Επικίνδυνα παιχνίδια με τη δόση και τη χρεοκοπία

Του Βασίλη Γεώργα*

Καταστροφικό  για την Ελλάδα δεν είναι να μην πάρει μια καλή συμφωνία για το χρέος. Καταστροφή θα είναι αν για οποιοδήποτε λόγο  η κυβέρνηση δεν πάρει την δόση των 10 δισ. ευρώ στο Eurogroup της 15ης Ιουνίου είτε γιατί επιλέξει να πάει σε ρήξη, είτε γιατί δεν θα την εγκρίνουν οι δανειστές.

Υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο μετά από 9 μήνες διαπραγματεύσεων και ψήφισης όλων των προληπτικών μέτρων που ζητήθηκαν; Αν πιστέψουμε τον Ευκλείδη Τσακαλώτο και τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, δεν τίθεται κανένα τέτοιο θέμα. Υπάρχουν όμως και άλλες φωνές που ακούγονται φάλτσες μέσα στην κυβέρνηση και στο κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ και οι οποίες παρά τις επίσημες διαψεύσεις συντηρούν το θέμα ανοιχτό στήνοντας έναν ιδιαίτερα επικίνδυνο χορό με τη φωτιά.

Θυμίζουμε δε ότι πρώτος έσπειρε τα ζιζάνια ο Poul Thomsen ο οποίος υπό καθεστώς ανωνυμίας δήλωσε στο CNBC ότι «η καλύτερη εγγύηση ότι η Ελλάδα και οι δανειστές θα καταλήξουν σε συμφωνία για το χρέος είναι οι επικείμενες προθεσμίες για πληρωμές ομολόγων που θα υποχρεώσουν σε μια συμφωνία».

Στο Μαξίμου έχουν πάρει πλέον το μήνυμα πως η εκταμίευση του δανείου είναι ίσως πλέον το μοναδικό κέρδος που μπορεί να έχει πλέον η Ελλάδα στο επόμενο Eurogroup. Και από τη στιγμή που στο τραπέζι δεν θα υφίσταται τίποτα άλλο πέρα από μια «συμφωνία εν αναμονή» για το χρέος που θα ξανασυζητηθεί το καλοκαίρι του 2018, δεν υπάρχουν περιθώρια να μην δεχτεί τουλάχιστον τη δόση.

Σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης, τα χρήματα θα εκταμιευτούν κανονικά και η Ελλάδα θα εξοφλήσει στην ώρα τους τα τοκοχρεολύσια των 7,4 δισ. ευρώ που λήγουν στις 17, 18 και 20  Ιουλίου προς την ΕΚΤ, το ΔΝΤ και τους ιδιώτες επενδυτές.

Αυτό λέει και η λογική. Εδώ που βρισκόμαστε, ακόμη και αν η κυβέρνηση αισθάνεται σαν πληγωμένο θηρίο στο κλουβί και εξετάζει διάφορες επιλογές, δεν θα διακινδύνευε να επενδύσει στο χάος ποντάροντας ότι «εκδικούμενη» τους δανειστές θα διασωθεί η ίδια πολιτικά.

Τότε λοιπόν γιατί διατυπώνονται τόσο έντονα αμφιβολίες από διαφορετικές πηγές για το αν η κυβέρνηση έχει σκοπό να παίξει με τα σπίρτα και να απειλήσει με χρεοστάσιο τον Ιούλιο;

Τρεις είναι οι λόγοι : Ο πρώτος είναι καθαρά εσωκομματικός. Υπάρχουν στελέχη της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ που παρά τις επίσημες διαψεύσεις, διοχετεύουν τέτοιες «πληροφορίες» ξέροντας ότι θα προξενήσουν θόρυβο. Το αφήγημα της ρήξης εξυπηρετεί  κυρίως εσωκομματικές σκοπιμότητες, αλλά αξιοποιείται και κεντρικά ως μια αιωρούμενη απειλή προς τους δανειστές. Κάποιοι μεταφέρουν «εμπιστευτικά» αυτές τις πληροφορίες και κάποιοι άλλοι δημοσίως και επώνυμα. Η περίπτωση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ Νίκου Ξυδάκη ο οποίος εισηγείται στην κυβέρνηση να έρθει σε ρήξη με τους δανειστές είναι η πιο κραυγαλέα. Ο κ. Ξυδάκης δεν είναι απλώς ένα κομματικό στέλεχος αλλά κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος. Εκ θέσεως ο δημόσιος λόγος του έχει βαρύνουσα σημασία και προφανώς απηχεί ευρύτερες απόψεις που επικρατούν μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ. Αν αυτές οι απόψεις που παροτρύνουν στην κήρυξη χρεοστασίου δεν κοπούν μαχαίρι από τον ίδιο των Πρωθυπουργό ως επιβλαβείς για την ομαλότητα στη χώρα, θα είναι σαν να δικαιώνονται εμμέσως όσοι τις προκρίνουν.

Στη λογική αυτή μπήκε εμμέσως και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης όταν χθες με μια σιβυλλική δήλωση είπε ότι η κυβέρνηση πρέπει να καταστήσει σαφές ότι «η ελάφρυνση του χρέους δεν μπορεί να μετατίθεται διαρκώς στο μέλλον χωρίς συνέπειες». Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης δεν εξήγησε τι εννοεί με αυτό το «χωρίς συνέπειες» το οποίο ακούστηκε περισσότερο ως προειδοποίηση παρά ως παρατήρηση.

Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με την ίδια την κυβέρνηση και την καθυστέρησή που δείχνει να  ολοκληρώσει όλα τα «προαπαιτούμενα» της δεύτερης αξιολόγησης τα οποία συνδέονται με την εκταμίευση της δόσης. Η καθυστέρηση αυτή δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά καθώς αφήνει περιθώρια να διατυπώνονται ποικίλες ερμηνείες. Ο κίνδυνος μιας περαιτέρω καθυστέρησης βαραίνει σε αυτή την περίπτωση την Ελλάδα. Στο Eurogroup της περασμένης εβδομάδας ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δέχθηκε κριτική από τους ομολόγους του επειδή δεν ήταν τεχνικά εφικτό να εγκριθεί η αξιολόγηση. Δεσμεύτηκε ο ίδιος προσωπικά ότι τα 25 από τα 140 προαπαιτούμενα που βρίσκονται σε εκκρεμότητα θα ολοκληρωθούν εγκαίρως, ήτοι μέχρι το Euro Working Group της 8ης Ιουνίου. Χθες, ωστόσο, ο ευρωπαίος επίτροπος Pierre Moscovici επανήλθε στο θέμα «υπενθυμίζοντας» φιλικά προς την κυβέρνηση ότι πριν συζητηθεί το θέμα του χρέους «υπάρχουν κάποιες απαιτήσεις που πρέπει να επιλυθούν εντός των επόμενων εβδομάδων».

Υπάρχει και το σενάριο ότι η Ελλάδα δεν θα εκταμιεύσει χρήματα από το πακέτο των δανείων, αλλά θα αξιοποιήσει ίδιους πόρους (;) για να πληρώσει τα ομόλογα που λήγουν τον Ιούλιο. Και αυτό διαψεύδεται από κυβερνητικά στελέχη παρότι συνοδεύεται από θριαμβευτικές εκτιμήσεις ότι στη συνέχεια η Ελλάδα θα επιχειρούσε αυτόνομη «έξοδο» στις αγορές για να δείξει ότι τελειώνει με τα μνημόνια μια ώρα αρχύτερα και μπορεί να σταθεί μόνη της στα πόδια της…. Είναι και αυτό ένα σενάριο που δεν στέκει πουθενά, όχι μόνο διότι κανείς δεν ξέρει αν έχουν συγκεντρωθεί τα απαιτούμενα κεφάλαια, αλλά γιατί ακόμη κι αν βρεθούν με κάποιο τρόπο τα λεφτά, το στίγμα που θα έδινε μια τέτοια ενέργεια είναι αυτό μιας διαφορετικού τύπου ρήξης χωρίς πιστωτικό γεγονός.

Ο τρίτος λόγος είναι «εξωτερικός». Η ανάδειξη του κινδύνου της χρεοκοπίας τον Ιούλιο επιχειρήθηκε από δύο γερμανικά Μέσα Ενημέρωσης, τις εφημερίδες Handelsblatt και τη Bild στον απόηχο της ενημέρωσης που έκανε στους ξένους ανταποκριτές ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. Η πρώτη έθεσε το ερώτημα αν θα αρνηθεί η Αθήνα να εισπράξει την επόμενη δόση ρισκάροντας την προγραμματισμένη αποπληρωμή, και η δεύτερη έδωσε την απάντηση ότι η Αθήνα δεν προτίθεται να δεχτεί τα χρήματα, προκαλώντας την κυβέρνηση να μιλήσει εκείνη για «σκοπιμότητες» και να φωτογραφίσει την πίεση που ασκεί η γερμανική πλευρά προς την Ελλάδα.

Αν υπάρχει πράγματι κάποια σκοπιμότητα πίσω από τα γερμανικά δημοσιεύματα για τη δόση, αυτή είναι να συμβάλλουν ώστε να κατέβει πολύ ο πήχης των προσδοκιών για όλα τα υπόλοιπα (χρέος, ποσοτική χαλάρωση) και να αναδειχθεί η μεγάλη σημασία της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης για την εκταμίευση της δόσης. Σύμφωνα με μια άλλη ερμηνεία που δίνουν κυρίως κυβερνητικά στελέχη, ο «θόρυβος» αυτός θα μπορούσε να εξυπηρετεί και την Γερμανία εφόσον διευκολύνει τον γερμανό υπουργό Οικονομικών να κάνει μερικά βήματα πίσω στη διελκυστίνδα με το ΔΝΤ για να προωθήσει μια καλύτερη συμφωνία για την Ελλάδα υπό το φόβο μιας πιθανής χρεοκοπίας.

Σε κάθε περίπτωση η συζήτηση για πιθανή αθέτηση πληρωμών είτε σκοπίμως είτε σε κάθε περίπτωση με ευθύνη της Ελλάδας, δεν είναι μόνο παρελκυστική αλλά και επικίνδυνη γιατί αναζωπυρώνει την αβεβαιότητα. Γι αυτό και πρέπει να σταματήσει αμέσως με μια ξεκάθαρη απάντηση της κυβέρνησης και των δανειστών.

Δημοσίευση: Μαΐου 31, 2017