Εκτός ελέγχου η Τουρκία, ασταθής ο Ερντογάν

«Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος σύγκρουσης μεταξύ αμερικανικών και τουρκικών δυνάμεων. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα πρέπει να καταστήσει σαφές ότι δεν θα ανεχθεί άλλη κακή συμπεριφορά – τώρα».

Σε τεντωμένο σχοινί βρίσκονται οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις, με αφορμή τον πόλεμο στη Συρία και τις επιθετικές κινήσεις και τάσεις του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Εντογάν.

Όπως αναφέρει άρθρο γνώμης του Politico από τους Eric Edelman* και Jake Sullivan**, το οποίο χαρακτηρίζει την Τουρκία «εκτός ελέγχου» μετά την εισβολή στη Συρία, το ενδεχόμενο άμεσης σύγκρουσης μεταξύ Τούρκων και Αμερικανών στρατιωτών, είναι πλέον «ανησυχητικά πραγματικό», καθώς ο σημερινός αγώνας της Τουρκίας κατά των Κουρδικών στρατευμάτων που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ στο βορειοδυτικό τμήμα της Συρίας, είναι αρκετά αποσταθεροποιητικός.

Ωστόσο, όπως αναφέρει το άρθρο, ο μόνος τρόπος για να αποφευχθεί μια σύγκρουση είναι οι Αμερικανοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής να υιοθετήσουν μια σαφή και σκληρή προσέγγιση στην Τουρκία τώρα, προτού τα πράγματα επιδεινωθούν.

Επιπλέον, η αμερικανοτουρκική συμμαχία βρίσκεται ήδη υπό πίεση από τον συνδυασμό αυταρχισμού του Ερντογάν, του φλερτ με την Ρωσία και των συγκρουόμενων συμφερόντων στη Συρία. Εκείνο, προσθέτει, που θα ήταν απαραίτητο είναι μια αποτελεσματικά αποτρεπτική στάση, ώστε να αποφευχθούν οι άμεσες αμερικανικές και τουρκικές εχθροπραξίες και να διατηρηθεί η ελπίδα για μια λειτουργική σχέση με μέλλον.

Δυστυχώς, μέχρι στιγμής οι αμερικανικές «κακοφωνίες», σε συνδυασμό με την μακροχρόνια στρατηγική των ΗΠΑ να «καλοπιάνει» την Τουρκία, έπεισε τον Ερντογάν ότι η Ουάσιγκτον βλέπει τη σχέση της με την Άγκυρα ως «πολύ σημαντική για να αποτύχει». Αυτό, σύμφωνα με το άρθρο, αυξάνει την όρεξή του δεύτερου για επικίνδυνους ελιγμούς και συνεπώς το ενδεχόμενο μιας σύγκρουσης.

Ακολούθησαν αρκετές προκλήσεις από πλευράς Τουρκίας, τόσο στην Συρία όσο και στο Ιράν, με τις ΗΠΑ να απαντούν «με χάδια», καθώς υπήρχε η ελπίδα ότι η μεταχείριση της Τουρκίας σαν καλός σύμμαχος, τελικά θα την πείσει να συνεχίσει να συμπεριφέρεται σαν τέτοιος.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα Τούρκου τραπεζίτη ο οποίος καταδικάστηκε σε δικαστήριο της Νέας Υόρκης επειδή βοήθησε την Τεχεράνη να αποφύγει κυρώσεις, αλλά η συνενοχή του τουρκικού καθεστώτος έχει μείνει ατιμώρητη.

Ωστόσο, μετά τη σύλληψη Αμερικανών κυβερνητικών υπαλλήλων η Ουάσιγκτον άρχισε να σκληραίνει τη στάση της επιβάλλοντας μεγάλους περιορισμούς στους Τούρκους πολίτες όσον αφορά σε θέματα διαβατηρίου, προκαλώντας αμέσως πτώση της τουρκικής λίρας κατά 3,1%. Ωστόσο, παρά τις πιέσεις, δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την απελευθέρωση των υπαλλήλων της.

Σε γενικές γραμμές, η Ουάσινγκτον θα πρέπει να υπολογίσει με σαφήνεια τις συνέπειες που θα προκύψουν εάν η Τουρκία επιτεθεί στις θέσεις όπου βρίσκονται κι επιχειρούν τα στρατεύματα των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή, συνυπολογίζοντας και τον ρωσικό παράγοντα, αλλά και τον ρόλο του Ισραήλ στις εξελίξεις.

Σύμφωνα με το Politico, στόχος της Ουάσινγκτον δεν πρέπει να είναι αντιπαράθεση με την Άγκυρα για χάρη της αντιπαράθεσης ή μόνο λόγω ενός «ασταθούς» Ερντογάν ο οποίος προκαλεί. Αντίθετα, ο στόχος πρέπει να είναι η θέσπιση των προϋποθέσεων και των βασικών κανόνων για εμπιστοσύνη μέσω δεσμεύσεων.

Οι πρόσφατες επιδρομές των Η.Π.Α. εναντίον των δυνάμεων στη Συρία που επιτέθηκαν σε βάση στρατευμάτων των Κούρδων και των Η.Π.Α, ενδεχομένως να μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να αποδείξουν στην Τουρκία την αμερικανική βούληση να προστατεύσει τις δικές της δυνάμεις και τις δυνάμεις των εταίρων της, αλλά μόνο δεδομένου ενός ειλικρινούς διαλόγου.

* Πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Τουρκία και πρώην υφυπουργός άμυνας για την πολιτική. Συμπρόεδρος της Task Force του Κέντρου Πολιτικής Διπλωματίας για τη Διαχείριση της Αταξίας στη Μέση Ανατολή.
** Πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του πρώην αντιπροέδρου Joe Biden.

Politico

Δημοσίευση: Μαρτίου 12, 2018