Τώρα θυμήθηκαν να ζητήσουν διευκρινήσεις

Κατόπιν εορτής η Αθήνα ζητάει επίσημες διευκρινίσεις από Σκόπια μέσω Νίμιτς

Γράφει ο Αλέξανδρος Τάρκας

Σημαντικές εξελίξεις στις σχέσεις της Αθήνας με τα Σκόπια και την Άγκυρα αναμένονται τις επόμενες εβδομάδες, καθώς η κυβέρνηση έχει οριστικοποιήσει τη νέα τακτική της για τη Συμφωνία των Πρεσπών και την επέκταση των χωρικών υδάτων, αντίστοιχα. Η Αθήνα έχει ενημερώσει τον ειδικό εκπρόσωπο του ΟΗΕ για το ονοματολογικό Μάθιου Νίμιτς ότι -κατόπιν των προκλήσεων του Ζόραν Ζάεφ- δεν απαιτεί αναθεώρηση του κειμένου της Συμφωνίας των Πρεσπών και την υπογραφή πρόσθετου πρωτοκόλλου ή παραρτήματός της. Αξιώνει, όμως, την άμεση διευκρίνιση ορισμένων παραγράφων της που προοιωνίζονται βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα προβλήματα.

Το θετικό στοιχείο του αιτήματος προς τον κ. Νίμιτς είναι ότι ο πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών Αλέξης Τσίπρας και ο αναπληρωτής υπουργός Γιώργος Κατρούγκαλος εγκαταλείπουν, έστω εν μέρει και παρασκηνιακά, την τακτική φανατικής στήριξης όλων ανεξαιρέτως των πτυχών της απαράδεκτης Συμφωνίας των Πρεσπών. Ωστόσο, εν όψει των κοινοβουλευτικών διαδικασιών κύρωσης στα Σκόπια και στην Αθήνα και από τη στιγμή που έχει απορριφθεί η εκδοχή του πρόσθετου ερμηνευτικού πρωτοκόλλου, το πρόβλημα δεν λύνεται.

Είναι αρνητικότατο στοιχείο ότι παραμένει άγνωστο πώς και πότε θα δοθούν οι όποιες διευκρινίσεις και ποια άμεση και μελλοντική νομική ισχύ θα έχουν. Σημειώνεται, επίσης, ότι το ελληνικό αίτημα προς τον κ. Νίμιτς δεν φαίνεται, προς το παρόν τουλάχιστον, να διαθέτει την υποστήριξη ούτε της Ουάσινγκτον ούτε του Βερολίνου. Δικαιώνονται έτσι οι επικριτές της Συμφωνίας των Πρεσπών, που προειδοποιούσαν ότι παράγονται άμεσα διπλωματικά και κυρίως νομικά αποτελέσματα.

Στο πλαίσιο αυτό αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον η στάση που θα κρατήσει η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ κατά την επικείμενη επίσκεψή της στην Αθήνα. Οι περισσότερες πηγές με γνώση του ελληνικού αιτήματος προς τον κ. Νίμιτς σημειώνουν πως το Βερολίνο παραμένει αδιάλλακτο και δεν επιθυμεί καμία μεταβολή. Αν προκύψει κάποια εξέλιξη επί των διευκρινίσεων, θα είναι αποτέλεσμα πρωτοβουλιών ανώτατων στελεχών του Στέιτ Ντιπάρτμεντ (Γουές Μίτσελ και Μάθιου Πάλμερ) προς τον κ. Ζάεφ.

Στο εσωτερικό πολιτικό πεδίο και στις διαδικασίες στη Βουλή των Ελλήνων (υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει ολοκληρωθεί η συνταγματική αναθεώρηση στην ΠΓΔΜ), το ερώτημα είναι ποια θα είναι η πραγματική αξία των διευκρινίσεων, οι οποίες δεν θα αφορούν την ουσία της εκχώρησης ψευδομακεδονικής ταυτότητας στη γειτονική χώρα. Από την άλλη πλευρά, αν τελικά δεν εξασφαλιστούν ούτε καν αυτές οι -αμφιβόλου αξίας- διευκρινίσεις, η κυβέρνηση δεν θα έχει ηθικά και πολιτικά ερείσματα για την υπερψήφιση της συμφωνίας, αφού θα καλεί τους βουλευτές να εγκρίνουν ένα διακρατικό κείμενο που η ίδια έχει κρίνει ασαφές.

Χωρικά ύδατα 12 μιλίων μόνο στο Ιόνιο

Παράλληλα η κυβέρνηση αναμένεται να προχωρήσει σε σύντομο χρονικό διάστημα στην παρουσίαση του νομοσχεδίου για την επέκταση των χωρικών υδάτων -μόνον- στο Ιόνιο με ταυτόχρονη δήλωση (όπως είχε γίνει τον Νοέμβριο του 1994 και τον Ιούνιο του 1995 επί πρωθυπουργίας Ανδρέα Παπανδρέου και υπουργού Εξωτερικών Κάρολου Παπούλια, όταν ετέθη σε ισχύ η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας) ότι επιφυλάσσεται για την άσκηση του δικαιώματος και σε άλλες περιοχές σε χρόνο που η Ελλάδα θα κρίνει κατάλληλο.

Το Μέγαρο Μαξίμου και το υπουργείο Εξωτερικών θεωρούν ότι η τμηματική άσκηση του δικαιώματος επέκτασης δεν δημιουργεί αρνητικό προηγούμενο ούτε ότι υπάρχει κίνδυνος να θεωρηθεί το Αιγαίο ειδική περίπτωση ή Αρχιπέλαγος ειδικών συνθηκών. Πέραν των γνωστών τουρκικών απειλών περί casus belli στο Αιγαίο, το στοιχείο που θα προβληθεί για τη χρονική προτεραιότητα στο Ιόνιο και στα δυτικά χωρικά ύδατα είναι η παραχώρηση αδειών έρευνας υδρογονανθράκων και οι συζητήσεις με την Ιταλία και την Αλβανία για τις θαλάσσιες ζώνες.

Αν και ο ακριβής χρόνος κατάθεσης του νομοσχεδίου δεν είναι ακόμα γνωστός, η απόφαση είναι ειλημμένη και σε αντίθεση με την επικρατούσα φημολογία το σχέδιο επέκτασης δεν ακυρώθηκε μετά την αντικατάσταση του Νίκου Κοτζιά στο υπουργείο Εξωτερικών. Η διαφορά είναι ότι, αντί της επιλογής Κοτζιά για την έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων, οριστικοποιούνται η κατάθεση νομοσχεδίου και ο προγραμματισμός συζήτησης και ψηφοφορίας στη Βουλή.

Όπως είναι φυσικό, η Αθήνα, μολονότι δεν προετοιμάζει καμία κίνηση στο Αιγαίο, παρακολουθεί με προσοχή τις κινήσεις της Άγκυρας, με δεδομένο ότι τον περασμένο Οκτώβριο, όταν δημοσιοποιήθηκε η προεργασία για τα Προεδρικά Διατάγματα, είχε επιβεβαιωθεί η απειλή του casus belli. Η κυβέρνηση θα αξιώσει από τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ και τους εταίρους της ΕΕ στήριξη της ελληνικής απόφασης, όπως είχε γίνει καταρχήν με δήλωση της Κομισιόν τον Οκτώβριο. Ταυτοχρόνως θα συνεχίσει τις προσπάθειες διατήρησης διαύλων διαλόγου με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Δεν πρέπει, άλλωστε, να παραγνωρίζεται ότι η προβεβλημένη δήλωση του αρχηγού ΓΕΕΘΑ, ναυάρχου Ευάγγελου Αποστολάκη, «εάν οι Τούρκοι ανέβουν σε βραχονησίδα θα την ισοπεδώσουμε», συμπληρωνόταν με τη (μη προβεβλημένη) επισήμανση του ίδιου πως «η δική μας προσπάθεια επικεντρώνεται στο να μη χρειαστεί να φτάσουμε ως εκεί. Με τις ΗΠΑ και την ΕΕ θέλουμε να εξασφαλίσουμε ότι οι Τούρκοι δεν θα φτάσουν έως εκεί».

SLPress

Δημοσίευση: Ιανουαρίου 17, 2019