"Τουρκική Ένωση Ξάνθης": Το ιστορικό μιας δικαστικής διαμάχης με μείζον εθνικό πρόσημο

Το 1927 το Πρωτοδικείο Ξάνθης είχε κάνει δεκτή την αίτηση ίδρυσης του σωματείου με την επωνυμία "Στέγη της Τουρκικής Νεολαίας Ξάνθης" και το 1936 το Πρωτοδικείο Ξάνθης έκανε δεκτή την αίτηση του ίδιου σωματείου για μετονομασία του σε "Τουρκική Ένωση Ξάνθης" (υπ’ αριθ. 122/1936 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου). Εκείνη τη χρονική περίοδο τα εθνικά δικαστήρια δεν θεώρησαν ότι υπήρχε κάποιο στοιχείο, που να προκύπτει είτε από τον τίτλο, είτε από το καταστατικό του, που θα μπορούσε να διασαλεύσει τη δημόσια τάξη.

Το 1983 όμως, το Πρωτοδικείο Ξάνθης έκανε δεκτή την αίτηση του νομάρχη Ξάνθης (στις 29.11.1983) να απαγορευτεί στο σωματείο η χρήση του όρου «τουρκικός» σε κάθε έγγραφο και σφραγίδα του (απόφαση αρ. 561/1983).

Στις 30.1.1984, ο νομάρχης Ξάνθης έκανε εκ νέου αίτηση στο Πρωτοδικείο Ξάνθης για τη διάλυση του σωματείου, διότι όσα όριζε το καταστατικό του αποτελούσαν προσβολή στη δημόσια τάξη. Τα ελληνικά δικαστήρια έκριναν ότι η Τουρκική Ένωση Ξάνθης αποτελούσε κίνδυνο για τη δημόσια τάξη και ότι η λειτουργία της αντίκειται σε Συνθήκη της Λωζάννης επειδή προσπαθούσε να δημιουργήσει εθνική μειονοτική συνείδηση. Τα Ελληνικά δικαστήρια επικαλέστηκαν ότι η Συνθήκη της Λωζάννης αναγνωρίζει θρησκευτική και όχι εθνική μειονότητα και ότι το σωματείο επιδίωκε να διαδώσει την ιδέα της ύπαρξης μιας τουρκικής μειονότητας στα πλαίσια του ελληνικού κράτους και να εξυπηρετήσει έτσι συμφέροντα τρίτου κράτους (ήτοι της Τουρκίας).

Μετά την απόφαση διάλυσης του σωματείου αυτού, η υπόθεση έφθασε ενώπιον του ΕΔΔΑ μετά από την προσφυγή (νο 26698/05) κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας και στις 27.3.2008 καταδικάστηκε η Ελλάδα για παραβίαση του άρθρου 11 και 14 της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου) που κατοχυρώνει την ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι και επιτάσσει απόλαυση των δικαιωμάτων και ελευθεριών που αναγνωρίζονται στη Σύμβαση να διασφαλίζεται, χωρίς καμία διάκριση, ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, γλώσσας, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, εθνικής ή κοινωνικής καταγωγής, λόγω της ένταξης σε μια εθνική μειονότητα, περιουσίας, γέννησης ή οποιασδήποτε άλλης κατάστασης αντίστοιχα..

Η διάλυση του ως άνω σωματείου συνιστούσε κατά το ΕΔΔΑ επέμβαση στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι που είχε η αιτούσα «Τουρκική Ένωση Ξάνθης». Σύμφωνα με το ΕΔΔΑ:

«Ακόμα και αν ο σκοπός του σωματείου ήταν η προώθηση της ιδέας ότι υπάρχει στην Ελλάδα μια εθνική μειονότητα, δεν θα μπορούσε τούτο να απειλήσει μια δημοκρατική κοινωνία, ιδιαίτερα επειδή ουδόλως γίνεται μνεία στο καταστατικό του περί προσφυγής των μελών του στη χρήση βίας ή αντιδημοκρατικών ή αντισυνταγματικών μέσων…
Το να έχει κανείς την πρόθεση να συζητήσει δημόσια για την ταυτότητα ενός μέρους του πληθυσμού ενός κράτους δεν αρκεί κατά την άποψή του για να επιβάλει το κράτος αυτό ένα τόσο ριζοσπαστικό περιορισμό, όπως είναι η διάλυση ενός σωματείου. Καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει τις πεποιθήσεις του σχετικά με την εθνική του ταυτότητα».Πρόσφατα μετά την καταδίκη της Ελλάδας, το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας μας ο Άρειος Πάγος με τη νομολογία ότι, οι αποφάσεις ΕΔΔΑ δεν είναι δεσμευτικές για την Ελλάδα, απέρριψε το αίτημα της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης για την επανεγγραφή του στο βιβλίο σωματείων του οικείου Πρωτοδικείου.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) γνωστοποίησε στις 5 Ιανουαρίου 2015 πως στις 18 Δεκεμβρίου 2014 κοινοποίησε στην Ελλάδα τρεις συσχετισμένες προσφυγές με τίτλο «Τουρκική Ένωση Ξάνθης και λοιποί κατά Ελλάδας».
Με την κοινοποίηση αυτή, η Ελλάδα ξαναδικάζεται γιατί περιφρόνησε τις τρεις καταδικαστικές αποφάσεις από το ΕΔΔΑ
α. για τη διάλυση της «Τουρκικής Ένωση Ξάνθης» (27 Μαρτίου 2008),
β. του «Πολιτιστικού Συλλόγου Τούρκων Γυναικών Νομού Ροδόπης» (27 Μαρτίου 2008)
γ. και του «Συλλόγου Νεολαίας Μειονότητας Νομού Έβρου»(11 Οκτωβρίου 2007)
και δεν τις εκτέλεσε.

Αυτή την κατάσταση επιχειρεί να διαχειρισθεί η κυβέρνηση με την τροπολογία Κοντονή προκειμένου να αποφύγει άμεσα νέες προσφυγές και καταδικαστικές αποφάσεις.

Νίκος Μελέτης
Liberal

Δημοσίευση: Οκτωβρίου 22, 2017