Βιώσιμη αλιεία στον Κορινθιακό

Η στοχευόμενη και αντικειμενική διά βίου μάθηση τις περισσότερες φορές δίνει την λύση στα προβλήματα που μας απασχολούν. Βλέποντας την καθημερινή φυσική ροή των προβλημάτων αντιλαμβανόμαστε πως έχουμε την πραγματική εικόνα οπότε άμεσα μπορούμε να προτείνουμε πιθανές λύσεις ειδικότερα όταν αυτά μας απασχολούν καθημερινά και έχουν να κάνουν με την επιβίωση ανθρώπων και φυσικού περιβάλλοντος. Ειδικά στην θάλασσα το ένα πρόβλημα είναι άρρηκτα δεμένο με το άλλο που το προκαλεί και πρέπει να το αντιμετωπίσουμε. Δεν απαιτείται χρονοβόρα επιστημονική μελέτη γιατί απλά η καθημερινή διά βίου πρακτική και αληθοφανής πραγματικότητα δείχνει ότι το πρόβλημα είναι σοβαρό υπαρκτό κι αυτή τη φορά δεν θα μπορέσει η φύση από μόνη της να επαναφέρει τα πράγματα στην προτέρα κατάσταση και η ανθρώπινη παρέμβαση έχει βάλει το χέρι της με καταστροφική διάθεση.

Στον Κορινθιακό Κόλπο αναφορικά με την επαγγελματική αλιεία βρισκόμαστε σε πολύ κρίσιμο σημείο. Οι ίδιοι οι αλιείς βιώνουν την καθημερινή δυσχερή εικόνα που βάζει σε αβεβαιότητα την βιωσιμότητα του επαγγέλματος τους. Οι συζητήσεις με τους παλιότερους αλιείς δείχνουν το μέγεθος του προβλήματος και την πτωτική καμπύλη που έχει εδώ και καιρό επιφέρει τις μεγάλες δυσκολίες και την απογοήτευση αναφορικά με το μέλλον της επαγγελματικής αλιείας σε έναν κλειστό κόλπο όπως ο Κορινθιακός.

Θα προσπαθήσω μέσα από την δική μου διά βίου παρατήρηση και μάθηση να μεταφέρω την εικόνα που βλέπω στον βυθό εδώ και πολύ καιρό. Μπροστά στα μάτια σου ξεδιπλώνεται ένα μοναδικό υποβρύχιο τοπίο χωρίς τους κατοίκους του. Στην παράκτια ζώνη έως τα 15 μέτρα αντικρίζει κανείς το μεγαλύτερο αριθμό ψαριών το μέγεθος των οποίων είναι πολύ μικρό και δεν πρέπει να αλιεύονται, παρόλα αυτά συνεχίζει την αλιευτική δραστηριότητα η βιντζότρατα μαζεύοντας εκτός των υπολοίπων και τα πολύ μικρά ψάρια. Οι ίδιοι αλιείς που χρησιμοποιούν το γρίπο κι αυτοί πλέον καταλαβαίνουν ότι η παράκτια ζώνη δεν έχει να τους δώσει μεροκάματο και ελαττώνουν τις εξόδους τους. Στην ζώνη κάτω από τα 15 μέτρα που υποτίθεται ότι τα ψάρια θα είναι πιο μεγάλα σε μέγεθος δεν βλέπεις ψάρια πάνω από 1,5 με 2 κιλά κι αυτά ελάχιστα. Έχουν μειωθεί οι ροφοί που αποτελούν σημείο αναφοράς σε έναν ψαρότοπο και διατηρούν σε ισορροπία τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Σε βαθύτερα νερά επικρατεί ερημοποίηση και τίποτα δεν κινείται που να δίνει την ένδειξη πως κάτι μπορεί να αλλάξει σταδιακά. Τα νερά του κόλπου ανανεώνονται κάθε 2 με 3 φορές το χρόνο περίπου και η στασιμότητα οδηγεί και στην υποβάθμιση. Πάνω στην επιφάνεια οι αλιείς βλέπουν στα δίχτυα τους μεγάλη μείωση των αλιευμάτων και των ειδών που αλιεύουν με μεγάλη μείωση του εισοδήματος τους. Υφίστανται ζημιές από μεγάλα θηλαστικά ή χελώνες κατά περίσταση, βρίσκονται πολλές ώρες πάνω στα σκάφη τους για να βγάλουν το ίδιο ή και πολύ χαμηλότερο μεροκάματο από αυτό που έβγαζαν παλιότερα. Πολλά μέτρα δίχτυα με μεγάλο κόστος αγοράς, κόβε ράβε και μπάλωνε γιατί δεν υπάρχουν χρήματα για αντικατάσταση των παλιών και φθαρμένων. Πλέον όλοι οι επαγγελματίες έχουν αντιληφθεί ότι δεν θα γυρίσει ο τροχός της τύχης για αυτούς αφού η κατάσταση κοντεύει, εάν δεν έχει ήδη, να φτάσει στο κόκκινο.

Η αλιευτική πίεση είναι πολύ μεγάλη και στον κόλπο εισέρχονται και αλιεύουν σκάφη της μέσης αλιείας όπως γρι-γρι και τράτες. Η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει και αρκετούς ερασιτέχνες αλιείς να μετατρέπουν τα σκάφη τους σε ημι-επαγγελματικά και να αλιεύουν πουλώντας τα ψάρια σε πολύ χαμηλές τιμές και τα μεγέθη τους να είναι πολύ μικρότερα του ορίου. Μπορεί λοιπόν να φανταστεί κάποιος ότι υπάρχουν αρκετοί λόγοι που με πολύ γρήγορους ρυθμούς έφτασαν τα πράγματα σε αυτό το σημείο. Η απαραίτητη αστυνόμευση από το Λιμενικό δεν επαρκεί για να επιβάλλει και να προλάβει τις παραβάσεις αμφοτέρων.

Αναφέρω και κάποιους άλλους λόγους που πολλοί αλιείς στις συζητήσεις τους αναφέρουν και θεωρούν ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην μείωση των ψαριών. Η κλιματική αλλαγή, η μόλυνση του θαλασσινού νερού από απόβλητα βιολογικών καθαρισμών των 14 Δήμων του Κορινθιακού , η βαριά βιομηχανία και τα απόβλητα στις ακτές τις Στερεάς Ελλάδας και η μη τήρηση των περιβαλλοντικών όρων που έχουν υποχρέωση από το νόμο να εφαρμόζουν, οι αιτήσεις για αύξηση των στρεμμάτων που οι ιχθυοκαλλιέργειες ζητούν να τοποθετήσουν νέα κλουβιά και οι ποσότητες φορμόλης και άλλων χημικών που χρησιμοποιούν αυτές και οδηγούνται στη θάλασσα, οι ελλιπείς έλεγχοι από τα λιμεναρχεία που αφήνουν ανεξέλεγκτη την παραβατικότητα και οι ερασιτέχνες που κάποιοι αλιεύουν και πουλάνε παράνομα ψάρια. Επίσης τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στα χωράφια και πετιούνται σε χείμαρρους και ποτάμια ειδικά στις ακτές της Πελοποννήσου και εισέρχονται στο θαλάσσιο οικοσύστημα του Κορινθιακού.

Αν θέλουμε να βάλουμε ένα φρένο σε αυτή την κατάσταση πρέπει να παρθούν μέσα από διάλογο με τους αλιείς μόνιμα ή βραχυπρόθεσμα μέτρα προστασίας των ιχθυαποθεμάτων. Σε άλλες περιοχές όπως η Αλόννησος και η Ζάκυνθος τα μέτρα προστασίας έχουν δώσει αποτελέσματα και οι αλιείς όπως μας είπαν στην Αλόννησο είναι ευχαριστημένοι από το μέτρο της απαγόρευσης αλιείας σε κάποιες περιοχές.

Από το νόμο προβλέπεται ο καθορισμός θαλάσσιων ζωνών προστασίας με καθολική ή μερική απαγόρευση και με μόνιμη απαγόρευση ή με διετή ή τριετή εφαρμογή της. Θα πρέπει η πολιτεία και το αρμόδιο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να δώσει εφάπαξ η κάθε έτος αντισταθμιστικά σε όλους τους επαγγελματίες εφόσον καθοριστούν οι περιοχές απαγόρευσης. Στο νέο θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό θα πρέπει να προβλέπονται οι ζώνες προστασίας και να μην επηρεάζονται από άλλες δραστηριότητες που θα επιφέρουν σοβαρά προβλήματα στις προστατευόμενες περιοχές.

Όλη η διαδικασία της συζήτησης θα ξεκινήσει από τη βάση, δηλαδή τους αλιείς και θα πρέπει να υπάρξει ένα χρονοδιάγραμμα για να μην χαθεί άλλος πολύτιμος χρόνος. Δεν είναι αργά για να καθορίσουμε και να προστατεύσουμε την Αλιεία και το θαλάσσιο περιβάλλον του Κορινθιακού, χρειάζεται όμως θέληση και ουσιαστικές προτάσεις και αποφάσεις από όλους μας.

Τάσος Δροσόπουλος
Φυσικός-Εκπαιδευτής Αυτόνομης Κατάδυσης
Αντιπρόεδρος Φορέα Διαχείρισης Κορινθιακού

Δημοσίευση: Νοεμβρίου 25, 2019