Μετά από 8 χρόνια μνημονίων η Ελλάδα...

«Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους. Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις»Όταν στις αρχές του 20ου αιώνα ο Καβάφης έγραφε αυτούς τους στίχους στο ποίημα «Περιμένοντας τους βαρβάρους» δεν είχε το νου του στην τρόικα. Ούτε όταν έγραφε την «Ιθάκη» είχε κατά νου κάποιον πολιτικό του 21ου αιώνα. Τον απασχολούσαν άλλα πράγματα, βαθύτερα και ουσιωδέστερα, για τον άνθρωπο και την κοινωνία. Στην Ελλάδα του 2018, όμως, οι συσχετισμοί είναι εύλογοι. Καθώς τα σύμβολα παίζουν σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητα –ενίοτε και στην ιστορία- οι τροϊκάνοι είναι οι σύγχρονοι «βάρβαροι». Ενώ ο νεοέλληνας δικαιούται να πιστεύει ότι αγωνίζεται ηρωικά σαν τον μακρινό πρόγονο Οδυσσέα για να φτάσει στην δική του Ιθάκη.

Για κάποιους –λίγους ή πολλούς- ανάμεσά μας η τρόικα είναι ότι χειρότερο έχει χτυπήσει τη χώρα τις τελευταίες δεκαετίες. Είναι η σύγχρονη βαρβαρότητα προσωποποιημένη. Είναι οι ίδιοι –λίγοι ή πολλοί- που δημοσίως θαυμάζουν τον νεοέλληνα εαυτό τους, που αν και θύμα υπέρτερων δυνάμεων εν τέλει άντεξε. Με αυτά τα δεδομένα η 21η Αυγούστου 2018 είναι σημαντική ημέρα. Τουλάχιστον μια ημερομηνία που στο ημερολόγιο του 2018 αξίζει να υπογραμμιστεί.

Όλα αυτά δεν σημαίνουν τίποτα για την ουσία του θέματος. Για την ελληνική οικονομία, το νεοελληνικό κράτος και το μέλλον της ελληνικής κοινωνίας. Διότι όλοι γνωρίζουν και αναγνωρίζουν ότι το στοίχημα είναι τι θα γίνει από εδώ και πέρα, στο τέλος του χρόνου, την επόμενη χρονιά, την επόμενη πενταετία, τα επόμενα δέκα χρόνια για να μην πάμε πιο μακριά.

Σημειώστε:
Πρώτον, θα καταφέρει η Ελλάδα να πετύχει τον μεγάλο στόχο, να αποκτήσει ανταγωνιστική οικονομία; Κάτι που σημαίνει οικονομική αυτονομία, στο πλαίσιο φυσικά του διεθνούς περιβάλλοντος, ώστε να προσεγγίσει την μόνη πραγματική εθνική κυριαρχία; Δύσκολο εγχείρημα για μια χώρα, που επί 200 περίπου χρόνια έχει μάθει να κινείται δια της τεθλασμένης. Και για μια κοινωνία μαθημένη να προσπαθεί και να επιμένει για τα εύκολα.

Από σήμερα η Ελλάδα δεν έχει Μνημόνιο, αλλά η αλήθεια είναι πως όλα αυτά τα τελευταία οκτώ και κάτι χρόνια σχεδόν όλοι οι πολιτικοί έχουν αναγνωρίσει ότι τις προβλέψεις των Μνημονίων –τουλάχιστον τις περισσότερες- θα έπρεπε να τις υιοθετήσουμε ως χώρα από μόνοι μας. Για να πάρουμε μόνο δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις: ο Γιάνης Βαρουφάκης ως υπουργός Οικονομικών το 2015 είχε αναγνωρίσει δημόσια ότι το 70% - 80% των υποδείξεων του Μνημονίου είναι σωστό. Αλλά και ο αντιπρόεδρος και υπουργός Ανάπτυξης της σημερινής κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης είχε πει σε εκδήλωση του Συνδέσμου Εξαγωγέων στη Θεσσαλονίκη, κάπου μέσα στο 2017, ότι το πρόβλημα δεν είναι οι ρυθμίσεις του Μνημνονίου, τις οποίες θα μπορούσε κάποιος να αποδεχθεί, αλλά η αυστηρή επιτροπεία στην εφαρμογή του.

Δεύτερον, θα συνειδητοποιήσει η ελληνική κοινωνία ότι από εδώ και πέρα «για να γυρίσει ο ήλιος / θέλει δουλειά πολύ». Διότι σε μια χώρα που οι λέξεις έχουν χάσει τη σημασία τους όλα αυτά τα οκτώ χρόνια κάποιοι επιμένουν στην έκφραση «η Ελλάδα να ξεπεράσει την κρίση». Και εννοούν επιστροφή στην προ Μνημονίων κατάσταση, όταν λίγο πολύ στη χώρα «έδεναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα». Ελάχιστοι είναι αυτοί που ήδη από το 2014 και πολύ περισσότερο από το 2016 επέμεναν ότι η Ελλάδα δεν βρίσκεται σε κρίση, αλλά σε μια καινούργια πραγματικότητα. Είναι αυτοί που δικαιώνονται από σήμερα. Διότι η κρίση –συνήθως κάτι βραχυχρόνιο και εξαιρετικά βίαιο- μπορεί να ξεπεραστεί. Σε αντίθεση με μια νέα πραγματικότητα, που είναι ακριβώς αυτό που λέει η λέξη: πραγματικότητα. Άρα μια κατάσταση την οποία οφείλει να αποδεχθεί κανείς ως βάση και να δουλέψει προκειμένου να τη βελτιώσει. Κάτι αναγκαστικά αργό, βασανιστικό, κοπιώδες, αλλά στο τέλος παραγωγικό, εφόσον οδηγεί τα πράγματα μπροστά με υγιή και ανθεκτικό τρόπο.

Από σήμερα η Ελλάδα δεν έχει μνημόνιο. Αλλά δυστυχώς παραμένει η ίδια, η προ μνημονίων Ελλάδα. Χωρίς σχέδιο, με στενό ορίζοντα λίγου χρόνου και αμφίβολες προοπτικές. Τίποτα δεν δείχνει ότι η μνημονιακή εμπειρία έχει αλλάξει τη νοοτροπία και τη λογική μιας κοινωνίας, που αποδεχόμενη την ξενιτιά για τους νεότερους και ικανότερους, στην ουσία υπογράφει τη ληξιαρχική πράξη του τέλους της. Όπως λέει κάποιος αυτή η ουσιαστική συζήτηση δεν πρόκειται να γίνει ποτέ στη χώρα διότι πάντα «οι επόμενες εκλογές είναι κοντά». Και όπως συμπληρώνει κάποιος άλλος: «Μη ξεχνάτε ότι ο ιστορικός χρόνος δεν εκβιάζεται και η Ελλάδα μας απέχει περίπου 400 χρόνια από την Αναγέννηση».

Γιώργος Μητράκης
Voria

Δημοσίευση: Οκτωβρίου 01, 2018