Γιώργος Μηλιώτης: «Υπάρχει δημοκρατικό έλλειμμα στο Δ.Σικυωνίων»

Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη η πόλις δημιούργησε την πολιτική. Δημιούργησε έναν δημόσιο χώρο στον οποίο οι πολίτες συγκεντρώνονται προκειμένου να συζητούν ως κοινότητα νηφάλια τα προβλήματά τους και να διαχειρίζονται από κοινού τα ζητήματα της πόλης τους. Όμως, στη σύγχρονη πολιτεία κάτι τέτοιο είναι πρακτικά αδύνατο λόγω του μεγάλου μεγέθους της. Έτσι, γεννήθηκε η αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία οι πολίτες εκλέγουν αντιπροσώπους με σκοπό να διαχειριστούν εκ μέρους τους τα προβλήματα της πολιτείας εξυπηρετώντας το δημόσιο συμφέρον. Τα πολιτικά κόμματα αποτελούν το συνδετικό κρίκο μεταξύ κυβερνώντων και κυβερνωμένων. Το 1911, ο Robert Michels εκδίδει το βιβλίο του «Πολιτικά Κόμματα» και διατυπώνει τον περίφημο «σιδερένιο νόμο της ολιγαρχίας» στη σύγχρονη αντιπροσωπευτική δημοκρατία.

Σύμφωνα με τον Michels, αρχικά όλα τα κόμματα εμφανίζονται ως ενώσεις πολιτών με όραμα, σχέδιο και ανατρεπτικές προτάσεις. Όμως, καθώς μεγαλώνουν, εκφυλίζονται και καταλήγουν να γίνουν γραφειοκρατικοί οργανισμοί αποξενωμένοι από το αρχικό τους όραμα. Στους κύκλους κάθε κόμματος αναπτύσσεται μια συντηρητική ολιγαρχία που επιθυμεί μόνο να διατηρήσει την εξουσία της και αποστασιοποιείται από την εκλογική βάση. Για τον Michels, η κομματική αυτή ολιγαρχία παγιώνει την ηγετική της θέση κυρίως για τρεις λόγους.

Πρώτον, σε κάθε πολιτικό κόμμα δημιουργείται μια μικρή ηγετική μειοψηφία που διαπραγματεύεται τα πολιτικά ζητήματα σε κλειστό κύκλο. Δεν προτιμά τον ανοιχτό διάλογο με την κοινωνία και τα μέλη του κόμματος προκειμένου να προασπίσει το προνόμιο της αυθεντίας. Δεύτερον, η κομματική ελίτ ενδιαφέρεται ολοένα και περισσότερο για την προστασία των προνομίων της παρά για τα συμφέροντα των μελών του κόμματος που εκπροσωπεί. Για τα μέλη της κομματικής ηγεσίας το κόμμα γίνεται εργαλείο προσωπικής επιτυχίας και βιοπορισμού. Τρίτον, τα μέλη της κομματικής ελίτ βαθμιαία αναπτύσσουν ιδιαίτερες προσωπικές αξίες που πολλές φορές βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με τις συλλογικές αξίες του κόμματος που δημιούργησαν. Η κομματική ελίτ προσπαθεί να δημιουργεί προνομιακές συνθήκες που δεν θέτουν σε κίνδυνο την αναγνώριση της εξουσίας της. Αυτό το πετυχαίνει διότι τα λιγοστά μέλη της κομματικής ηγεσίας οργανώνονται εύκολα σε συμπαγές και κλειστό σώμα που δεν επιτρέπει τον έλεγχο από την κομματική βάση. Αρχίζουν να δημιουργούνται προϋποθέσεις εκφυλισμού και διαφθοράς της κομματικής ελίτ. Πάντως, από όποια πολιτική σκοπιά κι αν το δει κανείς, ο Robert Michels καθίσταται επίκαιρος στα πολιτικά δρώμενα του Δήμου Σικυωνίων.

Γιώργος Μηλιώτης – Κοινωνιολόγος

Δημοσίευση: Απριλίου 30, 2019