Τι σημαίνει το δημοψήφισμα της Ιταλίας για το ευρώ;

Μετά το δημοψήφισμα-σοκ του Brexit και τις αμερικανικές εκλογές, οι επενδυτές ανησυχούν για το μέλλον της Ιταλίας στην ευρωζώνη. Φοβούνται ότι το δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου για τη συνταγματική αναθεώρηση θα υπονομεύσει την εύθραυστη πολιτική σταθερότητα της χώρας σε περίπτωση ήττας του Ματέο Ρέντσι. Ωστόσο, η έξοδος της Ιταλίας από το ευρώ δεν φαίνεται να είναι μια άμεση απειλή, διότι αυτό θα απαιτούσε διακομματική πολιτική υποστήριξη, καθώς και μια βασανιστική νομοθετική διαδικασία, σχολιάζει το Bloomberg.

Ιδού επτά κατατοπιστικές ερωτήσεις και απαντήσεις:

1. Γιατί ανησυχούν οι αγορές;

Μία ήττα του Ρέντσι, ο οποίος πρότεινε το δημοψήφισμα και αρχικά υποσχέθηκε ότι θα παραιτηθεί αν το αποτέλεσμα δεν είναι αυτό που επιθυμεί, μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές και ενίσχυση του λαϊκιστικού Κινήματος των Πέντε Αστέρων, το οποίο με τη σειρά του έχει δεσμευθεί για δημοψήφισμα για το αν η Ιταλία θα παραμείνει στην ευρωζώνη. Κάποιοι επενδυτές προβλέπουν ήδη το τέλος της νομισματικής ένωσης. "Πιστεύουμε ότι η ΕΕ θα διαλυθεί και ότι η Ιταλία θα βγει από την ευρωζώνη", δήλωσε ο Τζιμ Σμίγκελ, της SEI Investments Co. "Μέχρι πριν από λίγο καιρό αυτό ήταν απλά αδιανόητο, απίθανο, αλλά αρχίζουμε να βλέπουμε ότι κάτι κινείται, τουλάχιστον".

2. Πόσο κατά του ευρώ είναι το Κίνημα των Πέντε Αστέρων;

Το ευρωσκεπτικιστικό κόμμα κάνει καμπάνια για δημοψήφισμα για έξοδο από το ευρώ. Ο Λουίτζι Ντι Μάιο του κόμματος δήλωσε ότι αν πάρουν την εξουσία, θα πιέσουν για δημοψήφισμα σχετικά με την συμμετοχή στην Ένωση. Ο Ντι Μάιο δεν ήταν σαφής με το τι θα ήθελε να την αντικαταστήσει, λέγοντας σε μια συνέντευξη στην Repubblica ότι υποστηρίζει "ένα ευρώ δύο ταχυτήτων ή ένα εθνικό νόμισμα".

3. Γιατί οι φόβοι των επενδυτών αντιμετωπίζονται ως υπερβολικοί;

Επειδή μία έξοδος από το ευρώ θα απαιτήσει χρόνο και περίπλοκες διαπραγματεύσεις, όπως έχει φανεί και από την περίπτωση της Βρετανίας. "Είναι πραγματικά υπερβολική η άποψη ότι η Ιταλία θα φύγει από το ευρώ μία ημέρα μετά από το δημοψήφισμα, ή ακόμη και λίγο καιρό αργότερα", δήλωσε ο Αντόνιο Βιλαφράνκα, αναλυτής ευρωπαϊκών ζητημάτων στο Ιταλικό Ινστιτούτο Διεθνών Πολιτικών Σπουδών. Ακόμη κι αν προκηρυχθούν εκλογές και τις κερδίσει το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, θα δυσκολευθεί να βρει συμμάχους για να εξασφαλίσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία, πρόσθεσε ο ίδιος. Υπάρχουν νομικά εμπόδια στην έξοδο από το ΕΕ.

4. Ποια είναι τα νομικά εμπόδια;

Το ιταλικό Σύνταγμα απαγορεύει την κατάργηση διεθνών συνθηκών δια της λαϊκής ψήφου, οπότε θα απαιτηθεί συνταγματική τροποποίηση πριν καν προκηρυχθεί ένα δημοψήφισμα για την έξοδο από το ευρώ. Για αυτό χρειάζονται τα 2/3 των ψήφων και των δύο σωμάτων της ιταλικής βουλής και πιθανόν ένα ακόμη δημοψήφισμα πριν να γίνει εκείνο που θα καθορίσει το αν η χώρα θα παραμείνει στο ευρώ. Αλλά ακόμη κι αν οι Ιταλοί ψηφίσουν υπέρ της αποχώρησης, το Συνταγματικό Δικαστήριο μπορεί να μπλοκάρει το αποτέλεσμα.

5. Πόσο άσχημη μπορεί να είναι η αντίδραση των αγορών;

Ακόμη και η πολιτική πρόθεση της εξόδου μπορεί να προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις, σύμφωνα με τους οικονομολόγους της JP Morgan. "Οποιοσδήποτε σοβαρός θόρυβος σχετικά με την έξοδο από το ευρώ θα προκαλούσε φυγή κεφαλαίων και σοβαρή αναταραχή στις αγορές, έτσι ώστε η πίεση της αγοράς θα μπορούσε να αναγκάσει τα κόμματα που αγωνίστηκαν για την έξοδο του ευρώ να αναθεωρήσουν γρήγορα τα σχέδιά τους" σημειώνουν οι οικονομολόγοι Τζιανλούκα Σάλφορντ και Μάρκο Προτόπαπα, με έδρα το Λονδίνο. Οι αγορές δείχνουν τάσεις πίεσης εν όψει της 4ης Δεκεμβρίου. Εκτός από την πτώση του ευρώ κατά 3 τοις εκατό αυτό το μήνα, στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Μάρτιο του 2015, ο αυξημένος κίνδυνος σηματοδοτείται επίσης από την άνοδο των 10ετών αποδόσεων των ομολόγων της Ιταλίας πάνω από 2 τοις εκατό, για πρώτη φορά σε περισσότερο από ένα χρόνο.

6. Θέλουν οι Ιταλοί να βγουν από το ευρώ;

Προφανώς όχι. Δημοσκόπηση των Community Media Research και Intesa Sanpaolo SpA που δημοσίευσε στις 21 Νοεμβρίου η La Stampa έδειξε ότι μόνο το 15,2% είναι υπέρ της εξόδου, με το 67,4% να τάσσεται υπέρ του ευρώ.

7. Οπότε, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας;

Κανείς δεν ξέρει. Το σίγουρο είναι ότι αν ο Ρέντσι χάσει το δημοψήφισμα, αυτό θα σημαίνει πολιτική και οικονομική αναταραχή. Το πόση απομένει να το δούμε.

bloomberg.com

Δημοσίευση: Δεκεμβρίου 03, 2016