Τα τέσσερα κύματα της τρομοκρατίας

Πηγή: international.ucla.edu
Το 2002 ο καθηγητής τρομοκρατίας και αντιτρομοκρατίας κύριος Ντέιβιντ Ράποπορτ δημοσίευσε μία μελέτη του με τίτλο «Τα Τέσσερα Κύματα της Σύγχρονης Τρομοκρατίας». Το έργο του αυτό θεωρείται σήμερα από τις πιο καλές αναλύσεις και είναι το θέμα το οποίο θα δούμε σε αυτό το άρθρο.

Ένα από τα πρώτα πράγματα που διδάσκεται ο εκπαιδευόμενος στο μάθημα «Τρομοκρατία και Αντιτρομοκρατία: Σύγκριση Θεωρίας και Πράξης» είναι το τι είναι η τομοκρατία και το πως ο όρος «τρομοκρατία» αλλάζει ανά περιόδους, αντιπροσωπεύοντας διαφορετικούς τύπους βίαιων πράξεων με ιδεολογικό υπόβαθρο. Η συγκεκριμένη μελέτη δίνει μία βάση από την οποία μπορούν να γίνουν περεταίρω αναλύσεις του θέματος.
Σήμερα ο καθηγητής κύριος Ντέιβιντ Ράποπορτ του πανεπιστήμιου της Καλιφόρνια είναι Ομότιμος Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών με εξειδίκευση στο χώρο της τρομοκρατίας. Από το 1989 είναι ο εκδότης του ακαδημαϊκού περιοδικού «Terrorism and Political Violence» (Τρομοκρατία και Πολιτική Βία) και είναι και επίσης ο συγγραφέας δεκάδων επιστημονικών ερευνών και βιβλίων στο χώρο αυτό. Τον βλέπετε στην επόμενη φωτογραφία.

Πηγή: glc.yale.edu
Η μελέτη που δημοσίευσε το 2002 σήμερα θεωρείται από τις βασικές αρχές μελέτης τεχνικών καταπολέμησης της τρομοκρατίας (της αντιτρομοκρατίας δηλαδή) και είναι μέρος όλων των ακαδημαϊκών σπουδών στο χώρο αυτό.
Τα τέσσερα κύματα όπως τα αναφέρει είναι:

Αναρχισμός
Άντι-Αποικιακό
Νέα Επαναστατική Αριστερά
Θρησκευτικός Εξτρεμισμός
Πρακτικά, το κάθε κύμα από τα τέσσερα παραπάνω είχε ένα χρόνο ζωής από 20 έως 45 έτη. Έτσι σήμερα, όλοι οι ερευνητές ενδιαφέρονται περισσότερο για το ποιο θα είναι το επόμενο, το πέμπτο κύμα, καθώς η παραπάνω μελέτη δείχνει ότι σύντομα το τέταρτο κύμα (Θρησκευτικός Εξτρεμισμός) θα φτάσει στο τέλος του και ένα νέο κύμα τρομοκρατίας θα γεννηθεί. Αυτό είναι ένα τεράστιο θέμα αλλά σε αυτό το άρθρο δε θα το μελετήσουμε, θα δούμε ωστόσο τα τέσσερα κύματα της τρομοκρατίας εν συντομία.

Πηγή: TheForeignReport.com
Πρώτο κύμα: Αναρχισμός
Αυτό το κύμα ξεκίνησε τις αρχές του 1880 και είχε διάρκεια για περίπου 40-45 χρόνια, δηλαδή, μέχρι το 1920-1925. Ήταν ένα κύμα με αναρχικό ιδεολογικό υπόβαθρο που ξεκίνησε από τη Ρωσική Αυτοκρατορία και από εκεί απλώθηκε σε όλο το κόσμο. Τα πιο συχνά παραδείγματα του, είναι οι στρατηγικές και ιδεολογίες που κατασκεύαζε ο Μιχαήλ Μπακούνιν και ο Πιοτρ Κροπότκιν. Τα μέσα επικοινωνίας ήταν περιορισμένα στη τεχνολογία της εποχής που ήταν τηλέγραφος και εφημερίδες. Ωστόσο, η πρώτη φορά που είδαμε τον όρο «τρομοκρατία» να χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις ενέργειες της ιδεολογίας του αναρχισμού ήταν με το επαναστατικό πολιτικό κόμμα της Ρωσική Αυτοκρατορίας Ναροντάνια Βόλια (Ελευθερία του Λαού). Βάζοντας στη πράξη της ακραίες ιδεολογικές θεωρίες των Μιχαήλ Μπακούνιν και Πιοτρ Κροπότκιν το κόμμα αυτό δημιούργησε τη τρομοκρατική οργάνωση Ζέμλγια-η-Βόλια (Γη και Ελευθερία) η οποία ανάμεσα σε άλλα, το Μάρτιο του 1881 δολοφόνησε τον Τσάρο Αλέξανδρο Β’ της Ρωσίας. Το κύμα αυτό μεταφέρθηκε στη Δύση το 1890 κάνοντας αυτή τη περίοδο γνωστή στους ιστορικούς αναλυτές ως «Ο Χρυσός Αιώνας των Δολοφονιών» καθώς σε όλο το Δυτικό κόσμο, αναρχικού υπόβαθρου οργανώσεις εκτελούσαν θρησκευτικούς και πολιτικούς ηγέτες με το ιδεολογικό υπόβαθρο που αναφέραμε παραπάνω. Στη συνέχεια μπορείτε να δείτε ένα πίνακα που αναπαριστά τη δολοφονία του Τσάρου Αλέξανδρου Β’ της Ρωσίας.

Πηγή: Wikipedia.org
Δεύτερο κύμα: Άντι-Αποικιακό
Από το 1920 μέχρι περίπου το 1960 ο όρος «τρομοκρατία» άλλαξε χαρακτήρα και περιέγραφε τις βίαιες ενέργειες με άντι-αποικιακό πολιτικό υπόβαθρο. Με ξεκίνημα τη Συνθήκη Ειρήνης των Βερσαλλιών και το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, πολλές χώρες άρχισαν να οργανώνουν ένοπλες ομάδες απελευθέρωσης από το ρόλο των αποικιών που τις όριζε η συνθήκη. Λόγου του μεγάλου αριθμού αποικιών, από αυτό το κύμα επηρεάστηκαν κυρίως η Γαλλία και η Βρετανική Αυτοκρατορία. Τότε γεννήθηκε η τρομοκρατική οργάνωση IRA (Ιρλανδικός Απελευθερωτικός Στρατός), η τρομοκρατική οργάνωση FLN (Εθνικό Μέτωπο Απελευθέρωσης της Αλγερίας), και άλλες αντίστοιχες σε πολλές χώρες. Οι τακτικές των τρομοκρατικών οργανώσεων μείωσαν τις δολοφονίες και αύξησαν τις επιθέσεις με τεχνικές ανταρτοπόλεμου. Δηλαδή, παγιδεύσεις με εκρηκτικά, ενέδρες, μικρά χτυπήματα και άμεση διαφυγή, κτλ. Μία από τις πιο γνωστές τρομοκρατικές επιθέσεις του δεύτερου κύματος ήταν αναμφισβήτητα η βομβιστική επίθεση στο Ξενοδοχείο Βασιλέας Δαβίδ στα Ιεροσόλυμα τον Ιούλιο του 1946 από τη Σιωνιστική τρομοκρατική οργάνωση Ιργκούν (Εθνικός Στρατιωτικός Οργανισμός της Γης του Ισραήλ) που οδήγησε στο θάνατο 91 ανθρώπους. Επίσης, για πρώτη φορά στο δεύτερο κύμα είδαμε τους τρομοκράτες να αυτοαποκαλούνται «μαχητές ελευθερίας». Βλέπετε μία φωτογραφία από τη βομβιστική επίθεση στο Ξενοδοχείο Βασιλέας Δαβίδ στα Ιεροσόλυμα παρακάτω.

Πηγή: Codoh.com
Τρίτο κύμα: Νέα Επαναστατική Αριστερά
Αυτό το κύμα εμφανίστηκε το 1960 και συνέχισε μέχρι και το 1995. Το ιδεολογικό έναυσμα ήρθε από αντίδραση στο Ψυχρό Πόλεμο και το Πόλεμο του Βιετνάμ. Αριστερά κόμματα ξεκίνησαν ένα μεγάλο κίνημα προπαγάνδας για αντίδραση το οποίο κατέληξε σε ένοπλες τρομοκρατικές οργανώσεις. Μία από τις πρώτες τρομοκρατικές οργανώσεις με αυτό το υπόβαθρο ήταν η Weather Underground Organization ενώ και στην Ελλάδα είδαμε τη γέννηση αντίστοιχων αντικαθεστωτικών οργανώσεων όπως οι τρομοκρατικές οργανώσεις 17 Νοέμβρη και Επαναστατικός Λαϊκός Αγώνας. Αντίστοιχα, στη Δυτική Γερμανία εμφανίστηκε η τρομοκρατική οργάνωση Φράξια Κόκκινος Στρατός (RAF), λίγο αργότερα η τρομοκρατική οργάνωση PLO (Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης), και το κίνημα γρήγορα εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο. Το κύριο χαρακτηριστικό δράσης όλων των τρομοκρατικών οργανώσεων του τρίτου κύματος ήταν το λεγόμενο «αντάρτικο πόλεων». Δηλαδή, η χρήση τακτικών ανταρτοπόλεμου σε κατοικημένους τόπους. Τα κύρια χαρακτηριστικά των επιθέσεων παρέμειναν οι βομβιστικές επιθέσεις αλλά είδαμε και μία τεράστια αύξηση στις ομηρίες και αεροπειρατείες. Επιπρόσθετα, για πρώτη φορά υπήρξε το ζήτημα της διεθνούς τρομοκρατίας κυρίως λόγω των αεροπειρατειών. Για πρώτη φορά επίσης, είδαμε τους τρομοκράτες να αυτοαποκαλούνται «επαναστάτες» και «αντάρτες» που ήταν κάτι που δεν είχε εμφανιστεί ξανά μέχρι τότε. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του τρίτου κύματος ήταν η τρομοκρατική επίθεση στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1972 στο Μόναχο από τη Παλαιστινιακή τρομοκρατική οργάνωση Μαύρος Σεπτέμβρης που απήγαγε την Ισραηλινή αποστολή και σκότωσε 9 αθλητές και έναν αστυνομικό με τελικό απολογισμό 17 νεκρούς. Βλέπετε μία σχετική φωτογραφία εδώ.

Πηγή: Taringa.net
Τέταρτο κύμα: Θρησκευτικός Εξτρεμισμός
Και κάπως έτσι φτάνουμε στο κύμα της τρομοκρατίας που μας απασχολεί σήμερα. Το κύμα αυτό άρχισε να εμφανίζεται τη δεκαετία του 1980 και συνεχίζει μέχρι και σήμερα. Η αρχή του ήταν μετά την εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης στο Αφγανιστάν η οποία οδήγησε στην αναγέννηση των Μουτζαχεντίν. Την ίδια περίπου περίοδο, 1978-1979, είχαμε την Επανάσταση του Ιράν που οδήγησε σε μία έντονα θρησκευτικά καθοδηγούμενη πολιτική ηγεσία με πολιτικές κάθετα κατά της Δύσης. Μία από τις πρώτες τρομοκρατικές επιθέσεις σε αυτό το κύμα ήταν η εισβολή στη Μέκκα το Δεκέμβριο του 1979 όταν η τρομοκρατική οργάνωση Ικχβάν κατέλαβε τη Μέκκα στη Σαουδική Αραβία με 600 περίπου άντρες θέλοντας να θέσει τη χώρα υπό αυστηρό Ισλαμικό νόμο. Στον Ισλαμικό χώρο οι τρομοκρατικές οργανώσεις άρχισαν να αυξάνονται με τους πολέμους σε Μέση Ανατολή, Ασία και Αφρική αλλά το ίδιο γίνονταν και με άλλες θρησκείες. Το Νοέμβριο του 1995 δολοφονήθηκε ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, ο Γιτζάκ Ράμπιν, από τον Σιωνιστή Γιγκάλ Αμίρ. Το Μάρτιο του 1995 στο σταθμό μετρό Κασουμιγκασέκι στο Τόκιο της Ιαπωνίας η τρομοκρατική οργάνωση Αούμ Σινρικίο δρώντας υπό μία ακραία θρησκευτική ιδεολογία/σέκτα έκανε επίθεση με χημικό αέριο Σάριν δολοφονώντας 12 ανθρώπους. Παρόμοια παραδείγματα έχουμε από όλο το κόσμο με τα πιο τραγικά τις επιθέσεις στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης το Σεπτέμβριο του 2001 και την ομηρία στο Μπεσλάν της Ρωσίας από Τσετσένους Ισλαμιστές το Σεπτέμβριο του 2004. Οι τακτικές των τρομοκρατών έχουν αλλάξει πολύ από τα προηγούμενα κύματα κάνοντας κυρίως επιθέσεις αυτοκτονίας και επιθέσεις που μπορούν να επιφέρουν πολλούς θανάτους (χημικά/βιολογικά όπλα, μαζικές βομβιστικές επιθέσεις, όπως και άλλα μη συμβατικά όπλα όπως αεροπλάνα, αυτοκίνητα, κτλ.). Οι στοχευμένες δολοφονίες έχουν μειωθεί αισθητά και οι απαγωγές/ομηρίες παρότι έχουν αυξηθεί, δεν είναι πλέον στοχευμένες. Βλέπετε μία φωτογραφία από τη βομβιστική επίθεση της Ισλαμιστικής τρομοκρατικής οργάνωσης του Λιβάνου, Χεζμπολάχ, που είχε πραγματοποιήσει τον Ιούλιο του 2012 στη Βουλγαρία σε λεωφορεία που μετέφεραν τουρίστες από το Ισραήλ.

Πηγή: BBC.com
Αν θέλετε να μελετήσετε ολόκληρη την 28σέλιδη ανάλυση του καθηγητή, κυρίου Ντέιβιντ Ράποπορτ μπορείτε να τη βρείτε ακολουθώντας αυτό το σύνδεσμο. Βέβαια, το μεγάλο ερώτημα για όλους τους μελετητές του χώρου καταπολέμησης της τρομοκρατίας είναι «ποιο θα είναι το πέμπτο κύμα;».
Με τα παραπάνω δεδομένα, η θρησκευτική τρομοκρατία έχει χρόνο ζωής για 10-20 χρόνια ακόμα. Το τι θα εμφανιστεί μετά είναι μία τεράστια πρόκληση για τους αναλυτές και ερευνητές του χώρου.

Πηγή Defencegr

Δημοσίευση: Ιουλίου 24, 2016