Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με την τρομοκρατία;

Τα κράτη δεν προστατεύουν τους πολίτες

Του Λιουίς Μπασέτς
El Pais

Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με την τρομοκρατία; Ο Γάλλος πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς πιστεύει πως ναι, και για τον λόγο αυτό αποδοκιμάστηκε στη Νίκαια όταν πήγε να αποτίσει φόρο τιμής στα θύματα της σφαγής της 14ης Ιουλίου. Ποιοι τον αποδοκίμασαν; Εκείνοι που θεώρησαν αυτή τη δήλωσή του παραχώρηση προς τους τρομοκράτες.

Η πραγματικότητα πάντως δείχνει πως ήδη μαθαίνουμε. Μερικοί περισσότερο από άλλους, είναι αλήθεια. Πιο πολύ απ’ όλους μαθαίνουν οι Ιρακινοί, που υποφέρουν από την τρομοκρατία από το 2003 και πριν από λίγες ημέρες έχασαν διακόσιους ανθρώπους σε τρομοκρατική επίθεση που έγινε σε εστιατόριο της Βαγδάτης. Οι Γάλλοι πέρασαν μια μεγάλη περίοδο χωρίς τρομοκρατία, κυρίως την εποχή των μεγάλων επιθέσεων στην Νέα Υόρκη (2001), την Μαδρίτη (2004) και το Λονδίνο (2005), αλλά από πέρυσι υφίστανται τη μεγαλύτερη επίθεση του Ισλαμικού Κράτους εναντίον δυτικής χώρας.

Και τώρα ήρθε η σειρά των Γερμανών.

Εμείς οι Ισπανοί ζήσαμε μισό αιώνα με την τρομοκρατία της ΕΤΑ, που μας έμαθε να διατηρούμε την ψυχραιμία μας και την αλληλεγγύη μας ώστε να καταφέρουμε να διαφυλάξουμε την ενότητα της κοινωνίας μας απέναντι σ? εκείνους που την επιβουλεύονταν. Η τρομοκρατία της ΕΤΑ αποτελεί βέβαια φαινόμενο του περασμένου αιώνα, ανήκει στην αναλογική εποχή και είχε περιορισμένη κλίμακα και εμβέλεια. Καμιά σχέση με την παγκόσμια κλίμακα, την ψηφιακή εποχή και την εμβέλεια του τζιχαντιστικού τρομοκρατικού σχεδίου, που έχει αναχθεί στον βασικό αντίπαλο της δημοκρατικών και φιλελεύθερων κοινωνιών.

Η επίθεση της Νίκαιας γεννά πολλές αμφιβολίες για τον χαρακτήρα της τρομοκρατίας, τον βαθμό οργάνωσης και αυτονομίας των ακτιβιστών της, ακόμη και την ιδεολογική και θρησκευτική τους έμπνευση. Δεν είναι το ίδιο ένα άτομο που δρα μόνο του με μια οργανωμένη ομάδα. Δεν είναι το ίδιο ένας ριζοσπαστικοποιημένος ισλαμιστής με έναν περιθωριοποιημένο που χρησιμοποιεί το Ισλάμ ως άλλοθι. Για την κατανόηση του φαινομένου υπάρχουν ακριβείς και χρήσιμες ιδέες όπως αυτή του μοναχικού λύκου ή της «ριζοσπαστικοποίησης εξπρές».

Οι ιδέες αυτές μπορεί να δράσουν ακόμα πιο τρομοκρατικά. Ο φόβος ότι ανάμεσα στους τρομοκράτες που συσσωρεύονται στις πόρτες της Ευρώπης μπορεί να διεισδύσουν μοναχικοί τρομοκράτες μπορεί να οδηγήσει στην ξενοφοβία και τον ρατσισμό. Ακόμη πιο τρομοκρατική είναι η ιδέα του λυκάνθρωπου τρομοκράτη – του ανθρώπου που μεταμορφώνεται σε λύκο – που βρίσκεται πίσω από τη ριζοσπαστικοποίηση εξπρές, καθώς μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία ενός αστυνομικού κράτους που θα ασκεί διαρκή έλεγχο σε δυνάμει τρομοκράτες.

Πρέπει να δείξουμε μεγάλη προσοχή, γιατί οι θεωρίες περί τρομοκρατίας μπορεί να βοηθήσουν τους τρομοκράτες και να μετατραπούν σε αφηγήματα τρόμου που οδηγούν στη δικτατορία. Την ίδια στιγμή, όμως, χρειαζόμαστε ακριβείς διαγνώσεις αν θέλουμε να καταπολεμήσουμε ένα κακό που πετυχαίνει πολλούς από τους διεστραμμένους στόχους του.

Απ’ όσο έχουμε δει τα δύο τελευταία χρόνια, από τότε δηλαδή που ανακηρύχθηκε το χαλιφάτο της Μοσούλης, το Ισλαμικό Κράτος ακολουθεί μια πολύ συγκεκριμένη στρατηγική και δρα σε τουλάχιστον τρία επίπεδα.

Πρώτον, εξακολουθεί να ελέγχει μια ευρεία περιοχή στην Συρία και το Ιράκ, όπου επιδιώκει να οικοδομήσει ένα ισλαμικό κράτος στα πρότυπα εκείνου που δημιούργησε ο προφήτης Μωάμεθ. Το κράτος αυτό θα χρησιμεύει ως πόλος έλξης νέων μουσουλμάνων που θα πολεμούν τους άπιστους και αιρετικούς.

Δεύτερον, το Ισλαμικό Κράτος επιδιώκει να ασκεί την εξουσία του σε ένα δίκτυο εδαφών με μουσουλμανικούς πληθυσμούς που εκτείνεται από τη Νιγηρία ως τις Φιλιππίνες, με στόχο την αποδυνάμωση αυτών των κρατών και την επιβολή του ισλαμικού νόμου.

Τρίτον, η οργάνωση προωθεί την τρομοκρατική δράση στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω περισσότερο ενός συστήματος, παρά μιας οργάνωσης, που θέτει στη διάθεση μουσουλμάνων μεταναστών δεύτερης και τρίτης γενιάς το δόγμα, μερικές φορές και τα όπλα, σε κάθε περίπτωση όμως την ιδέα ενός πολέμου κατά των Ευρωπαίων με στόχο την παγκόσμια νίκη του ισλαμισμού.

Το Ισλαμικό Κράτος υφίσταται πολλές ήττες στο χαλιφάτο της Συρίας και του Ιράκ, όπου μάλλον δεν του μένει πολύς χρόνος ζωής. Η απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία και το αντιπραξικόπημα του Ερντογάν μπορεί να περιπλέξουν τα πράγματα για τη διεθνή συμμαχία και να προσφέρουν οξυγόνο στο Ισλαμικό Κράτος, όλα δείχνουν όμως ότι η προπαγανδιστική λειτουργία αυτού του χαλιφάτου έχει ολοκληρωθεί.

Πολλοί προσπάθησαν να ερμηνεύσουν την ευρεία τρομοκρατική επίθεση που εξαπολύθηκε με αφορμή το Ραμαζάνι, και επεκτάθηκε από το Ορλάντο μέχρι την Ντάκα, ως μια απάντηση στις εδαφικές απώλειες της οργάνωσης, ένα κύκνειο άσμα της. Δεν είναι όμως βέβαιο ότι αυτό είναι αλήθεια. Ίσως να βρισκόμαστε, αντίθετα, μπροστά στην κλιμάκωση μιας παγκόσμιας στρατηγικής, σε ένα τρίτο κύμα τζιχαντιστικής τρομοκρατίας όπως περιγράφεται από τον Ζιλ Κεπέλ στο βιβλίο του «Τρόμος στο Εξάγωνο», και όπου το χαλιφάτο θα έχει δευτερεύοντα ρόλο.

Σύμφωνα με τους Αμερικανούς ειδικούς Τζέσικα Στερν και Τζ. Μ. Μπέργκερ («Ισλαμικό Κράτος. Το Κράτος του τρόμου»), το ΙΚ θεωρεί ότι βρίσκεται σε παγκόσμιο πόλεμο κατά της Δύσης και ότι η τελική μάχη θα δοθεί στο Νταμπίκ, μια τοποθεσία στη Συρία που ελέγχει ήδη. Αυτή η αντιδυτική ιδεολογία βρίσκεται σήμερα στη διάθεση όποιου ανισόρροπου ή περιθωριοποιημένου θέλει να σκοτώσει, πεθαίνοντας και μετατρέποντας το αφήγημα της αυτοκτονίας του στο αποκορύφωμα μιας παγκόσμιας εκατόμβης.

* Ο Λιουίς Μπασέτς είναι αρθρογράφος της «El Pais»
Πηγή MIgnatiou

Δημοσίευση: Αυγούστου 21, 2016