Οι δύσκολες εθνικές αποφάσεις του 2017

Ο Δεκέμβριος είναι ένας μήνας κατά τον οποίο παραδοσιακά σκεφτόμαστε το μέλλον. Αν και στους καιρούς μας πρέπει να σχεδιάζεις το μέλλον μέρα με τη μέρα -τόσο κοντινός δείχνει ο ορίζοντας-, θεωρώ ότι είναι αδύνατον να κάνεις σκέψεις για τον κόσμο και την πατρίδα χωρίς να εξετάζεις τις μακροπρόθεσμες προοπτικές.

Εχω αποκτήσει τη συνήθεια να «βλέπω» την πατρίδα από έξω προς τα μέσα. Αν και «μέσα» υπάρχει μεγάλη κόπωση (η οποία δεν γνωρίζω τι μορφή μπορεί να πάρει έπειτα από επτά χρόνια υπερπροσπάθειας), στην πραγματικότητα το μέλλον μας έρχεται απέξω - δεν είναι ακριβώς στα χέρια μας.

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του θα κληθούν να διαχειριστούν μέσα στο 2017 δύο μεγάλες προκλήσεις: η πρώτη είναι η νέα αποσταθεροποίηση του ευρώ και η άνοδος του εθνικισμού στη γηραιά ήπειρο. Η δεύτερη είναι η σαφής επιδίωξη των ΗΠΑ να ασφαλίσουν την περιοχή της Μεσογείου από την κάθοδο του ορμητικού Πούτιν. Τα διλήμματα που θα μας τεθούν θα είναι συγκλονιστικά και, υπό αυτή την έννοια, θεωρώ ότι το 2017 θα είναι μια δύσκολη χρονιά για την Ελλάδα και το πολιτικό σύστημα.
Αποφάσεις που αναβάλλονταν για χρόνια, επειδή είχαμε τη δύναμη να τις αναβάλλουμε, πιθανώς θα πρέπει να ληφθούν οικουμενικά, στο όνομα της πολιτικής σταθερότητας. Ξεκινώ από τα εθνικά: οι ΗΠΑ θέλουν να βάλουν την Κύπρο και τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ για να ενοποιήσουν τη συμμαχία, να δημιουργήσουν νέες βάσεις και να έχουν καλύτερες συνθήκες επέμβασης στη Μέση Ανατολή. Ιδανικά, θα ήθελαν να διευθετήσουν και τα ζητήματα του Αιγαίου.

Αν κοιτάξει κανείς τον χάρτη προσεκτικά, θα καταλάβει γιατί. Η Κύπρος είναι πρωτίστως θέμα σχέσεων ΗΠΑ - Ρωσίας, στον βαθμό που το έδαφός της θα γίνει κόμβος μεταφοράς δυτικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη (δευτερευόντως ελληνοτουρκικό θέμα).
Τα Σκόπια είναι επίσης θέμα σχέσεων ΗΠΑ - Ρωσίας. Είναι ζητούμενο για τους Αμερικανούς να ενταχθούν οι βάσεις που δημιούργησαν στα προτεκτοράτα τους στην αντιπυραυλική ασπίδα του ΝΑΤΟ κατά του Πούτιν. Το Αιγαίο είναι ο στρατηγικός ενδιάμεσος χώρος μεταξύ Βαλκανίων και Μέσης Ανατολής, τον οποίο θέλει να ελέγξει η Αμερική για να εγκαθιδρύσει κυριαρχία στην περιοχή.

Για να συμβούν όμως όλα αυτά, ο Τσίπρας θα κληθεί να βάλει την υπογραφή του σε εθνικές εκκρεμότητες δεκαετιών, και μάλιστα τη στιγμή που η χώρα επαιτεί για επενδύσεις. Θα πρέπει να προχωρήσει σε συμβιβασμό με τους Σκοπιανούς για το όνομα και να αποστεί από πάγιες εθνικές θέσεις στην Κύπρο. Πρέπει να ισορροπήσει μεταξύ του ρεαλισμού, στον οποίο κινείται το κόμμα του, και του ρεύματος πατριωτισμού, που υπόγεια φουσκώνει στην κοινωνία.

Οι ΗΠΑ συμπεριφέρονται σαν να τον έχουν διαλέξει. Εκείνος, όμως; Και πώς, άραγε, θα επιδράσει στο εκλογικό σώμα αυτού του είδους ο ρεαλισμός; Αδιάφορα, όπως εκτιμούν πολλοί, θεωρώντας ότι ο κουρασμένος Ελληνας έχει πετάξει λευκή πετσέτα, ή μήπως τέτοιες εξελίξεις είναι η σπίθα για την πυρκαγιά;

Τα αυτά ισχύουν για την ευρωζώνη, η οποία αντιμετωπίζει πλέον προβλήματα στον πυρήνα της. Πώς θα πορευθεί η χώρα μας αν μέσα από τις διαδοχικές αναμετρήσεις στην Ευρώπη γεννηθεί το αίτημα για Ευρώπη με δύο ευρώ;
Η Βρετανία ήδη κάνει τις συμμαχίες της με την Πολωνία, με χώρες της Βαλτικής, ίσως με την Ιταλία, και πιθανόν να απαντήσουμε και εμείς σε αυτά τα διλήμματα.

Τελευταίο, αλλά όχι έλασσον: το γερασμένο σύστημα διακυβέρνησης της χώρας. Σε συνθήκες τέτοιας μεγάλης θύελλας ίσως είναι σώφρον να αλλάξει ντε φάκτο το πολίτευμα σε Προεδρική Δημοκρατία. Χωρίς ηγεσία με εξουσία για αποφάσεις δεν πρόκειται να βγούμε ποτέ από τη λάσπη.

Μανώλης Κοττάκης
Πηγή "Δημοκρατία"

Δημοσίευση: Δεκεμβρίου 16, 2016