Το τέλος του κόσμου μπορεί να περιμένει…

Του Κώστα Στούπα

Καθώς εμείς είμαστε καταδικασμένοι να περιμένουμε στωικά την κατάρρευση της χώρας και του κ. Τσίπρα, ο κόσμος γύρω μας προχωρά. Δεν θέλω να αναφερθώ σήμερα στο μεγάλο παγκόσμιο χρέος και την άνοδο του λαϊκισμού σε ολόκληρη τη Δύση λόγω της πραγματικής ή εικονικής αύξησης των ανισοτήτων.

Η παρούσα κρίση στη Δύση είναι θέμα χρόνου να εκτονωθεί και το σύστημα να ισορροπήσει σε κάποιο νέο επίπεδο. Το μεγάλο όπλο της Δύσης είναι οι δυνάμεις της αγοράς και η δημιουργική καταστροφή.

Υπάρχουν αρκετοί που πιστεύουν πως ο καπιταλισμός περνάει κρίση λόγω της γιγάντωσης των επιχειρήσεων που προκάλεσε η παγκοσμιοποίηση.

Εν μέρει πιστεύω και ο ίδιος πως η μείωση των μικρών ιδιοκτητών που με την οικονομική τους ανεξαρτησία αποτελούν το στέρεο έδαφος που ανθεί η δημοκρατία και η ελευθερία, λόγω της αύξησης της ισχύος των μεγάλων πολυεθνικών που αποκτούν μονοπωλιακή ισχύ, αποτελεί κίνδυνο για την ανοιχτή κοινωνία.

Παρά το μέγεθος των μεγάλων παικτών της οικονομίας που επηρεάζουν τις ζωές μας δεν παρατηρούνται φαινόμενα μονοπωλιακής οπισθοδρόμησης.

Αρκεί μια πιο προσεκτική ματιά για να καταλάβει κάποιος πως το ενδεχόμενο μιας μετακαπιταλιστικής φεουδαρχίας δεν είναι ακόμη ορατό.

Στη δεκαετία του ’80 π.χ. στην ψηφιακή τεχνολογία κυριαρχούσε η ΙΒΜ. Στη δεκαετία του ’90 η Microsoft. Στα τέλη του ’90 η Apple κινδύνεψε να βάλει λουκέτο, δέκα χρόνια αργότερα ήταν η ισχυρότερη επιχείρηση του πλανήτη. Μετά η σκυτάλη πέρασε σε επιχειρήσεις όπως η Google, η Facebook και η Twitter...

Την περασμένη δεκαετία η επανάσταση της εξόρυξης σχιστολιθικών υδρογονανθράκων άλλαξε τα δεδομένα στην παγκόσμια οικονομία επαναφέροντας την αμερικάνικη ισχύ σε έναν τομέα που υποχωρούσε.

Ο S. Jobs, ο B. Gates, ο M. Zuckerberg κλπ με τις καινοτομίες τους άλλαξαν δραστικά τον κόσμο δρομολογώντας τις μεγαλύτερες επαναστάσεις που έγιναν ποτέ στην ιστορία του πολιτισμού μας.

Τίποτα όμως προς το παρόν δεν θεμελιώνει την άποψη πως αυτοί είναι οι τελευταίοι της μεγαλύτερης επανάστασης (επιστημονικής με οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες) στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Αυτοί που έρχονται υπόσχονται ακόμη μεγαλύτερες αλλαγές με απροσδιόριστες συνέπειες σε όλους τους τομείς.

Μια νέα μορφή π.χ. που αλλάζει τα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα και είναι πολύ πιθανό να συζητηθεί πολύ την επόμενη δεκαετία είναι ο Elon Musk.

O Musk γεννήθηκε στη Νότιο Αφρική αλλά γρήγορα βρέθηκε στον Καναδά και τις ΗΠΑ. Η πρώτη εταιρεία που έφτιαξε άφραγκος ήταν η ΖIP2 η οποία παρείχε υπηρεσίες διαδικτύου σε επιχειρήσεις.

Μετά από λίγα χρόνια την εξαγόρασε η Compaq για 307 εκατ. δολάρια. Η δεύτερη επιχείρηση που έκανε ήταν η X.com που συγχωνεύτηκε με άλλες δύο και έκανε τη γνωστή μας Pay Pal.

Από την πώληση του μεριδίου στην Pay Pal εισέπραξε άλλα 250 εκατ. δολάρια. Στη συνέχεια με κεφάλαιο 6,5 εκατ. έγινε βασικός μέτοχος της Tesla που είναι πρωτοπόρος στην ανάπτυξη ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων. Η αξία της Tesla σήμερα είναι περί τα 27 δισ. δολ.

Παράλληλα, έχει δημιουργήσει τη μεγαλύτερη εταιρεία φωτοβολταϊκών στις ΗΠΑ, τη SolarCity αξίας 2 δισ. δολαρίων και τη Space X την πρώτη ιδιωτική εταιρεία εξερεύνησης του διαστήματος.

Ο πρώτος στόχος της Space X ήταν να μειώσει το κόστος μεταφοράς από 30 εκατ. δολάρια τα 500 pounds βάρους σε 6,9 εκατ. δολ. τα 1.400 pounds. Σήμερα έχει καταφέρει να στείλει τη διαστημική κάψουλα Dragon στο διάστημα και να τη φέρει πίσω. Φέτος αναμένεται να στείλει επανθρωμένη* πτήση στο διεθνή διαστημικό σταθμό και στόχος είναι μέχρι το 2030 να στείλει επανδρωμένη αποστολή στον Άρη.

Μια άλλη ιδέα του Elon Musk είναι το Hyperloop μια σήραγγα μεταφοράς ανθρώπων και εμπορευμάτων ικανή να καλύψει απόσταση 800 μιλίων Los Angeles –San Francisco (1.288 χλμ) σε 30 λεπτά.

Ο Musk αναμφισβήτητα είναι μια από τις περιπτώσεις για τον οποίο θα ακούμε όλο και πιο συχνά τα επόμενα χρόνια, καθώς συνδυάζει με εξαιρετικό τρόπο τις τεχνικές του γνώσεις, με τη διοίκηση επιχειρήσεων, τη χρηματοδότηση σχεδίων από τις αγορές και την επινόηση νέων αναγκών και προϊόντων.

Υπάρχουν χιλιάδες άλλοι καινοτόμοι στις αγορές της Δύσης που ετοιμάζουν μικρές και μεγάλες επαναστάσεις που θα αλλάξουν τα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα, απλά ο Elon Musk ξεχωρίζει για το πλήθος των διαφορετικών πραγμάτων που επιχειρεί.

Όλες αυτές οι εξελίξεις θα έχουν επιπτώσεις στην παραγωγικότητα, την εργασία, τις κοινωνικές αλλά και τις πολιτικές σχέσεις.

Υπό αυτήν την έννοια το πιθανότερο είναι η κρίση χρέους ή η προσφυγική κρίση να μην αποτελέσουν παρά μικρές αναταράξεις. Όσο οι κοινωνίες παραμένουν ανοιχτές λειτουργούν οι αγορές και ο ανταγωνισμός ούτε η δημοκρατία κινδυνεύει, ούτε ο ανθρώπινος πολιτισμός.

Αντιθέτως από τον υπόλοιπο κόσμο η Ελλάδα κινδυνεύει γιατί ούτε επιχειρηματικές καινοτομίες επιτρέπει και άνθρωποι με σκουριασμένα μυαλά την κυβερνάνε και οι νέοι φεύγουν…

Η Ελλάδα κινδυνεύει να καταρρεύσει και να λειτουργήσει σαν ένα παράδειγμα προς αποφυγήν για τις υπόλοιπες ανεπτυγμένες χώρες, όπως στη δεκαετία του ’90 λειτούργησαν ανάλογα τα σοβιετικά καθεστώτα για να ανακοπεί η ισχύς της αριστεράς στη Δύση.

*Αυθαίρετος νεολογισμός στην θέση της λέξης επανδρωμένη καθώς τα πληρώματα στο μέλλον θα είναι μεικτά.

kostas.stoupas@capital.gr

Δημοσίευση: Νοεμβρίου 28, 2016