Η νίκη Τραμπ ταράζει την γεωπολιτική τάξη της Ευρώπης

Τελικά οι αμερικανικές εκλογές αποδείχθηκαν πιο συγκλονιστικές για την Ευρώπη από την απόφαση της Βρετανίας να αποχωρήσει από την ΕΕ, σχολιάζει ο Stephen Fidler.

Για δεύτερη φορά σε λιγότερο από πέντε μήνες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν ξυπνήσει με τα αποτελέσματα εκλογών που συγκλονίζουν την γεωπολιτική τάξη της ηπείρου. Αν μη τι άλλο, η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ήταν πιο συγκλονιστική από την απόφαση της Βρετανίας να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι εκλογές σε δύο από τις πιο ανοικτές και προσανατολισμένες στην αγορά οικονομίες του κόσμου δείχνουν την δυσαρέσκεια με την παγκοσμιοποίηση και την οικονομική ενσωμάτωση. Η εκλογή του Τραμπ έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με το αν οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να επεκτείνουν την άνευ όρων εγγύηση ασφαλείας που αποτέλεσε τη βάση της ευρωπαϊκής ευημερίας μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα αποτελέσματα εγκαινιάζουν μια περίοδο μεγάλης αβεβαιότητας και ανησυχίας για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Οι προεκλογικές υποσχέσεις συχνά λησμονούνται και ο Τραμπ συχνά υπήρξε αντιφατικός και άλλαζε τόνο. Αλλά στις προεκλογικές ομιλίες του, ο Τραμπ προκάλεσε νευρικότητα στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την αμερικανική υποστήριξη στη δυτική συμμαχία και όντας θετικός προς τον Ρώσο ηγέτη Βλαντιμίρ Πούτιν. Έχει υπονοήσει ότι ευνοεί την αύξηση των εμπορικών φραγμών για την προστασία της αμερικανικής βιομηχανίας.

Ο Τραμπ έχει χαρακτηρίσει την αλλαγή του κλίματος φάρσα, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την επιβίωση ενός παγκόσμιου συμφώνου για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων. Μια άλλη ανησυχία είναι ότι η οικονομική αβεβαιότητα που δημιουργείται από την εκλογή του θα μπορούσε να απειλήσει την ακόμα παραπαίουσα ανάκαμψη της Ευρώπης. Για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, οι δηλώσεις του Τραμπ εγείρουν ερωτήματα για την αμερικανική βούληση να δράσει ως παγκόσμιος ηγέτης και ως εκ τούτου την επιβίωση της -υπό αμερικανικής ηγεσίας- παγκόσμιας τάξης. Ωστόσο, αν οι ΗΠΑ υποχωρήσουν, η Ευρώπη, που ταλανίζεται από το μεταναστευτικό και άλλες κρίσεις, φαίνεται πολύ διαιρεμένη για να καλύψει το κενό.

"Δεν ξέρουμε τι να περιμένουμε από τις ΗΠΑ", δήλωσε ο Μάνφρεντ Βέμπερ, ο ηγέτης του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. "Για την πολιτική κουλτούρα στην Ευρώπη, αυτή είναι μια ακόμα κλήση αφύπνισης". Σε κοινή επιστολή, οι επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσαν ότι "σήμερα, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να ενισχύσουμε τις διατλαντικές σχέσεις". Αλλά στην έκκλησή τους για συνεργασία, υπογράμμισαν τις πολιτικές επί των οποίων ο Τραμπ έχει εκφράσει σκεπτικισμό, συμπεριλαμβανομένης της σύγκρουσης στην ανατολική Ουκρανία, της κλιματικής αλλαγής και της μετανάστευσης.

Η επιτυχία του Τραμπ, όπως και η ψήφος υπέρ του Brexit, έχει ευρέως ερμηνευθεί από την Ευρώπη ως μια νίκη για την πολιτική της πολιτιστικής ταυτότητας. Εν όψει των εκλογών του επόμενου έτους στη Γαλλία, τη Γερμανία και τις Κάτω Χώρες, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις περιμένουν την επίθεση από τα δικά τους αντικαθεστωτικά κόμματα.

Μεταξύ των πρώτων που συνεχάρησαν τον Τραμπ ήταν και η προεδρική υποψήφια του Εθνικού Μετώπου της Γαλλίας, Μαρίν Λεπέν, η οποία έγραψε: "Συγχαρητήρια στο νέο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ και στον ελεύθερο αμερικανικό λαό!"

Ο ολλανδός πολιτικός που έχει καταφερθεί πολλές φορές ενάντια στο Ισλάμ, Γκέερτ Βίλντερς, έγραψε στην επίσημη σελίδα του στο Twitter: "Οι άνθρωποι παίρνουν τη χώρα τους πίσω. Το ίδιο θα κάνουμε κι εμείς".

Στην προσπάθειά τους να ρυθμίσουν τις σχέσεις με τη νέα κυβέρνηση, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντιμετωπίζουν μια ακόμα πρόκληση: δεν ξέρουν τον εκλεγέντα Πρόεδρο ή το περιβάλλον του. Υποψιάζονται κάποια πράγματα από τη ρητορική του και απέφευγαν τις στενές επαφές με τον Τραμπ κατά τη διάρκεια της εκστρατείας. Η ξαφνική εμφάνισή του στην πολιτική αρένα σημαίνει επίσης ότι δεν έχουμε μια ομάδα γνωστών Ρεπουμπλικάνων τους οποίους μπορούν να προσεγγίσουν, εκτός κι αν αυτό αλλάξει, καθώς ο νέος πρόεδρος δημιουργεί μια ομάδα εξωτερικής πολιτικής. Οι Αμερικανοί διπλωμάτες, παρότι προσπάθησαν να καθησυχάσουν τους συμμάχους για την ιστορική συνέχεια της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, επίσης δεν τον γνωρίζουν. Στην πραγματικότητα, ο Ευρωπαίος πολιτικός που ξέρει καλύτερα τον Τραμπ είναι σχεδόν βέβαιο ότι είναι ο Νάιτζελ Φάρατζ, ο οποίος ήταν επικεφαλής στην επιτυχημένη εκστρατεία για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ.

Εκ πρώτης όψεως, το πρόσωπο που είναι καλύτερα εξοπλισμένο για να καταλάβει τον Τραμπ είναι η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, η πιο ισχυρή και μακροβιότερη από τους ευρωπαίους ηγέτες. Αν και ο Τραμπ επέκρινε έντονα την απόφασή της να επιστρέψει την είσοδο των προσφύγων το 2015, έχει, επίσης, πει ότι είναι η ηγέτις που θαυμάζει περισσότερο.

wsj.com

Δημοσίευση: Νοεμβρίου 10, 2016