«Οι Έλληνες δεν ξέρουν τι υπογράφουν»

Γράφει ο Μάκης Ανδρονόπουλος

Όταν ο Αλέξης Τσίπρας πήρε την απόφαση της συνθηκολόγησης, εκείνη την καλοκαιρινή νύχτα του 2015, την πήρε και με βάση τις διαβεβαιώσεις που έλαβε από τους πιστωτές για μια ευνοϊκή διευθέτηση του χρέους. Πίστεψε σε αυτά που του έλεγαν. Έσφιξε τα δόντια και προχώρησε στην εφαρμογή μιας πολιτικής αντίθετης με τα πιστεύω του και ενίοτε της λογικής, με στόχο να βγάλει τους Έλληνες από το τέλμα, διακινδυνεύοντας το κύρος της Αριστεράς.

Προφανώς, δεν ήξερε τι ακριβώς είχε προηγηθεί, ούτε έδωσε σημασία σε αυτό που είχε πει χαιρέκακα ο Σόιμπλε: «οι Έλληνες δεν ξέρουν τι υπογράφουν», γιατί η Μέρκελ και ο Ολάντ τον ενθάρρυναν. Ο Τσίπρας προχώρησε στον συμβιβασμό καλή τη πίστη. Όχι μόνο «για την καρέκλα» που λέει η βουτηγμένη στον λαϊκισμό αντιπολίτευση, αλλά και από ρεαλισμό και από την «αισιοδοξία της βούλησης».

Η «καθαρή έξοδος», που θα συνδυάζει αφενός μια διευθέτηση του χρέους, που θα επιτρέψει να ανασάνει η κακοποιημένη από τους τιμωρούς (ή μεταμοντέρνους αποικιοκράτες) ελληνική κοινωνία, αφετέρου στήριξη της ανάπτυξης θα ήταν η λογική εξέλιξη του ελληνικού δράματος. Όμως, όπως διαφαίνεται τις τελευταίες εβδομάδες, η ομάδα των σκληρών δανειστών που εξακολουθεί να κινείται στη γραμμή Σόιμπλε, φαίνεται πως θέλει να συνεχίσει να κρατά την Ελλάδα από τον σβέρκο με τη μούρη στο χώμα.

Η Ευρώπη της λαμπρής ιστορίας των μακελειών της αποικιοκρατίας και των δύο μεγάλων πολέμων του 20ου αιώνα δεν πάει καλά, διότι την κυβερνούν οι «υπάλληλοι» των τραπεζών και του γερμανογαλλικού κεφαλαίου. Γι’ αυτό και η πονηρά Βρετανία αποχώρησε, γι’ αυτό η Ακροδεξιά γιγαντώνεται. Το μέγα συνεκτικό στοιχείο που ήταν το ευρώ, το μετέτρεψαν σε μέσω επικυριαρχίας. Τίποτε δεν μαρτυρά πως οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο έχουν πάρει το μήνυμα.

Ευρωπαϊκό σουέλ

Η Γαλλία έχει μπει σε βαθιά αναταραχή που θα δημιουργήσει ένα ευρωπαϊκό σουέλ. Η Ιταλία έχει μπει σε μείζονα προβληματική κατάσταση και το ελληνικό ελατήριο είναι ζουμπηγμένο εννιά χρόνια. Στη Γερμανία, η Μέρκελ δεν είναι και τόσο καλά και η στρέβλωση των ευρωπαϊκών πραγμάτων έχει διαποτίσει ένα μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης που ακολουθεί, όπως πάντα, ανυποψίαστη. Κάποιοι προσπαθούν να προλάβουν την έκρηξη, άλλοτε υποκριτικά, άλλοτε με ψήγματα λογικής.

Η Handelsblatt προλειαίνει το έδαφος για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Παράλληλα, στοχοποιεί τον Σόιμπλε για παρελκυστική τακτική που στόχευε στην άσκηση πίεσης με σκοπό την εφαρμογή περαιτέρω λιτότητας από την Ελλάδα. Ο ESM (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας) πιέζει για τη δημιουργία μιας ακόμα δικλείδας ασφαλείας, μέσω της σύνδεσης με τις μεταρρυθμίσεις. Αντιθέτως, Ελλάδα και Κομισιόν προωθούν τη γαλλική πρόταση για την ενσωμάτωση αναπτυξιακής ρήτρας.

Η Handelsblatt αναφέρει ότι το χρέος θα κλείσει το 2018 στα 332 δισ. ευρώ, σχεδόν στο 180% του ΑΕΠ, γεγονός που το καθιστά μη βιώσιμο. Από τα 263 δισ. χρηματοδοτικής στήριξης που έχουν δοθεί η μερίδα του λέοντος πήγε για την εξόφληση ληξιπρόθεσμων χρεών κυρίως προς τους δανειστές. Οι εταίροι δεν έχουν τηρήσει τα υπεσχημένα έως και σήμερα.

Αντίθετα, η βαυαρική Süddeutsche Zeitung στέλνει στην Αθήνα το μήνυμα, όσο μεγαλύτερη η ελάφρυνση χρέους τόσο αυστηρότερος ο έλεγχος. «Η Ελλάδα πρέπει να αποκτήσει ελευθερία στον βαθμό που η Ευρωζώνη παραμένει σταθερή και το ευρώ ασφαλές» και «οι δανειστές πρέπει να κρατήσουν την Αθήνα υπό εποπτεία» και να επιβάλουν περιορισμούς μέχρι να διευθετηθεί η αποπληρωμή του χρέους σε 60 χρόνια.

Τα σενάρια της ασάφειας

Στο EuroWorking Group (EwG) της 12ης Απριλίου ξεκινάει η συζήτηση για την διευθέτηση του ελληνικού χρέους με βάση το γαλλικό σενάριο και αυτό του ESM. Το πρώτο προβλέπει μείωση δαπανών και εξυπηρέτηση του χρέους, αν η μέση ανάπτυξη την τελευταία πενταετία είναι χαμηλότερη από το 3,4% και πλήρη απαλλαγή από την αποπληρωμή τοκοχρεολυσίων αν είναι κατώτερη από το 2,8% του ΑΕΠ.

Τέλος, αν ο ρυθμός μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας είναι υψηλότερος του 3,4% του ΑΕΠ, τότε θα απαιτείται κανονική αποπληρωμή των δανείων. Σύμφωνα με μία εκδοχή, η γαλλική πρόταση είναι συμπληρωματική της πρότασης του ESM που προβλέπει επιμήκυνση χρόνου ωριμάνσεων δανείων, κλείδωμα επιτοκίων, εξόφληση ακριβών δανείων του ΔΝΤ, επιστροφή κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που αποκόμισαν οι ευρωτράπεζες, πλαφόν πληρωμής των τόκων ίσο με 1% του ΑΕΠ ετησίως και όριο για την πληρωμή χρεολυσίων 2% του ΑΕΠ για τα 130,9 δισ. ευρώ προς το EFSF (πρόγονος του ESM).

Βέβαια, υπάρχει και το ζήτημα του ΔΝΤ που υποτίθεται ότι θα γνωμοδοτήσει επί των προτάσεων αυτών μαζί με την έκθεση βιωσιμότητας, που θα συζητηθεί στην εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ (20 Απριλίου) στην Ουάσινγκτον. Βέβαια όλες αυτές οι διαρροές έχουν πολλά κενά για να αξιολογηθούν χρηματοοικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά. Δεν είναι σαφές αν τα νούμερα αναφέρονται στο κεφάλαιο ή στους τόκους. Επίσης, είναι ένα ζήτημα αν θα παραμείνει η υποχρέωση για πρωτογενή πλεονάσματα στο 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022, κάτι εκνευριστικά μη ρεαλιστικό.

Λέξη για τα Capital Controls

Δεν γίνεται επίσης καθόλου κουβέντα για την πλήρη άρση των Capital Controls. Η κυβέρνηση σφίγγει τα σαγόνια της και περιμένει να δει πως θα υλοποιηθούν οι δεσμεύσεις των δανειστών. Είναι ανήσυχη, αλλά αυτή τη φορά δεν είμαστε στο α΄ εξάμηνο του 2015. Πάντως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Κώστας Καραμανλής παρέδωσε τη χώρα με έλλειμμα 15,6% (36 δισ. ευρώ). Ότι ο Γιώργος Παπανδρέου μας πήγε στο ΔΝΤ. Ότι με το PSI ο Βενιζέλος μετέτρεψε το χρέος από ελληνικού δικαίου σε αγγλικού. Ότι ο Σαμαράς δανείστηκε 130,9 δισ. ευρώ που έφυγαν όλα.

Αντιθέτως, ο Τσίπρας υπέγραψε 86 δισ. ευρώ, πλήρωσε 59 δισ. ευρώ δόσεις των προηγούμενων δανείων με αποτέλεσμα να περισσέψουν 27 δισ. ευρώ, ήτοι το 25% περίπου των χρημάτων του 3ου Μνημονίου. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό επιχείρημα, διότι τα μέτρα που συνόδεψαν το πακέτο ήταν για 86 δισ. ευρώ, που σημαίνει ότι πρέπει να γίνει μία έκπτωση στα μέτρα αντίστοιχη (όχι μείωση του αφορολόγητου, όχι μείωση συντάξεων).

Εκτός από το χρέος υπάρχει και ένα άλλο πολιτικό πρόβλημα. Πρόκειται για τη μεταμνημονιακή εποπτεία, για την οποία είχε φροντίσει από τότε ο χερ Σόιμπλε. Ο Κανονισμός 472/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της ΕΕ (21.5.2013) προβλέπει για τις εξερχόμενες από τα προγράμματα χώρες «ενισχυμένη εποπτεία» με τακτικές επιθεωρήσεις και την υποχρεωτική λήψη πρόσθετων διορθωτικών μέτρων.

Κάπως έτσι, τα σενάρια περί «υβριδικής λύσης» για την Ελλάδα θα συναντήσουν σοβαρά πολιτικά προβλήματα. Μπορεί στο ελληνικό ζήτημα να παιχτεί και η σχέση Γαλλίας-Γερμανίας, όχι για την Ελλάδα, αλλά για τα δικά τους επικυριαρχικά συμφέροντα.

SLPress

Δημοσίευση: Μαΐου 14, 2018