Μάνος Ελευθερίου: Η πρώτη φορά Αριστερά δεν ήταν έτοιμη για ό,τι της έτυχε

Το καινούργιο του βιβλίο, τα παιδιά της παγωμένης επαρχίας που σηκώνουν τον ουρανό της Ελλάδας και τα τραγούδια που ετοιμάζει με τους Λ. Μαχαιρίτσα και Σ. Ξαρχάκο.

«Στις μικρές και στις μεγάλες χαρές. Στις καταστροφές και την αρρώστια. Στον αέρα και στις βροχές. Πάντοτε χρειάζεται να υπάρχει ένας άνθρωπος δίπλα σου. Αυτός είναι όλα μαζί τα “Φαρμακεία” και τα “Φάρμακα” του κόσμου. Από εκεί ξεκινούν όλα…»

Κάπως έτσι ο Μάνος Ελευθερίου εξηγεί σε μια πρώτη ανάγνωση, τι κρύβεται πίσω από τον τίτλο «Φαρμακείον εκστρατείας» του νέου του βιβλίου (εκδόσεις Μεταίχμιο). ΄Ένα βιβλίο με αυτοβιογραφικό χαρακτήρα και με πρωταγωνιστή έναν ηλικιωμένο συγγραφέα ο οποίος επιστρέφει στη γενέτειρά του κι ακολουθεί εικόνες, σκιές, μυρωδιές αναζητώντας τα φάρμακα που χρειάζονται όσοι πάσχουν από αναμνήσεις και μοναξιά.

«Επιστρέφουμε πάντοτε εκεί που αγαπάμε. Κι ανακαλύπτουμε ότι πολλά απ' αυτά που αγαπήσαμε κάποτε σήμερα δεν υπάρχουν. Μιλώ κυρίως για ανθρώπους. Αλλά και για μέρη. Εκεί που υπήρχε μια εξαίσια μονοκατοικία τώρα υπάρχει ένα άθλιο σπίτι που μοιάζει με τούρτα»,  λέει στο TheTOC.

Το βιβλίο ξεκίνησε να γράφεται πριν από 5 – 6 χρόνια. Αναφέρεται στην προσπάθεια του ίδιου του Μάνου Ελευθερίου να ανακαλύψει ένα πρόσωπο της παιδικής του ηλικίας, έναν από τους πρώτους του μεγάλους έρωτες. Πως ένιωσε, αλήθεια, όταν δοκίμασε να πάρει τηλέφωνο έναν άνθρωπο που είχε να του μιλήσει πάνω από 20 χρόνια και έμαθε ότι ο άνθρωπος αυτός έχει πεθάνει εδώ και 15 χρόνια… «΄Ότι αυτός ο αριθμός έμενε ξεκρέμαστος;…»

Κάπως έτσι ξεκινούν όλα στο «Φαρμακείον εκστρατείας».  «Σε πιάνει μια πραγματική λύσσα να ξαναβρείς έναν άνθρωπο που αγάπησες και δεν υπάρχει τρόπος να έρθεις σε επαφή μαζί του. Ψάχνεις απεγνωσμένα. Η μόνη λύση είναι να πας στο ληξιαρχείο και να ψάξεις να βρεις μια Ειρήνη (ναι, είναι αληθινό το όνομα) που πιστεύεις ότι εφ' όσον γνωρίζεις το πατρικό της θα τη βρεις οπωσδήποτε. Κι όμως…»

- Κουβεντιάζετε στο βιβλίο με ζώντες και τεθνεώτες;

«Ναι, με εκείνους που αγάπησα κυρίως. Γιατί μου άφησαν μια μεγάλη κληρονομιά, την αγάπη και την υπόστασή τους. ΄Οσα γράφω έχουν συμβεί, κι όσα συνέβησαν έγιναν για να τα γράψω».

- Οι παιδικοί έρωτες σας έχουν καθορίσει;

«Βέβαια, υπάρχουν έρωτες που με έχουν χτυπήσει κατακέφαλα. Κι ειδικά αυτοί οι έρωτες της παιδικής ηλικίας. Είναι σύνηθες, ξέρετε, όταν μεγαλώνει κανείς να σκέφτεται τα παλιά και να αρχίζει να τα σκαλίζει. Σκεφτείτε άραγε πως να περνούν το χρόνο τους όσοι είναι σε οίκους ευγηρίας; Τι άλλο να κάνει κανείς;»

- Σας κόστισε που δεν ήρθατε σε επαφή με αυτό τον παιδικό σας έρωτα;

«Οπωσδήποτε»

- Γράφτηκε ότι αυτό το βιβλίο σας είναι το πιο «ποιητικό» απ’ όλα τα πεζά σας κείμενα…

«Ε, ναι, βγήκε ποιητικό γιατί ο έρωτας θέλει ποίηση. Δεν γράφεται ψυχρά. Η ποίηση είναι μια έκλαμψη. Υπάρχει μια χαρακτηριστική σκηνή στο βιβλίο. Οι μνήμες μας είναι όπως το σώμα που το εξετάζει ένας ακτινολόγος σ' εκείνο το ειδικό γαλακτερό τζάμι του ιατρείου. Εκεί φαίνονται όλα καθαρά. Και τα ταξίδια που δεν πήγες και τα λόγια που έκρυψες...»

- Εχετε γράψει, μεταξύ άλλων, μυθιστορήματα, συλλογές, ποιήματα, τόμους, αφιερώματα και πάνω από 400 τραγούδια, πολλά από τα οποία έχουν βρεθεί στα χείλη όλων, Νιώθετε ένας γεμάτος άνθρωπος κύριε Ελευθερίου;

 «Τα τραγούδια που έχω γράψει είναι πάνω από 600 τελικά... Μισογεμάτος νιώθω. Θα ήθελα να γράφω τα διπλά. Και, ξέρετε, κάτι ξαναγράφω τώρα».

- Τι ετοιμάζετε;

«Μια σειρά καινούργιων τραγουδιών με τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα και τον Σταύρο Ξαρχάκο. Εχω και μεγάλη χαρά που ανακάλυψα και δυο νέους καλλιτέχνες. Ο ένας, 23 χρονών, λέγεται Γιώργος Κυριάκος και είναι χωρίς υπερβολή ένας μικρός Σταύρος Κουγιουμτζής από άποψη ταλέντου. Η άλλη είναι μια κοπέλα που λέγεται Στέλλα Σαμαρά, 27 χρονών, μορφωμένη πολυμαθής. Μου έστειλε ένα cd που τραγουδά. Κι άκουσα μια φωνή με ομορφιά και δύναμη».

- Αυτά τα νέα παιδιά είναι μια ελπίδα στους άσχημους καιρούς που ζούμε;

«Είναι μια ελπίδα και μια μπουνιά στο στομάχι όλων αυτών των καθαρμάτων που έχουν αλλάξει τη ζωή μας. Δεν μπορεί κανείς να τα καταργήσει. Είναι ένα τίναγμα…»

- Σας ακούω και λίγο θυμωμένο…

«Πέστε χαιρετίσματα στον κύριο Ερντογάν ότι αν κι εμείς πούμε ότι όλη η Μικρά Ασία ήταν ελληνική, τι θα απαντήσει… Ψάξτε να δείτε για όλους τους προσωκρατικούς φιλοσόφους. Ψάξτε για την ΄Εφεσο. Η ΄Εφεσος ήταν ελληνική, το ίδιο και η Αλικαρνασσός, κι όλα τα παράλια της Μικράς Ασίας. Θα τα ζητήσουμε κι εμείς τώρα πίσω;»

- Αισθάνεστε ανασφάλεια για όλα αυτά που συμβαίνουν με τη σημερινή κυβέρνηση;

«Η πρώτη φορά Αριστερά δεν ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει ό,τι της έτυχε. ΄Ηταν κι αυτή η καταιγίδα με τους πρόσφυγες... Δεν είχαν και πρόγραμμα. Εγώ νόμιζα ότι ως σκιώδης κυβέρνηση θα είχε κάνει κάτι. Αν πας τώρα και ρωτήσεις τον υπουργό Παιδείας πόσα δημοτικά σχολεία έχουμε – εκεί είναι η βάση, το στήριγμα, εκεί διαμορφώνεται ο άνθρωπος – δεν θα ξέρει πόσα... Δεν θα λησμονήσω την εικόνα στους Αρκιούς την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου με τα δυο παιδιά του Δημοτικού σχολείου και τον δάσκαλο με τη σφυρίχτρα να παρελαύνουν μπροστά στους 20 κατοίκους. Αυτά τα παιδιά – και τα άλλα της παγωμένης επαρχίας – σηκώνουν τον ουρανό της Ελλάδας».

- Τι σας τρομάζει σήμερα;

«Να μη γίνουν χειρότερα. Να μην έρθουν εκείνα που απεύχεται κανείς και τα βλέπει να ζυγώνουν...»

Λίγα λόγια για τον Μάνο Ελευθερίου

Ο Μάνος Ελευθερίου γεννήθηκε στην Ερμούπολη. Έχει εκδώσει μυθιστορήματα, ποιητικές συλλογές, τόμους με πεζά, λευκώματα και τέσσερις τόμους για το «Θέατρο στην Ερμούπολη τον 20ό αιώνα, 1901-1921», καθώς και την ανθολογία Ερμούπολη, Μια πόλη στη λογοτεχνία (Μεταίχμιο, 2004). Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2005 για το μυθιστόρημά του O καιρός των χρυσανθέμων (Mεταίχμιο, 2004). Ως στιχουργός έχει στο ενεργητικό του περίπου 400 τραγούδια και συνεργάστηκε με όλους σχεδόν τους έλληνες συνθέτες. Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο έχουν κυκλοφορήσει τα μυθιστορήματά του Η γυναίκα που πέθανε δύο φορές (2006), Άνθρωπος στο πηγάδι (2008), Πριν απ’ το ηλιοβασίλεμα (2011), καθώς και η συλλογή διηγημάτων του Η μελαγχολία της πατρίδας μετά τις ειδήσεις των οκτώ (2007). Επίσης το φθινόπωρο του 2010 κυκλοφόρησαν η ποιητική του συλλογή Ο νοητός λύκος καθώς και ο θεατρικός μονόλογος Ο γέρος χορευτής. Το 2013 εκδόθηκαν η συγκεντρωτική έκδοση των στίχων του Τα λόγια και τα χρόνια, καθώς και το χρονικό Μαύρα μάτια: Ο Μάρκος Βαμβακάρης και η συριανή κοινωνία στα χρόνια 1905-1920. Την ίδια χρονιά βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών (Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη) για το σύνολο του έργου του.

thetoc.gr

Δημοσίευση: Δεκεμβρίου 05, 2016