγκτικών μηχανισμών στην αγωνιώδη προσπάθειά τους να επιβάλλουν αυστηρές δημοσιονομικές πολιτικές.

Και τι γίνεται όταν υπάρχουν αποκλίσεις από τους στόχους; Ενεργοποιούνται αυτόματοι μηχανισμοί διόρθωσης, δηλαδή ο λεγόμενος «κόφτης»!

Ο «κόφτης» και η λειτουργία του

Η διαδικασία αυτόματων περικοπών των δαπανών έχει ήδη θεσμοθετηθεί με το Ν.4270/2014 (κεφάλαιο Γ’, άρθρα 33 έως 41) και υλοποιεί Ευρωπαϊκή οδηγία (2011/85/ΕΕ). Δηλαδή, δεν είναι αποτέλεσμα πιέσεων των τελευταίων διαπραγματεύσεων. Απλά, η σημερινή κυβέρνηση ακολουθεί την πεπατημένη των προηγούμενων κυβερνήσεων, επιβεβαιώνοντας τη συνέχεια των περιοριστικών δημοσιονομικών πολιτικών της ΕΕ και αποδεικνύοντας ότι βασική ρίζα του προβλήματος είναι η θέση της χώρας στο οικονομικό-πολιτικό σύστημα της ΕΕ.

Όταν, λοιπόν, βγαίνουν οι Δήμαρχοι και φωνάζουν για τα οικονομικά των Δήμων και ζητούν να μην εφαρμοστεί ο «κόφτης» στις χρηματοδοτήσεις που τους δίνει το κράτος, ναι μεν έχουν δίκηο, αλλά δεν λένε όλη την αλήθεια. Συγκεκριμένα:

- Όταν οι προηγούμενες κυβερνήσεις τους «έκοβαν» τις δόσεις των ΚΑΠ δεν έβγαζαν άχνα. Δεν υπάρχει ούτε μία ανακοίνωση της ΚΕΔΕ για τη τελευταία δόση των ΚΑΠ το 2013!

- Δεν αγγίζουν την ουσία του προβλήματος, δηλαδή τις δεσμεύσεις του Μεσοπρόθεσμου και πως βέβαια να την αγγίξουν, όταν έμμεσα πρέπει να πάρουν θέση ενάντια στις πολιτικές της ΕΕ, αφού το ΜΠΔΣ είναι η οικονομική αποτύπωση των μνημονιακών, δημοσιονομικών περιοριστικών πολιτικών. Πολιτικά η ΚΕΔΕ είχε αποτελέσει βασικό μέλος του στρατοπέδου του «Ναι» στο περσινό δημοψήφισμα.

- Όταν διαπραγματεύεται με την ηγεσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου την απαλλαγή των Δημάρχων από καταλογισμούς μη νομίμων δαπανών (Διημερίδα ΚΕΔΕ – Ελεγκτικού Συνεδρίου 14-15/4/2016), σε μία λογική κάνουμε ότι κάνουμε και μετά αρχίζουμε παζάρια για να τη βολέψουμε…

- Ήταν οι προϋπολογισμοί που συντάσσονταν μέχρι πριν μερικά χρόνια, σωστοί; Ήταν πραγματικοί; Βεβαίως όχι! Πολιτικά εργαλεία ήταν για τους περισσότερους Δημάρχους στα πλαίσια μιάς παλαιοκομματικής αντίληψης ρουσφετιού, σε αντίθεση με τα λαϊκά συμφέροντα και τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών.

Η όλη «πολιτεία» τους, ενίσχυσε το ιδεολογικό οπλοστάσιο των κυβερνήσεων, ώστε όταν έρθει η ώρα της λήψης κρίσιμων αποφάσεων περιορισμού δαπανών, να τους βάλει στην άκρη και να περάσει η εφαρμογή των περιοριστικών πολιτικών αναίμακτα.

Η ΚΕΔΕ ως ιδεολογικός μηχανισμός

Η ΚΕΔΕ λειτουργεί ως μηχανισμός επιβολής μνημονιακών πολιτικών και φαίνεται πως την ακολουθεί η παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία κινείται πλέον σε μία λογική «συνεννόησης» με τη Διοίκηση της Ένωσης, απ’ ότι φάνηκε από την τοποθέτηση του επικεφαλής της παράταξης στη τελευταία ΓΣ της ΚΕΔΕ.

Υπάρχουν δυνάμεις που μπορούν να ανατρέψουν αυτή τη κατάσταση; Σήμερα δυστυχώς, όχι! Κυριαρχούν οι καθεστωτικές πολιτικές δυνάμεις που κινούνται στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Η άλλη Αριστερά, στην καλλίτερη περίπτωση, κινείται στα όρια της καταγγελίας και σε ένα μικρό βαθμό θέτει τα αιτήματα του κόσμου της εργασίας.

Και η άλλη Αριστερά;

Μπορεί όμως να υπάρξει μία άλλη φωνή; Μπορεί αυτή η φωνή να ακουστεί;

Ίσως, όχι όμως όσο μένει στο περιθώριο της καθημερινότητας που ζεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση, όσο δεν σκύβει και δεν «γειώνεται» και με τη καθημερινότητα του χώρου, όσο σνομπάρει τη περιοχή αυτή καταγγέλλοντάς τη απλά ως «Τοπική Διοίκηση». Ο χώρος αυτός είναι δύσκολος και σε μεγάλο βαθμό διαβρωμένος. Όμως κανείς δεν αντιμετωπίζει την πραγματικότητα χωρίς να λερώνει τα χέρια του με το υπαρκτό, χωρίς να αρθρώνει προτάσεις και χωρίς να παίρνει θέση και στα μικρά προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Αυτοδιοίκηση. Εν συντομία, η Τοπική Αυτοδιοίκηση παραμένει προνομιούχος χώρος για την άλλη Αριστερά. Aς τολμήσει!

Δημοσίευση: Ιουλίου 20, 2016